2 Απρ 2014

Ατλαντίς

Χάρτης που δείχνει την υποτιθέμενη έκταση της αυτοκρατορίας της Ατλαντίδας. Από το βιβλίο του Ignatius L. Donnelly "Atlantis: the Antediluvian World, 1882."

Δημιουργία ενός μύθου

Η ιστορία της Ατλαντίδας υπάρχει μόνο στον Πλάτωνα, όπου περιγράφεται με συντομία στον «Τιμαίο» και στον ημιτελή «Κριτία.» Ο Πλάτωνας στον «Τιμαίο», δια στόματος του Κριτία, περιγράφει όσα ο Σόλωνας είχε μάθει για το απώτερο παρελθόν από τους ιερείς της Αιγύπτου, όταν είχε επισκεφτεί αυτήν τη χώρα: 

«Ο Κριτίας συνέχισε: «Υπάρχει στην Αίγυπτο, στο Δέλτα, στου οποίου την κορυφή σχίζεται το ρεύμα του Νείλου, ένας νομός που καλείται Σαϊτικός. Η μεγαλύτερη πόλη του νομού είναι η Σάις - απ' όπου και ο Άμασις καταγόταν, ο βασιλιάς - και, κατά τους εντόπιους, η θεά-αρχηγός της πόλης είναι η ονομαζόμενη Νηίθ στα αιγυπτιακά και Αθηνά στα ελληνικά, όπως εκείνοι λένε. Ισχυρίζονται, λοιπόν, ότι είναι φίλοι των Αθηναίων και κατά κάποιον τρόπο συγγενείς τους. Είπε ο Σόλων ότι, όταν πορεύτηκε εκεί, τιμήθηκε πολύ απ' αυτούς και κάποτε, ρωτώντας τους πιο έμπειρους ιερείς για τα παλιά, κατανόησε ότι ούτε ο ίδιος, ούτε άλλος Έλληνας υπήρχε, ούτε κανείς - όπως λέγεται -που να γνώριζε γι' αυτά… 

Τότε, ένας πολύ ηλικιωμένος ιερέας του είπε: «Σόλωνα, Σόλωνα, οι Έλληνες είστε πάντοτε παιδιά και γέροντας Έλληνας δεν υπάρχει». Ακούγοντάς τον, ο Σόλων ρώτησε: «Πώς το λες αυτό;». Εκείνος απάντησε: «Όλοι είστε νέοι στις ψυχές, γιατί σ' αυτές, από αρχαία ακούσματα, δεν έχετε κρατημένη καμμία παλαιά δοξασία, ούτε κανένα πανάρχαιο μάθημα. Και το αίτιο αυτών είναι το εξής: πολλές και διάφορες καταστροφές έγιναν και θα γίνουν στους ανθρώπους. Από πυρ και ύδωρ οι μεγαλύτερες, ενώ από μύρια άλλα στοιχεία άλλες, μικρότερες. Αυτό, λοιπόν, που λέτε κ' εσείς - ότι κάποτε ο Φαέθων, ο γιός του Ήλιου, έζευξε το άρμα του πατέρα του και, μη όντας δυνατός γιά να το οδηγήσει στην πατρική οδό, συνέκαψε όσα βρίσκονταν επάνω στην γη ενώ ο ίδιος καταστράφηκε κεραυνοβολημένος - αυτό λέγεται σε μορφή μύθου, ενώ η αλήθεια είναι ότι, με την πάροδο πολλών χρόνων, η παρέκκλιση των σωμάτων που κινούνται στον ουρανό, γύρω από την γη, επιφέρει μεγάλη πύρινη καταστροφή σε όσα βρίσκονται επάνω στην γη. Τότε, λοιπόν, όσοι κατοικούν στα όρη και σε υψηλούς τόπους και στην ξηρά, υφίστανται μεγαλύτερη καταστροφή απ' όσους κατοικούν κοντά στους ποταμούς ή στην θάλασσα… Όταν πάλι οι Θεοί προκαλούν κατακλυσμούς αποκαθαίροντας με ύδατα την γη, διασώζονται οι ορεσίβιοι βουκόλοι και βοσκοί, ενώ παρασύρονται από τα ποτάμια στην θάλασσα οι κάτοικοι πόλεων σαν τις δικές σας… Και είναι αλήθεια ότι σε όλους τους τόπους, όπου ο υπερβολικός χειμώνας ή ο καύσωνας δεν το απαγορεύουν, πάντοτε επιζεί το γένος των ανθρώπων, είτε αυξημένο, είτε ελαττωμένο. Όσα, λοιπόν, δικά σας ή δικά μας ή άλλου τόπου ακούσαμε και γνωρίζουμε - αν, δηλαδή, πρόκειται για κάποιο ωραίο ή μεγάλο γεγονός ή ενδιαφέρον - τα πάντα, από παλιά, είναι εδώ καταγεγραμμένα και διασωσμένα στα ιερά μας. Στα μέρη σας, όμως, και στ' άλλα μέρη, μετά την πάροδο συγκεκριμένων ετών, κάθε φορά που μόλις ετοιμάζονται τα συγγράμματα και όλα όσα χρειάζονται οι πόλεις, έρχεται σαν νόσημα το ουράνιο ρεύμα και από εσάς αφήνει μόνον τους αγράμματους και άμουσους, ώστε πάλι εξαρχής να γίνεστε σαν τους νέους, μη γνωρίζοντας τίποτε, ούτε δικό μας, ούτε δικό σας, απ' όσα υπήρχαν στους παλαιούς χρόνους. Όσα τώρα, λοιπόν, μας ανέφερες για τις γενεαλογίες σας, Σόλωνα, λίγο διαφέρουν από τους παιδικούς μύθους. Εσείς, κατά πρώτο, μνημονεύετε έναν κατακλυσμό της γης, ενώ πολλοί έγιναν πιο μπροστά… 

Κάποτε, Σόλωνα, πριν από την μέγιστη υδάτινη καταστροφή, η πόλη - που σήμερα είναι των Αθηναίων - ξεχώριζε ως η άριστη στον πόλεμο και η περισσότερο ευνομούμενη σε όλα. Γι' αυτήν λέγεται ότι πραγματοποίησε τα ωραιότερα έργα και τα ωραιότερα πολιτεύματα απ' όλα όσα εμείς ακούσαμε να υπάρχουν κάτω από τον ουρανό». 

Στην τελευταία παράγραφο βεβαίως βλέπουμε τον ισχυρά υποκειμενικό χαρακτήρα της αφήγησης, όταν αναφέρεται ότι η Αθήνα υπήρχε πριν τον κατακλυσμό. Το ίδιο φαίνεται κι αμέσως παρακάτω, όπου αναφέρεται πως η Αθήνα είναι 1000 χρόνια αρχαιότερη από τη Σαΐδα. Η αφήγηση πάντως συνεχίζεται μέχρι να φτάσουμε στο ζητούμενο: 

«Δεν θα σου τα αρνηθώ, Σόλωνα, αλλά θα τα πω για χάρη σου και για χάρη της πόλης σας και μάλιστα για χάρη της Θεάς, η οποία ανέλαβε και ανέθρεψε και εκπαίδευσε την πόλη σας και την δική μας -πρώτα την δική σας, χίλια χρόνια νωρίτερα, παραλαμβάνοντας το σπέρμα σας από την Γη και τον Ήφαιστο, και ύστερα την δική μας. Για την μέχρι σήμερα πορεία μας στον κόσμο, οι ιερές γραφές δίνουν τον αριθμό των οχτώ χιλιάδων ετών. Θα σου μιλήσω, λοιπόν, για τους συμπολίτες σου, που εμφανίστηκαν προ εννέα χιλιάδων ετών, θα σου μιλήσω με συντομία για τους νόμους τους και για τ' ωραιότερο έργο απ' όσα έπραξαν… 

Πολλά και μεγάλα έργα της πόλης σας είναι εδώ καταγεγραμμένα και θαυμάζονται, αλλά ένα απ' όλα υπερέχει σε μέγεθος και αρετή: λένε οι γραφές πόσο μεγάλη δύναμη -που πορευόταν υβριστικά εναντίον ολόκληρης της Ευρώπης και της Ασίας, ορμώντας απ' έξω, από το Ατλαντικό πέλαγος - κατανίκησε κάποτε η πόλη σας. Τότε ήταν πορεύσιμο το εκεί πέλαγος. Εμπρός από το στόμιό του- το οποίο, όπως λέτε, ονομάζεται Στήλες Ηρακλέους - είχε νησί, και το νησί ήταν μεγαλύτερο από την Λιβύη και την Ασία μαζί. Περνώντας από αυτό, πορεύονταν προς τα άλλα νησιά και από αυτά τα νησιά σε όλη την αντικρινή ήπειρο, που περιβάλλει εκείνον τον αληθινό πόντο. Αυτά, λοιπόν, που βρίσκονται εντός τού στομίου, για το οποίο λέμε, φαίνονταν σαν λιμάνι που έχει μια στενή είσοδο. Εκείνο, όμως, ήταν όντως πέλαγος και η γη που το περιέβαλλε ορθότατα θα ονομαζόταν ήπειρος, παντελώς και αληθώς. Σ' αυτή, λοιπόν, την νήσο Ατλαντίδα υπήρχε μεγάλη και θαυμαστή βασιλική δύναμη, που επικρατούσε σε όλο το νησί, καθώς και σε πολλά άλλα νησιά και μέρη της ηπείρου. Επιπλέον, στα δικά μας μέρη, ήταν άρχοντες στην Λιβύη, μέχρι την Αίγυπτο, και στην Ευρώπη, μέχρι την Τυρρηνία. Όλη αυτή η δύναμη, συναθροισμένη σε ένα στράτευμα, επιχείρησε κάποτε να υποδουλώσει με ορμή τον δικό σας και τον δικό μας και κάθε τόπο εντός του στομίου. Τότε, λοιπόν, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας έγινε εμφανής σε άπαντες τους ανθρώπους, ως προς την αρετή και την ρώμη της, γιατί πρωτοστάτησε ενώπιον όλων με ευψυχία και με όσες πολεμικές τέχνες κατείχε, αρχικά ως ηγεμόνας των Ελλήνων κ' έπειτα - εξ ανάγκης απομονωμένη, όταν οι άλλοι αποστάτησαν - φτάνοντας στους έσχατους κινδύνους, νίκησε τους επιδρομείς κ' έστησε τρόπαιο, αποτρέποντας την υποδούλωση των μη υπόδουλων και ελευθερώνοντας μεγαλόκαρδα όλους τους άλλους, όσους κατοικούμε εντός των ορίων των Ηρακλείων Στηλών. Σε κατοπινούς χρόνους, όταν έγιναν φοβεροί σεισμοί και κατακλυσμοί, μέσα σε μία ημέρα και μία νύχτα τρομερή, όλοι οι μαχητές σας χάθηκαν αθρόοι μέσα στην γη και η νήσος Ατλαντίδα αφανίστηκε, παρομοίως βυθισμένη στην θάλασσα. Γι' αυτό και τώρα έγινε απροσπέλαστο και αδιερεύνητο το εκεί πέλαγος, αφού εμποδίζει ο εντελώς βαθύς πηλός, τον οποίο άφησε το νησί καθώς καταποντιζόταν». 

Αξίζει ίσως να αναφέρουμε τα εξής από την προηγούμενη αφήγηση:

Ο Πλάτωνας αναφέρει πώς στις Στήλες του Ηρακλέους (στενά του Γιβραλτάρ) υπήρχε ένα μεγάλο και στενό λιμάνι. Αυτό το λιμάνι προφανώς θα βρισκόταν στο νοτιοδυτικό άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου, είτε από τη μεριά της Μεσογείου είτε από τη μεριά του Ατλαντικού. Αρκετοί έχουν ταυτίσει αυτό το λιμάνι με τη μυθική Τάρτεσσο στην περιοχή του σημερινού Cadiz της Ισπανίας. 

Εντούτοις η νήσος Ατλαντίδα ήταν άλλο μέρος, έξω από τις Ηράκλειες στήλες, και μάλιστα σχετικά κοντά της υπήρχαν και άλλα νησιά, από τα οποία κάποιος έφτανε σε μια μεγάλη ήπειρο (η οποία έμοιαζε σαν μια απέραντη γη που εγκόλπωνε τη θάλασσα.) Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι αυτή η αφήγηση δεν παραπέμπει σε καμία περίπτωση στην Αμερική, αφού στο γεωγραφικό πλάτος των στενών του Γιβραλτάρ και μέχρι τις ακτές της Αμερικής δεν υπάρχει κανένα νησί. Οι Αζόρες είναι αρκετά χαμηλότερα. Αν υπήρχε κάποιο μεγάλο νησί (στο μέγεθος μαζί της Λιβύης και της Ευρώπης όπως αναφέρει ο Πλάτωνας), ακόμα και με τα δεδομένα της εποχής του Πλάτωνα (η τότε Αφρική ονομαζόταν Λιβύη αλλά θεωρείτο πολύ μικρότερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα και το ίδιο ισχύει και για την Ευρώπη την οποία τότε θεωρούσαν να φτάνει μόλις μέχρι την Κασπία), θα επρόκειτο για ένα τεράστιο νησί, έτσι ώστε αν είχε εξαφανιστεί (από κάποιο ακραίο φαινόμενο όπως ισχυρός σεισμός ή μετεωρίτης), οι συνέπειες θα ήταν ορατές ακόμα και σήμερα σε όλη την ευρύτερη περιοχή.  

Αν επίσης λάβουμε υπόψη μας ότι στους χάρτες της εποχής του Πλάτωνα ακόμα δεν υπήρχε η Βρετανία και η Ιρλανδία, ενώ εμφανίζονται μαζί με τη Σκανδιναβία (η οποία αναπαρίστατο σαν το μυθικό νησί "Θούλη") μετά τον 3ο αι. στους χάρτες του Εραστοσθένη, το πιο πιθανό είναι ότι τα "νησιά" στα οποία αναφέρεται ο Πλάτωνας είναι οι προαναφερθείσες χώρες, παρότι αρκετά πιο "έξω" από τα στενά του Γιβραλτάρ. Θα πρόκειται τότε για τους μυθικούς γίγαντες των μεγαλιθικών κατασκευών της Ευρώπης, ο πολιτισμός των οποίων έχει αφήσει τα ίχνη του από τη Δυτική Ευρώπη μέχρι και τη Μάλτα, τη Σαρδηνία και τη Νότια Ιταλία. Έτσι, θα είχαν φτάσει σε απόσταση αναπνοής από τους Έλληνες, με τους οποίους και τελικά αναμετρήθηκαν χάνοντας (κατά τον Πλάτωνα) τη μάχη.

Σε ό,τι αφορά την Τάρτεσσο στα στενά του Γιβραλτάρ, το όνομά της έχει συνδεθεί (και δικαίως) με τους Φοίνικες. Μόνο που οι Φοίνικες εμφανίζονται ιστορικά από το 1200 π.Χ. (πολύ δηλαδή αργότερα από την εποχή της Ατλαντίδας). Ίσως όμως να ήταν τελικά Φοίνικες ναυτικοί αυτοί που έφεραν το μύθο της Ατλαντίδας στους Αιγυπτίους, σε σχέση με κάποιο πραγματικό γεγονός που είχε λάβει κάποτε χώρα σε κάποια περιοχή των Δυτικών ακτών του Ατλαντικού. Η ιστορία της Ατλαντίδας θα μπορεί ακόμα να σχετίζεται και με τη βύθιση της Ταρτέσσου, αν και σε αυτήν την περίπτωση είναι δύσκολο να ταυτίσουμε τα ονόματα "Τάρτεσσος" και "Ατλαντίς." Αν πάντως φανταστούμε μήπως κάποτε οι Έλληνες είχαν πολεμήσει με τους Άτλαντες σε κάποια μακρινή εποχή, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως είχαν όντως πολεμήσει με τους Φοίνικες κατά τους ιστορικούς χρόνους για την κατοχή των θαλασσίων οδών.   

Η αλληγορική σημασία της Ατλαντίδας

Σε κάθε περίπτωση, η ιστορία της Ατλαντίδας εξιστορείται από τον Πλάτωνα κυρίως για να εξάρει τον άθλο των Αθηναίων όταν νίκησαν τους Άτλαντες. Επιπλέον, από μεταγενέστερους ιστορικούς τονίστηκε η αλληγορική σημασία του μύθου σε σχέση με την ιδανική Πολιτεία, καθώς και το ποια είναι η μοίρα όσων κοινωνιών διαφθείρονται. Εντούτοις, ο Πλάτωνας θα μπορούσε για αυτόν τον σκοπό να αναφέρει άλλα παραδείγματα κοινότερα στην εποχή του αντί να κατατρέξει σε ένα τόσο μακρινό (πραγματικό ή όχι) γεγονός. Επομένως, κατά πάσα πιθανότητα ο πυρήνας του μύθου περιέχει κάποια αλήθεια, ότι δηλαδή θα υπήρξε κάποια πόλη (παράκτια ή νησιωτική), κάπου προς τα στενά του Γιβραλτάρ (ή και έξω από αυτά), η οποία και θα χάθηκε για κάποιο λόγο (άνοδος της στάθμης της θάλασσας, παλιρροϊκό κύμα, σεισμός, πόλεμος, ή απλή εγκατάλειψη). Το όνομα ωστόσο αυτής της πόλης μπορεί να ήταν διαφορετικό, καθώς και η εποχή να ήταν άλλη, ενώ επίσης ο Πλάτωνας μπορεί να ανέμειξε διαφορετικά στοιχεία από περισσότερους από έναν μύθους (μυθική Τάρτεσσος των Φοινίκων, μεγαλιθικός πολιτισμός της Δυτικής Ευρώπης, έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, κοκ.).

Υποθετικές τοποθεσίες της Ατλαντίδας

http://en.wikipedia.org/wiki/Location_hypotheses_of_Atlantis

Η Σαντορίνη (Θήρα) και οι Μινωίτες

Αρχαία τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης

Η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ήταν μια από τις μεγαλύτερες ηφαιστειακές εκρήξεις της ιστορίας.  Το ηφαίστειο πιστεύεται ότι εκτόξευσε 4 φορές περισσότερο ηφαιστειακό υλικό από ό,τι το ηφαίστειο Κρακατόα, το οποίο εξερράγει το 1883. Η προηγούμενη τοιχογραφία θυμίζει την περιγραφή του Πλάτωνα, σύμφωνα με την οποία το κέντρο της μητρόπολης της Ατλαντίδας ήταν διευθετημένο κυκλοειδώς, με ομόκεντρα κανάλια. Επιστήμονες που ανακατασκεύασαν το σχήμα του νησιού πριν από την έκρηξη του ηφαιστείου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όντως υπήρχε μια δαχτυλιοειδής διαμόρφωση, με μία μόνο μικρή είσοδο που έβγαζε σε μια μεγαλύτερη εσωτερική λιμνοθάλασσα.

Η Μάλτα

Οι Μεγαλιθικοί ναοί της Μάλτας είναι έντεκα προϊστορικά μνημεία, τα οποία κατασκευάστηκαν την περίοδο μεταξύ 3.000 και 700 π.Χ. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι αυτά τα μεγαλιθικά συμπλέγματα είναι το αποτέλεσμα τοπικών καινοτομιών σε μια διαδικασία πολιτισμικής εξέλιξης. Αυτό οδήγησε στην κατασκευή πολλών ναών της φάσης Ġgantija (3600-3000 π.Χ.), με αποκορύφωμα τους μεγάλους ναούς του Tarxien, που παρέμειναν σε χρήση μέχρι το 2.500 π.Χ. Πολλά από τα ονόματα των διάφορων τοποθεσιών σχετίζονται με τις πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή. Η Μαλτέζικη λέξη, λόγου χάρη, για τους ογκόλιθους "ħaġar" συμπίπτει με το όνομα τοποθεσίας όπου ογκόλιθοι έχουν βρεθεί. Η Μαλτέζικη λαογραφία επίσης περιγράφει ότι γίγαντες έκτισαν τους ναούς, γεγονός που οδήγησε στο όνομα μιας άλλης τοποθεσίας "Ġgantija," που σημαίνει μέρος των γιγάντων.    

Οι Μπαχάμες (Ο δρόμος του Μπίμινι)

http://floridazone.blogspot.gr/2013/07/boat-to-bimini.html

Ο δρόμος του Μπίμινι είναι ένας υποβρύχιος σχηματισμός από πέτρες, όπως φαίνεται στην προηγούμενη φωτογραφία, κοντά στο βόρειο Μπίμινι στις Μπαχάμες. Ο "δρόμος" αυτός εκτείνεται περίπου ένα χιλιόμετρο και αποτελείται από παραλληλεπίπεδους ογκόλιθους. Το 1979 ο Calvert και άλλοι χρονολόγησαν την κατασκευή στα 3500 χρόνια πριν από σήμερα. Οι υποστηρικτές της ανθρώπινης κατασκευής του δρόμου του Μπίμινι υποστηρίζουν ότι αυτή η χρονολόγηση με άνθρακα είναι λανθασμένη, λόγω της πιθανότητας μόλυνσης του δείγματος από νεότερο άνθρακα. Οι Gifford και Ball προσπάθησαν να δώσουν ένα ελάχιστο όριο ηλικίας χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του ουράνιου-θόριου, και κατέληξαν σε μια χρονολόγηση περίπου 15000 πριν από σήμερα. Υποστηρικτές της ιδέας ότι αυτός ο δρόμος κατασκευάστηκε από ανθρώπους χρησιμοποιούν συχνά αυτήν τη χρονολογία για να στηρίξουν τις απόψεις τους.

Οι Αζόρες (ή ένα νησί στη μέση του Ατλαντικού)

Μία από τις προτεινόμενες θέσεις για την Ατλαντίδα είναι γύρω από τις Νήσους Αζόρες, που βρίσκονται περίπου 1.500 χλμ έξω από τις ακτές της Πορτογαλίας. Ο Ignatius L. Donnelly, ένας αμερικανός γερουσιαστής, ήταν ίσως ο πρώτος που μίλησε για αυτή την πιθανή θέση, στο βιβλίο του Atlantis: The Antediluvian World." Ωστόσο, γεωλογικές μελέτες στις Αζόρες, καθώς επίσης στα Κανάρια νησιά και στη Μαδέρα, δεν έδειξαν τίποτα που να μαρτυρεί κάποια καταβύθιση στο βυθό γύρω από αυτά τα νησιά, ούτε και ότι ο βυθός αποτέλεσε στεριά οποιαδήποτε στιγμή κατά το πρόσφατο παρελθόν.

Η μυθική Τάρτεσσος

Κάποιοι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι εντόπισαν τη χαμένη Ατλαντίδα στην περιοχή Doniana της νότιας Ισπανίας, βόρεια από το Cadiz. Η ομάδα των αρχαιολόγων και γεωλόγων χρησιμοποίησε δορυφορικές φωτογραφίες της υποτιθέμενα βυθισμένης από τσουνάμι πόλης, σε συνδυασμό με ραντάρ εδάφους, ψηφιακή χαρτογράφηση και υποβρύχια τεχνολογία. Στους απέραντους βάλτους της περιοχής βρήκαν μια παράξενη σειρά από "μνημεία πόλεις," κατά εικόνα της Ατλαντίδας, κτισμένες, όπως ισχυρίζονται, από τους πρόσφυγες που έφυγαν μετά από το καταστροφικό τσουνάμι. 
http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-1365824/Has-real-lost-city-Atlantis-finally--buried-mud-flats-Spain.html

Βεβαίως, όπως προαναφέραμε, στην περιοχή αυτή πήγαν Φοίνικες πολύ αργότερα  από την υποτιθέμενη καταστροφή της Ατλαντίδας. Επομένως αυτά τα ευρήματα (αν υπάρχουν) θα αντιπροσωπεύουν εγκατελελειμμένες φοινικικές πόλεις, παρά οτιδήποτε άλλο. 

Η Σκανδιναβία 

Χάρτης ο οποίος δείχνει την υποθετική έκταση της λεγόμενης Doggerland (8,000 π.Χ.), η οποία ένωνε τη Μεγάλη Βρετανία με την ηπειρωτική Ευρώπη.

Η τοποθεσία της Ατλαντίδας στον Ατλαντικό Ωκεανό έχει κάποια απήχηση λαμβάνοντας υπόψη και την ομοιότητα των ονομάτων. Αρκετές υποθέσεις τοποθετούν το βυθισμένο νησί στη βόρεια Ευρώπη. Η Doggerland, καθώς και το νησί Bergen, πιστεύεται ότι πλημμύρισαν από τσουνάμι το 6100 π.Χ. 

Η Ατλαντική Εποχή του Χαλκού

http://en.wikipedia.org/wiki/Atlantic_Bronze_Age

Η Ατλαντική Εποχή του Χαλκού είναι ένα πολιτισμικό σύμπλεγμα της περιόδου 1300–700 π.Χ., και περιλαμβάνει διάφορους πολιτισμούς στην Πορτογαλία, στην Ανδαλουσία, στη Γαλικία, στην Αρμορική και στα Βρετανικά νησιά. Σε αυτήν την περίοδο τοποθετήθηκε η προέλευση των Κελτών από τον Κoch, ο οποίος θεώρησε τα Κελτικά σαν μια lingua franca του Ατλαντικού, που αργότερα επεκτάθηκε στην ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ισχύουσα άποψη, η οποία θέλει την καταγωγή των Κελτών στον πολιτισμό Hallstatt της κεντρικής Ευρώπης.
http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/29/54/26koch.pdf

Η θεωρία του Ατλαντικού γλωσσικού υποστρώματος (και υπερστρώματος)

Σύμφωνα με τον Vennemann, Αφροασιατικής προέλευσης ναυτικοί εγκαταστάθηκαν από την 5η χιλιετία π.Χ. στην ευρωπαϊκή ακτή του Ατλαντικού, και συνδέονται με το Μεγαλιθικό Πολιτισμό της Ευρώπης. Άφησαν ένα υπέρστρωμα στις Γερμανικές γλώσσες, κι ένα υπόστρωμα στις Κελτικές γλώσσες. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Ινδοευρωπαίοι συνάντησαν πληθυσμούς στη βόρεια Ευρώπη, οι οποίοι είχαν ήδη δώσει ονόματα σε ποτάμια, βουνά και οικισμούς, σε μια γλώσσα την οποία αποκάλεσε "Βασκονική." Θεώρησε ότι υπήρχαν τοπωνύμια στην ακτή του Ατλαντικού που δεν ήταν ούτε Βασκονικής ούτε Ινδοευρωπαϊκής προέλευσης. Αυτά τα τοπωνύμια θεώρησε ότι προέρχονταν από γλώσσες που συνδέονται με τη μεσογειακή Χαμιτο-Σημιτική ομάδα. 
http://en.wikipedia.org/wiki/Atlantic_(Semitic)_languages

Η θεωρία του Βασκονικού υποστρώματος 


Ο Vennemann προτείνει ότι μετά την τελευταία Εποχή των Πάγων, Βασκονικοί άνθρωποι από τη βόρεια Ισπανία και τη νότια Γαλλία αποίκησαν εκ νέου τη βόρεια Ευρώπη και έδωσαν ονόματα σε ποτάμια και μέρη. Σε πολλές περιπτώσεις αυτά τα ονόματα διασώθηκαν ακόμα και ύστερα από την αντικατάσταση των Βασκονικών γλωσσών από εκείνες των Ινδοευρωπαίων. Αυτό βασίζεται στη σύγκριση υδρωνυμίων της Παλιάς Ευρώπης, τα οποία τονίστηκαν από  τον Hans Krahe.
http://en.wikipedia.org/wiki/Vasconic_substratum_theory Old European hydronymy

Χάρτης υδρωνυμίων της Παλιάς Ευρώπης που περιέχουν τη ρίζα *al-, *alm-.

Χάρτης υδρωνυμίων της Παλιάς Ευρώπης που περιέχουν τη ρίζα *var-, *ver-.

Χάρτης υδρωνυμίων της Παλιάς Ευρώπης που περιέχουν τη ρίζα *Sal-, *Salm-.

Ο όρος "Παλαιοευρωπαϊκά" εισήχθηκε από τον Hans Krahe (1964) για τη γλώσσα του αρχαιότερου υποστρώματος που έχει ανακατασκευαστεί για τα ονόματα ποταμών (υδρωνύμια) της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης. Ο χαρακτήρας αυτών των ονομάτων θεωρείται προ-Γερμανικός και προ-Κελτικός, και χρονολογήθηκε από τον Krahe στη 2η χιλιετία π.Χ.
http://en.wikipedia.org/wiki/Old_European_hydronymy

Η θεωρία του Φοινικικού υποστρώματος 

Σύμφωνα με τον Vennemann, Φοίνικες από την Καρχηδόνα αποίκησαν την περιοχή της Βόρειας Θάλασσας την περίοδο μεταξύ του 6ου και 3ου αι. π.Χ. Αυτό μαρτυρείται από πολλές Σημιτικές λέξεις δανεισμένες στις Γερμανικές γλώσσες. Η Ρουνική γραφή των Κελτών, σύμφωνα με τον ίδιο, προέρχεται κατευθείαν από το Φοινικικό αλφάβητο. 
http://en.wikipedia.org/wiki/Theo_Vennemann

Συμπέρασμα


Ο προηγούμενος χάρτης δείχνει την κατανομή του πολιτισμού της Cardium κεραμικής (Cardium Pottery Culture). Τα αρχαιότερα ευρήματα αυτής της κεραμικής έχουν βρεθεί στην Ήπειρο και στην Κέρκυρα, και χρονολογούνται από το 6.400-6.200 π.Χ., ενώ τελικά θα επεκταθούν από την Αδριατική θάλασσα μέχρι τις Ατλαντικές ακτές της Πορτογαλίας και νότια στο Μαρόκο (λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι πολλές άλλες τοποθεσίες θα βρίσκονται βυθισμένες λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας από τότε μέχρι σήμερα). Οι μακρινότερες τοποθεσίες αυτού του πολιτισμού χρονολογούνται στην ίδια περίοδο με τις τοποθεσίες στην Ιβηρική Χερσόνησο, γύρω στο 5.500 π.Χ.

Παλαιότερος Νεολιθικός πολιτισμός υπήρχε ήδη στην ανατολική Ελλάδα, στο Σέσκλο (Θεσσαλία), τα πρωιμότερα ίχνη του οποίου ανάγονται μέχρι και το 6.850 π.Χ. Ο πολιτισμός στο Σέσκλο θεωρείται θεμελιώδους σημασίας για την επέκταση της Νεολιθικής Επανάστασης στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη, μέσω της υδάτινης οδού του Δούναβη. Ακόμα, κάποιοι θεωρούν ότι ο πολιτισμός της Cardium κεραμικής γεννήθηκε από κάποιοι παρακλάδι του πρώιμου πολιτισμού στο Σέσκλο. Αν αυτό ισχύει, τότε έχουμε μια σαφή συνέχεια από την Εγγύς Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, μέχρι τη Δυτική Μεσόγειο, καθόλη τη διάρκεια της Νεολιθικής περιόδου.

Το εκπληκτικό γεγονός είναι ότι η Νεολιθική Επανάσταση στην Ευρώπη φαίνεται να ακολούθησε μια θαλάσσια οδό, όπως είδαμε στην περίπτωση της Cardium κεραμικής, κατά μήκος των Μεσογειακών ακτών της Ευρώπης. Ακόμη πιο εκπληκτικό είναι το γεγονός ότι πέλεκεις Παλαιολιθικής προέλευσης έχουν βρεθεί στην Κρήτη, προτείνοντας ότι άνθρωποι με ναυτικά μέσα είχαν φτάσει στην Κρήτη εκατό χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε. Πολλοί ερευνητές πίστευαν ότι οι άνθρωποι από εκείνη την εποχή δεν ήταν ικανοί να επινοήσουν βάρκες και μέσα πλεύσης στην ανοικτή θάλασσα. Αλλά οι νέες ανακαλύψεις υπαινίσσονται ότι η ναυτιλία, έστω σε μια πρωτόγονη μορφή, είχε ανακαλυφθεί ήδη από την Παλαιολιθική περίοδο, τουλάχιστον 10000 χρόνια πριν από σήμερα.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο δικός μας πολιτισμός σε μια κάπως προχωρημένη και σχετικά ενοποιημένη μορφή αρχίζει να εμφανίζεται μετά τη λήξη της τελευταίας παγετώδους περιόδου, πριν περίπου 12000 χρόνια. Καθώς η στάθμη της θάλασσας, από αυτήν τη χρονολογία κι έπειτα, άρχισε σταδιακά να ανέρχεται, πολλές περιοχές θα βρέθηκαν κάτω από το νερό, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η καταβύθιση μπορεί να συνέβη απότομα, ύστερα από υποχώρηση χερσαίων εμποδίων. Δεν αποκλείεται δηλαδή ο μύθος της Ατλαντίδας να αναφέρεται σε κάποια από αυτές τις περιοχές, και ο οποίος μύθος ύστερα διαδόθηκε από τους πρώτους θαλασσοπόρους, και από περιοχή σε περιοχή. Αυτό πάντως που τελικά φαίνεται να έχει σημασία, είναι το γεγονός αφενός ότι οι πρώτοι πολιτισμοί εμφανίζονται νωρίτερα από ό,τι μέχρι πρότινος πιστευόταν, και αφετέρου ότι η Ατλαντίδα, αληθινή ή όχι, αποτελεί μια διαχρονική αλληγορία για τη μάχη του ανθρώπου με τη φύση, αλλά και με τον ίδιο τον εαυτό του.