(Καταζητείται) νεκρός ή ζωντανός

 

Α) Υπάρχει αμοιβή αν πεθάνουμε;

 

1.     Ο τίτλος είναι διφορούμενος:

 

α) Όλες οι μέρες είναι ίδιες. Είναι απλά άλλη μια βαρετή μέρα.

β) Δεν είμαι διατεθειμένος να τα παρατήσω ακόμα. Ίσως μια άλλη μέρα.

 

Β) Τώρα, τι θα γινόταν αν ο γιατρός σας έλεγε ότι είχατε έξι μήνες ζωής;

 

2.     Αυτή είναι μια πιθανή απάντηση:

 

«Όταν έμαθα ότι είχα έξι μήνες ζωή, έκλαιγα για μέρες. Ένιωσα θυμό στην αρχή, και αναρωτήθηκα- γιατί εγώ; Τότε είπα τα νέα στην οικογένειά μου και στους πιο στενούς μου φίλους. Νομίζω ότι μόλις επαναλάβεις τα νέα τέσσερις ή πέντε φορές, αποκτάς αναισθησία σε αυτά». [1]

 

3.     Αυτός είναι ο ορισμός της αναισθησίας:

 

-        Στέρηση σωματικής αίσθησης, συναισθημάτων, ή ανταπόκρισης με το περιβάλλον. [2]

 

4.     Αυτό είναι ένα άλλο παράδειγμα:

 

«Έχω σκεφτεί καταστάσεις στις οποίες ένα άτομο συνειδητοποιεί, με (ας πούμε) περίπου 99% βεβαιότητα ότι πρόκειται να πεθάνει μέσα σε μια καθορισμένη χρονική περίοδο... Κάτι γνωρίζετε για τις πιθανότητες, και έτσι, ενώ μπορεί να ελπίζετε για ένα θαύμα, ξέρετε ότι δεν πρέπει να βασίζεστε σε αυτό. Δηλαδή, ακόμα κι αν υπάρχει 0,0001% πιθανότητα να ζήσετε για άλλα 50 χρόνια, πρέπει να ενεργήσετε  σαν να πρόκειται να ζήσετε μόνο άλλους έξι μήνες. [3]

 

Γ) Τι σημαίνει  «99% πιθανότητα;»

 

5.     Με λίγα λόγια σημαίνει ότι, υπό παρόμοιες συνθήκες, από τους 100 ανθρώπους 99 θα πεθάνουν, ενώ 1 θα επιβιώσει.

 

6.     Αλλά ποια ήταν η πιθανότητα ότι θα είχαμε γεννηθεί ποτέ; Ήταν βέβαιο; Ήταν απίθανο; Φαίνεται ότι οι πιθανότητες δεν ισχύουν για θέματα ζωής και θανάτου. Η ζωή είναι απλώς ένα θαύμα που πρέπει να δεχτούμε ως τέτοιο- αν δεν είχαμε γεννηθεί, δεν θα γνωρίζαμε τη διαφορά. Αυτό το είδος λήθης είναι επίσης το νόημα του θανάτου- δεν κάνει καμία διαφορά. 

 

Δ) Είναι η απάθεια απέναντι στο θάνατο η λύση;

 

7.     Και τα δύο προηγούμενα άρθρα υιοθετούν μια παθητική στάση απέναντι στην πτυχή του θανάτου (αναισθησία απέναντι στον θάνατο ή προετοιμασία για αυτόν). Στην πραγματικότητα, με όλο τον σεβασμό, η κυρία στο πρώτο άρθρο δεν καταλαβαίνει καν ότι ήταν αναίσθητη όλη της τη ζωή (η απάθεια προς το θάνατο ισοδυναμεί με απάθεια προς τη ζωή). Το δεύτερο άρθρο χρησιμοποιεί το ρήμα «ενεργώ» με την έννοια «προετοιμάζομαι» (προετοιμάζω τον εαυτό σου να πεθάνει). Έτσι, προτείνει μια παθητική στάση απέναντι στην πτυχή του θανάτου (συμφωνώντας λίγο- πολύ με το πρώτο άρθρο). Επομένως, σύμφωνα με την κοινή άποψη, θα πρέπει απλώς να καθίσουμε και να περιμένουμε να πεθάνουμε (ανεξάρτητα από το τι μπορεί τελικά να μας πει ένας γιατρός).

 

Ε) Πρέπει να αισθανόμαστε συμπόνια για εκείνους που δημοσιοποιούν τον θάνατό τους;

 

8.     Λοιπόν, όλοι θα πεθάνουμε. Το να νιώθουμε συμπάθεια για εκείνους που πρόκειται να πεθάνουν δεν αλλάζει τίποτα (δεν θα μας σώσει καν). Αυτό δεν σημαίνει ότι αισθανόμαστε απάθεια. Αντίθετα, σημαίνει ότι όταν δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό, θα πρέπει να αισθανόμαστε περισσότερη συμπάθεια για εκείνους που πρόκειται να ζήσουν- χωρίς να καυχιόμαστε γι’ αυτό.

 

ΣΤ) Τι θα γινόταν αν κάποιος μας έλεγε ότι πρόκειται να πεθάνουμε σε 75-80 χρόνια από τότε που γεννηθήκαμε;

 

9.     Πόσοι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι κάποια μέρα αναπόφευκτα θα πεθάνουν, πριν τους το πει ένας γιατρός; Στην πραγματικότητα, πολύ λίγοι από εμάς (αν υπάρχει κανένας). Ακούστε τα σπουργίτια που κελαηδούν στο δέντρο έξω από το παράθυρό σας. Συμπεριφέρονται σαν τρελά, αγνοώντας οτιδήποτε εκτός από το ζευγάρωμα και το τραγούδι τους (και περιμένοντας ότι θα μοιραστείτε μερικά κομμάτια ψωμιού μαζί τους!). Τώρα κάντε μια βόλτα σε έναν πολυσύχναστο δρόμο κατά μήκος των καφετεριών, και ακούστε τη φλυαρία των ανθρώπων, μιλώντας για τα πάντα όλη την ώρα, λέγοντας ανοησίες για χάρη της διασκέδασης και μόνο.

 

Ζ) Αποφεύγουμε πραγματικά το πρόβλημα του θανάτου;

 

10.  Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα, περισσότερο ή λιγότερο ακούσιο, που παραλύει το σώμα, καθώς και τις αισθήσεις μας. Κάτω από μεγάλο άγχος, αισθανόμαστε αδιάφοροι και ανίκανοι να λάβουμε αποφάσεις. Αυτό συζητούσαν οι προηγούμενοι άνθρωποι στην καφετέρια: Έλεγαν ανοησίες για ασήμαντα πράγματα επειδή απλά ήθελαν να εκτονωθούν. Αλλά όταν επιστρέφουν στο σπίτι, σκέφτονται οι ίδιοι άνθρωποι σοβαρά πράγματα, ή σκέφτονται μόνο τον επερχόμενο ποδοσφαιρικό αγώνα ή την επόμενη μέρα τους στη δουλειά; Πόσοι από εμάς είμαστε πραγματικά έτοιμοι να πεθάνουμε, έχοντας συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου; Γιατί αιφνιδιαζόμαστε όταν έρθει η ώρα, ενώ γνωρίζουμε ήδη ότι κάποια μέρα αυτό θα συμβεί;    

 

Η) Είναι διαφορετικό να έχουμε επίγνωση του θανάτου από το να έχουμε επίγνωση της ζωής;

 

11.  Τα σπουργίτια που κελαηδούσαν στο γειτονικό δέντρο δεν φάνηκαν ποτέ να νοιάζονται αν είναι νεκρά ή ζωντανά. Απλώς κελαηδούν συνέχεια από ένστικτο. Οι άνθρωποι που μιλούν όλη την ώρα και φαίνεται να γελούν ή να κλαίνε χωρίς λόγο, δείχνουν την ίδια συμπεριφορά με τα σπουργίτια. Αν τους ρωτούσαμε ποια ήταν η τελευταία σημαντική πράξη τους για το μέλλον της κοινωνίας (ή για τους ίδιους), θα απαντούσαν κάτι τέτοιο: «Λοιπόν, αγόρασα (ή είμαι πρόθυμος να αγοράσω) ένα νέο αυτοκίνητο». «Τελευταία καλή πράξη; Τι είναι αυτά που λες; Είσαι τρελός;» «Μην ασχολείσαι. Απλά πέρνα καλά...»

 

12.  Νοιάστηκαν ποτέ αυτοί οι άνθρωποι για τη ζωή (εκτός από τη δική τους;) Είναι η διασκέδαση το νόημα της ζωής; Θα λύσει ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η τεχνολογία το υπαρξιακό μας πρόβλημα (ανεξάρτητα από το κόστος για το περιβάλλον;) Θα γίνουν ποτέ οι άνθρωποι πιο συνετοί και υπεύθυνοι απέναντι στην προσωπική τους ζωή και στο νόημα της ζωής γενικότερα; Το να ζούμε τη ζωή μας αγνοώντας τι συμβαίνει στον κόσμο και στους άλλους είναι παρόμοιο με το να μην δίνουμε σημασία στην ίδια τη ζωή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι που δεν έχουν σκεφτεί ποτέ το θάνατο, δεν έχουν σκεφτεί ποτέ και το νόημα της ζωής.

 

Θ) Πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από την έγνοια του θανάτου;

 

13.  Οι άνθρωποι που γελούν με την πρώτη ευκαιρία, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που κλαίνε με την πρώτη αναποδιά. Από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι που υιοθετούν μια ηρωική στάση απέναντι στο θάνατο. Είναι συνήθως φιλόδοξοι στην καθημερινή ζωή- θέλουν τα πάντα, και όσο το δυνατό γρηγορότερα. Είτε παθητικά είτε ενεργητικά αντίστοιχα, και οι δύο αυτές κατηγορίες ανθρώπων αγνοούν το νόημα της ζωής- δεν μπορούμε να τσακωνόμαστε ή να μουρμουρίζουμε όλη μας τη ζωή για κάτι που τελικά θα μας σκοτώσει (ο θάνατος). 

14.  Εκτός από την άγνοια, υπάρχει και η αδιαφορία. Υπάρχουν άνθρωποι που δείχνουν μια γενική έλλειψη συναισθήματος- σπάνια γελούν ή κλαίνε. Ενώ η άγνοια είναι χαρακτηριστικό ενός ατόμου που δεν έχει αγωνιστεί ποτέ για τη ζωή του, η αδιαφορία χαρακτηρίζει κάποιον που δεν θέλει καν να αγωνιστεί. Αλλά φαίνεται ότι υπάρχει ένας τρόπος αντιμετώπισης της ιδέας του θανάτου χωρίς συγκρούσεις. Πιστεύω ότι το βασικό στοιχείο για να απελευθερωθούμε από το «ένστικτο του θανάτου» είναι να αποδεχθούμε τον φόβο μας ότι θα πεθάνουμε (αλλά όχι απαραίτητα τον θάνατο ως μια αναπόφευκτη φυσική διαδικασία ή ως αδιέξοδο). Είναι μια τέτοια αποδοχή και κατανόηση που φέρνει τη δημιουργικότητα. Όταν έρθει η ώρα να πεθάνουμε, δεν πρέπει να αισθανόμαστε «προδομένοι από τον Θεό», ή «ηρωικά πεσόντες», ή απλώς μπερδεμένοι.  

 

15.  Η τεχνολογία μπορεί να επεκτείνει το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων στο μέλλον έως και μερικές εκατοντάδες χρόνια. Αλλά ποιο είναι το νόημα να ζούμε περισσότερο αν δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με τη ζωή μας; Οι μέλισσες, για παράδειγμα, (ως πρωτότυπο του τέλειου υπεροργανισμού) ζουν σε αυτόν τον πλανήτη για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, εκτελώντας μια θεϊκή πράξη (επικονίαση), παράγοντας ένα εξαιρετικό προϊόν (μέλι), ζώντας μια ηρωική ζωή (υπερασπίζοντας την αποικία ενάντια στους θηρευτές), ενώ μια μεμονωμένη μέλισσα ζει μόνο για ένα μήνα. Είναι το να ζεις «περισσότερο» ή «καλύτερα» η σωστή απάντηση;

 

Ι) Τι θα γινόταν λοιπόν αν μου έλεγαν ότι θα πεθάνω σε έξι μήνες;

 

16.  Προσωπικά θα προσπαθούσα να παρατείνω τη ζωή μου για άλλη μια μέρα. Δεν θα έκανα κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία (σαν να πήγαινα ένα μακρύ ταξίδι). Αντίθετα, θα έβγαινα για καφέ με έναν φίλο μου, όπως κάνω συνήθως, θα του έλεγα τι επρόκειτο να μου συμβεί, και ύστερα θα συνέχιζα να μιλάω για τα ίδια πράγματα για τα οποία πάντα μιλούσαμε- ανοησίες: «Ο ήλιος είναι τόσο λαμπερός σήμερα». «Απλά άσε με να ακούσω τα σπουργίτια να κελαηδούν για άλλη μια φορά». Δεν είμαι καλύτερος από οποιονδήποτε άλλο, αλλά μου αρέσει να συμπεριφέρομαι στον εαυτό μου σαν να ήμουν καλύτερος. Αυτή θα ήταν η στιγμή να αποδείξω ότι πραγματικά είμαι. Δεν θέλω πραγματικά να ανήκω στο 1% των προαναφερθέντων τυχερών. Αυτό είναι δική τους ψευδαίσθηση. 

 

Κ) Καταζητείται νεκρός ή ζωντανός...

 

17.  Η αγωνία για το θάνατο υπάρχει όσο είμαστε ζωντανοί. Επομένως, ο θάνατος είναι ένα πρόβλημα των ζωντανών (νοημόνων) όντων. Όταν είμαστε νεκροί, δεν έχουμε καμία ανησυχία για τίποτα. Ο πόνος δεν είναι για τους νεκρούς αλλά για τους ζωντανούς, οι οποίοι σκέφτονται τους χαμένους αγαπημένους τους. Αλλά όταν κλαίμε για εκείνους που έχουμε χάσει, λυπούμαστε γι’ αυτούς ή για τον εαυτό μας;

 

18.  Ενώ ο θάνατος είναι το τελικό στάδιο της ζωής, ο ίδιος ο θάνατος είναι μια προϋπόθεση. Είναι κάτι σαν το κενό. Αν και δεν είναι τίποτα από μόνο του, περιλαμβάνει όλες τις πιθανές εκφράσεις της ζωής που μπορεί να προκύψουν. Έτσι, όταν πεθαίνουμε, επιστρέφουμε σε αυτή την κατάσταση του τίποτα, και αποσυνθέτουμε τον εαυτό μας στα μικροσκοπικά θεμελιώδη κομμάτια από τα οποία μπορεί να ανασυντεθεί οτιδήποτε. Σίγουρα δεν υπάρχει διαιώνιση του δικού μας εγώ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αντιμετώπιση του θανάτου ως κάτι φρικτό και καταστροφικό είναι εγωιστική.

 

19.  Αν ο θάνατος είναι απλώς μια κατάσταση, έχουμε ζήσει ποτέ; Είναι η ζωή απλώς ένα όνειρο μέσα σε ένα όνειρο; Γνωρίζει μια βελανιδιά, η οποία μπορεί να ζήσει για αιώνες, τη διαφορά του να είναι κάτι ζωντανό ή νεκρό; Θέλουν οι άνθρωποι να ζουν επειδή έχουν να κάνουν κάτι με τη ζωή τους, ή ζουν σαν τις βελανιδιές, απλά μεγαλώνοντας με τον καιρό; Πόσοι από εμάς έχουμε αφιερώσει τη ζωή μας στο να βοηθάμε άλλους ανθρώπους, ή στο να ανακαλύψουμε ένα νέο φάρμακο; Πρέπει να αφιερώσουμε τη ζωή μας σε κάποια απασχόληση για το πώς θα νικήσουμε τον θάνατο, ή είναι καλύτερα απλώς να παραδοθούμε στο θαύμα της ζωής, ανεξάρτητα από το τι μπορεί να είναι η αιωνιότητα;

 

Λ) Υπάρχει ένα ένταλμα κρεμασμένο στον τοίχο. Αλλά το πρόσωπο λείπει από τη φωτογραφία...

 

20.  Όποιος βάλει το πρόσωπό του στη φωτογραφία, μπορεί να απολαύσει τη ζωή για λίγο...

 

[1]: [https://www.telegraph.co.uk/news/health/10877799/How-would-you-cope-if-you-only-have-a-few-months-to-live.html]

[2]: [https://www.google.gr/search?q=numb]

[3]: [https://www.lesswrong.com/posts/pvDrPdnj8Mmh9ogfv/what-would-you-do-if-you-only-had-six-months-to-live]

 

9/10/2018

Εικόνα: [https://www.postermywall.com/index.php/posters/search?s=wanted%20dead%20or%20alive]

   

Προσποιούμενη άγνοια

 

 

1.     Τόσοι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ξέρουν τα πάντα. Αλλά η τυφλή πίστη είναι μόνο για τους λιπόψυχους. Μόνο εκείνοι που είναι αδύναμοι δεν αμφισβητούν ποτέ τους Θεούς στους οποίους πιστεύουν.

 

2.     Οι ίδιοι άνθρωποι μιλούν συχνά για τον εαυτό τους. Μιλούν για τα πάντα χωρίς να σκέφτονται ταυτόχρονα για τι πράγμα μιλάνε. Υπάρχει όμως κάποια απάντηση πριν προκύψει οποιαδήποτε ερώτηση;

 

3.     Το χειρότερο με αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι δεν μπορούν να διδαχθούν τίποτα. Υποθέτοντας ότι γνωρίζουν, δεν θα ακούσουν ποτέ αυτό που μπορεί να μην γνωρίζουν. Όχι μόνο αυτό, αλλά τελικά θα προσπαθήσουν να επιβάλουν τις δικές τους ιδέες στους άλλους.

 

4.     Μια απόλυτη άποψη δεν μπορεί ποτέ να αμφισβητηθεί. Η απόλυτη βεβαιότητα ισοδυναμεί με το κενό- καταρρέει αν αμφισβητηθεί. Ένας σοφός εχθρός θα φύγει. Ένας αδαής φίλος θα γίνει εχθρικός.

 

5.     Σε ποια κατηγορία μπορεί λοιπόν να ανήκουμε εσείς και εγώ; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της σκέψης ότι γνωρίζουμε, και της γνώσης ότι μπορεί να μην γνωρίζουμε; Ποια είναι η σημασία τού να προσποιούμαστε άγνοια;

 

6.     Πάρτε για παράδειγμα αυτά που γράφω τώρα. Πόσοι άνθρωποι θα καταλάβουν για τι γράφω; Πώς μπορώ να ξέρω αν αυτά που γράφω έχουν νόημα;

 

7.     Μια απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι οι μορφωμένοι άνθρωποι θα βρίσκουν πάντα κάποια σημασία στη δημιουργική γραφή, ανεξάρτητα από το θέμα ή το ύφος.

 

8.     Μια άλλη πτυχή είναι ότι ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνουν, θα προσπαθήσουν να βγάλουν κάποιο νόημα από τα πράγματα που δεν καταλαβαίνουν:

 

9.     «Δεν ξέρω τι ακριβώς εννοείς, αλλά θα υπερασπιστώ το δικαίωμά σου να το λες».

 

10.  «Υποθέτω την ύπαρξη του Θεού, αν και ποτέ δεν μπορώ να αποδείξω την υπόθεσή μου».

 

11.  «Θεωρώ ότι μαθαίνω κάτι, αλλιώς δεν θα αμφισβητούσα ότι το γνωρίζω».

 

12.  Φαίνεται ότι πάντα θα υπάρχει μια λευκή μειοψηφία σκεπτόμενων έξυπνων ανθρώπων ανάμεσα σε ένα τεράστιο αδιάφορο πλήθος. «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι...» Δεν θα αντιμετωπίσουν ποτέ την πρόκληση της αλήθειας. Αλλά επίσης δεν θα απολαύσουν ποτέ τις περιπέτειες της δικής τους οδύσσειας.

 

13.  Κάποιοι μπορεί να υποστηρίξουν ότι ο ρόλος των γνωστικών είναι να διαφωτίσουν τους υπόλοιπους, αλλά αμφιβάλλω γι’ αυτό. Εκείνοι που νομίζουν ότι ξέρουν δεν θα μάθουν ποτέ. Εκείνοι που αναζητούν τη γνώση είναι ανεξάρτητοι άνθρωποι. Δεν μπορείς να διδάξεις τη γνώση. Η γνώση είναι η διαδικασία του μοιράσματος της αλήθειας των άλλων.

 

14.  Αυτό είναι παρόμοιο με την τρέχουσα πεποίθηση για τη δομή του σύμπαντος. Πιστεύεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία της μάζας στο σύμπαν είναι σκοτεινή ύλη, ενώ μόνο ένα μικρό κλάσμα είναι «φωτεινή» (συνηθισμένη) ύλη. Ενώ, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι δύο μορφές ύλης αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, υπάρχουν ξεχωριστά.

 

15.  Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Όταν έρχεστε σε επαφή με ένα αδαές άτομο, απλά προσποιηθείτε ότι γνωρίζετε. Να είστε φιλικοί και ευχάριστοι, κάντε μια νύξη, και απομακρυνθείτε διακριτικά. Η πρόοδος της κοινωνίας θα καθοριστεί τελικά από την πρόοδο του εξαιρετικού είδους σας.

 

16.  Τελικά, η σοφία είναι μια αυτοαναφορική διαδικασία. Ρίξτε μια ματιά στον καθρέφτη σας, αλλά μην θαυμάσετε τον εαυτό σας. Φανταστείτε ότι δεν είστε κανένας. Αφήστε στην άκρη το τελευταίο πράγμα που μπορείτε να θυμηθείτε. Ξεχάστε το τελευταίο πράγμα που έχετε σκεφτεί. Μόνο η λήθη μπορεί να σώσει έναν σοφό άνθρωπο. Το να προσποιούμαστε άγνοια είναι το ζητούμενο της γνώσης.

 

9/8/2018

Εικόνα: [https://www.brainyquote.com/topics/ignorant]

 

6η μαζική εξαφάνιση

 

1.     «Δεν χρειάζεσαι έναν επιστήμονα για να ξέρεις τι προκαλεί την έκτη μαζική εξαφάνιση...»

 

2.     Το ίδιο άρθρο που περιλαμβάνει το προηγούμενο σύνθημα συνεχίζει λέγοντας: «Η άγρια ζωή πεθαίνει λόγω της καταστροφής των οικοτόπων, του υπερβολικού κυνηγιού, της τοξικής ρύπανσης, της εισβολής ξένων ειδών και της κλιματικής αλλαγής. Αλλά η τελική αιτία όλων αυτών των παραγόντων είναι ο ανθρώπινος υπερπληθυσμός και η συνεχής αύξηση του πληθυσμού και η υπερκατανάλωση, ειδικά από τους πλούσιους.»[1]

 

3.     Αλλά υποθέτω ότι οι επιστήμονες είναι τόσο αδιάφοροι για το πρόβλημα όσο και οι απλοί άνθρωποι. Για παράδειγμα, πειραματίζονται σε άλλα ζώα χωρίς να ενδιαφέρονται αν αυτά τα ζώα υποφέρουν. Για χάρη της ανθρωπότητας λένε...

 

4.     Είναι ανθρωπισμός να καταστρέφεις το φυσικό περιβάλλον και να σκοτώνεις ή να βασανίζεις άλλα είδη για χάρη της «προόδου»; Κάποιοι μπορεί να πουν ότι αξίζει τον κόπο. Τόσο ηλίθιοι είναι οι περισσότεροι...

 

5.     Και αυτή ακριβώς είναι η βαθύτερη ρίζα του προβλήματος: Όχι μόνο δεν μας ενδιαφέρει αν προκαλούμε ζημιά στο περιβάλλον, αλλά επίσης ως επί το πλείστον αγνοούμε τη ζημιά που προκαλούμε. 

 

6.     Παρεμπιπτόντως, τι είναι μια μαζική εξαφάνιση; Αυτός είναι ένας ορισμός: Η εξαφάνιση του Ολόκαινου, που αλλιώς αναφέρεται ως έκτη εξαφάνιση ή εξαφάνιση της Ανθρωπόκαινου, είναι το συνεχιζόμενο γεγονός εξαφάνισης ειδών κατά τη διάρκεια της παρούσας εποχής του Ολόκαινου (τελευταία 10.000 χρόνια), κυρίως ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. [2]

 

7.     Έτσι αναρωτιόμουν: Πόσα είδη εξαφανίστηκαν κατά την τελευταία μαζική εξαφάνιση, πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια, όταν εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι; Εκτιμάται ότι περίπου τα τρία τέταρτα των φυτικών και ζωικών ειδών στη Γη εξαφανίστηκαν. [3]

 

8.     Έτσι, αυτή μπορεί να είναι μια ενδιαφέρουσα σκέψη: Υποτίθεται ότι μια σύγκρουση αστεροειδούς προκάλεσε εκείνη την εξαφάνιση (πιθανώς σε συνδυασμό με ηφαιστειακές εκρήξεις). Τι γίνεται όμως αν οι δεινόσαυροι προκάλεσαν οι ίδιοι την εξαφάνισή τους;

 

9.     Τι θα γινόταν αν είχαν γίνει τόσο μεγάλοι και πολυάριθμοι ώστε τελικά να καταστρέψουν το φυσικό τους περιβάλλον (π.χ. με υπερβόσκηση) σε τέτοιο βαθμό που θα ήταν θέμα χρόνου μέχρι να συμβεί μια παγκόσμια καταστροφή για να τους εξαλείψει;

 

10.  Αυτό ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Αν και το 40% των χερσαίων και θαλάσσιων ειδών είναι γνωστό ότι έχουν εξαφανιστεί, τα είδη αυτά είχαν ήδη καταγραφεί. Αλλά αν υπήρχαν άλλα τόσα άγνωστα είδη που δεν καταγράφηκαν ποτέ, τότε το ποσοστό των εξαφανισμένων ειδών θα μπορούσε κάλλιστα να ανέλθει στο 80%, όσα και εκείνα την εποχή που εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι.

 

11.  Πόσο πιο έξυπνοι είμαστε, λοιπόν, αν κάναμε στον πλανήτη αυτό που πιθανώς έκαναν οι δεινόσαυροι πριν εξαφανιστούν; Και, ακόμα χειρότερα, πόσο έξυπνοι είμαστε πραγματικά, όταν δεν συνειδητοποιούμε καν τη βλακεία μας, ή αν δεν μπορούμε τελικά να ελέγξουμε την απληστία μας;

 

12.  Υπάρχει αρκετός χρόνος για να αντιστρέψουμε την καταστροφή; Πόσος χρόνος χρειάζεται για να εμφανιστεί ένα νέο είδος; Αυτή είναι η απάντηση: Για λόγους που δεν είναι απολύτως σαφείς, τα δεδομένα δείχνουν ότι η μακροπρόθεσμη δυναμική της εξέλιξης είναι αρκετά αργή. Σε ένα ευρύ φάσμα ειδών, η έρευνα διαπίστωσε ότι για να επιμείνει μια σημαντική αλλαγή και για να συσσωρευτούν αλλαγές, χρειάζονται περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια. [4]

 

13.  Έτσι, ακόμη και αν σταματούσαμε τώρα να καταστρέφουμε τον πλανήτη μας, θα χρειάζονταν ένα εκατομμύριο χρόνια για να ανακάμψει πλήρως η βιοποικιλότητα. Αλλά θα παραμείνουν σταθερές οι κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, χωρίς ένα σημαντικό ηφαιστειακό γεγονός ή πτώση μετεωρίτη, για τα επόμενα ένα εκατομμύριο χρόνια; Θα είμαστε υπομονετικοί και αρκετά ανθεκτικοί για να αντέξουμε άλλο ένα εκατομμύριο χρόνια εξέλιξης, μέχρι να γίνουμε ένας πραγματικά υγιής πολιτισμός, πλήρως ενσωματωμένος στο φυσικό περιβάλλον;

 

14.  Τελικά μπορεί να τα καταφέρουμε. Αλλά, πέρα από οποιαδήποτε υπερβολική αυτοπεποίθηση ή ευσεβείς πόθους, το γεγονός είναι ότι οι πιθανότητες είναι μικρές. Η συμπεριφορά μας μέχρι τώρα έχει ήδη δείξει ότι δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε τα αρχέγονα ένστικτά μας ως είδος, έτσι ώστε τελικά μπορεί να είμαστε πιο έξυπνοι από τους δεινόσαυρους, αλλά όχι αρκετά έξυπνοι.

 

15.  Ίσως η εξέλιξη έρχεται σε εξελικτικούς κοσμικούς κύκλους, κατά τη διάρκεια των οποίων δίνεται σε ένα είδος η ευκαιρία να προοδεύσει αρκετά ώστε να «σπάσει» τον κύκλο, να ξεπεράσει μια παγκόσμια καταστροφή στο τέλος του κύκλου. Εάν ένας τέτοιος εξελικτικός κύκλος διαρκεί δέκα ή εκατό εκατομμύρια χρόνια, μεταξύ δύο γεγονότων μαζικής εξαφάνισης, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι υπάρχει αρκετός χρόνος για να αλλάξουμε τη στάση μας, να αντιστρέψουμε την κατάσταση και να βοηθήσουμε τη φύση να ανακάμψει.

 

16.  Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τον χρόνο που μας έχει ήδη δοθεί από την εμφάνισή μας στον πλανήτη και το γεγονός ότι επαναλαμβάνουμε συνεχώς τα ίδια λάθη ξανά και ξανά, επιδιδόμενοι τόσο εύκολα στον εγωισμό μας, ίσως η μόνη αληθινή λύση είναι να εξαφανιστούμε στο τέλος του κοσμικού μας κύκλου, έτσι ώστε να εμφανιστεί ένα νέο είδος στον πλανήτη· τόσο πιο προηγμένο από εμάς, όσο εμείς σε σύγκριση με τους δεινόσαυρους…

  

[1]: [https://www.theguardian.com/environment/2017/jul/10/earths-sixth-mass-extinction-event-already-underway-scientists-warn]

[2]: [https://en.wikipedia.org/wiki/Holocene_extinction]

[3]: [https://en.wikipedia.org/wiki/Cretaceous%E2%80%93Paleogene_extinction_event]

[4]: https://phys.org/news/2011-08-fast-evolutionary-million-years.html

 

8/19/2018

Εικόνα: [https://eu.usatoday.com/story/news/nation-now/2015/06/26/wildlife-statistics-extinction/29245459/]

 

Κινούμενη εικόνα σε αναστολή

 

1.     Τα νοήμονα όντα υποφέρουν από την ανάγκη της σύγκρισης-

2.     Από τη μία πλευρά έχουμε τη Γη να κρέμεται από μια χορδή

3.     Από την άλλη έχουμε τη Σελήνη να στηρίζεται σε ένα ράφι

4.     -Εναλλακτικά θα μπορούσε να είναι ένα μήλο και μια μπανάνα αντίστοιχα-

5.     Και τα δύο αντικείμενα βρίσκονται μέσα σ’ ένα σιδερένιο κλουβί μιας βιβλιοθήκης φυλακής

 

6.     Το ένα αντικείμενο ρίχνει τη σκιά του στο άλλο αντικείμενο

7.     Η παρουσία του Ήλιου ή κάποιας μορφής φωτός υπονοείται

8.     Αυτά τα δύο αντικείμενα φαίνεται να συνδέονται στενά μεταξύ τους

9.     Ένας πλανήτης και ο δορυφόρος του είναι σαν το κεφάλι και το μυαλό μας

10.  Μια σκέψη περιστρέφεται γύρω από το κεφάλι μας μέχρι να την πιάσουμε

11.  Αλλά αρχικά η σκέψη δεν βρίσκεται μέσα στο κεφάλι μας

12.  Κάποια στιγμή τη βρίσκουμε να αιωρείται στον αέρα

13.  Ενώ αργότερα η σκιά της αντανακλάται στο μυαλό μας

14.  Και παρόλο που το αντικείμενο της σκέψης φαίνεται φανταστικό

15.  Ανακαλύπτουμε ότι το ίδιο αντικείμενο γίνεται μέρος της πραγματικότητας

 

16.  Μήπως ολόκληρο το σύμπαν περιστρέφεται μέσα στο κεφάλι μας;

17.  Ενώ με κάποιο τρόπο για να το δούμε πρέπει να κοιτάξουμε έξω;

18.  Το κλουβί με τις σιδερένιες ράβδους πρέπει να μας φαίνεται οικείο

19.  Δεδομένου ότι πρέπει να είναι το κλουβί όπου κατοικεί η σκέψη μας

20.  Ίσως από εκεί προέρχεται και η αίσθηση της ελευθερίας μας

21.  Κοιτάζοντας μέσα από ένα μικρό παράθυρο τους πλανήτες και τα αστέρια

22.  Βλέποντας τη σκέψη μας να πετάει μακριά σαν πουλί που δεν θα πιάσουμε ποτέ

23.  Ας κλείσουμε τα μάτια μας για μια στιγμή ενώ το δωμάτιο σκοτεινιάζει

24.  Αυτό το σκοτάδι αποτελείται από όλες τις πιθανές σκέψεις στο μυαλό μας

25.  Τότε ας ανοίξουμε τα μάτια μας καθώς το δωμάτιο γίνεται όλο και πιο φωτεινό

 

26.  Το μόνο που μπορούμε τώρα να θυμηθούμε είναι μια ακίνητη εικόνα του παρελθόντος

27.  Το μόνο που μπορούμε τελικά να συλλάβουμε είναι η σκιά ενός χαμένου πράγματος μέσα σε άπλετο φως.

 

8/17/2018

Γλυπτό: Αιωρούμενη μπάλα, Alberto Giacometti

 

Καθηλωμένος χρόνος

 

1.     Ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα του χρόνου είναι ότι ακόμα κι αν σταματήσουμε την κίνηση οποιουδήποτε είδους αντικειμένου που σχετίζεται ή αντιπροσωπεύει το χρόνο, ο ίδιος ο χρόνος θα συνεχίσει να κινείται.

2.     Για παράδειγμα, αν απεικονίσουμε τον χρόνο ως μια ατμομηχανή που κινείται μπροστά, ακόμα κι αν σταματήσουμε την ατμομηχανή, ο χρόνος δεν θα σταματήσει.

3.     Μπορούμε να σκεφτούμε μια τέτοια πτυχή του χρόνου καθισμένοι δίπλα στο τζάκι και καπνίζοντας μια πίπα, καθώς ένα τρένο βγαίνει από το τζάκι και κινείται προς το μέρος μας.

4.     Ένα τέτοιο ξαφνικό και απροσδόκητο γεγονός θα μπορούσε μόνο να προκαλέσει μια ισχυρή εντύπωση στο μυαλό μας, και να έχει μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον.

5.     Παρεμπιπτόντως, σύμφωνα με τη σχετικότητα, εάν το τρένο κινείται με την ταχύτητα του φωτός, ένας επιβάτης στο τρένο θα δει το ρολόι του να σταματά.

6.     Αλλά ο χρόνος μπορεί επίσης να σταματήσει αν ζωγραφίσουμε ένα ρολόι σε έναν πίνακα. Ένα τέτοιο ρολόι δεν χτυπάει, και η ώρα που λέει είναι πάντα η ίδια. 

7.     Μια άλλη πτυχή του θέματος είναι ένα φαινόμενο που μπορούμε να ονομάσουμε «αντανάκλαση του χρόνου». Φανταστείτε ότι έχουμε δύο κηροπήγια μπροστά από έναν καθρέφτη. Το ένα κηροπήγιο αντανακλάται κανονικά στον καθρέφτη, αλλά το δεύτερο κηροπήγιο δεν έχει αντανάκλαση.

8.     Πώς γίνεται αυτό; Μια εξήγηση αυτού του παράξενου φαινομένου είναι ότι μόνο ένα κηροπήγιο υπάρχει πραγματικά. Το δεύτερο κηροπήγιο (το οποίο δεν έχει αντανάκλαση) είναι στην πραγματικότητα η αναπαράσταση του (ενός και μοναδικού) κηροπήγιου στο μυαλό μας.

9.     Έχουν τα αντικείμενα κάποια αντανάκλαση στο μυαλό μας, εκτός φυσικά από την ίδια τους την εικόνα με την οποία τα αντιλαμβανόμαστε;

10.  Επιπλέον, αν θεωρήσουμε το χρόνο ως ένα αντικείμενο (για παράδειγμα ένα τρένο ή ένα βέλος που κινείται προς τα εμπρός), έχει ο χρόνος κάποια κίνηση ή αληθινή ύπαρξη στο μυαλό μας; Ανεξάρτητα από το πώς μπορούμε να απεικονίσουμε ή να περιγράψουμε τον χρόνο σε έναν πίνακα ζωγραφικής ή σε μια φυσική θεωρία, έχει ο χρόνος κάποια ψυχολογική ή διανοητική σημασία;

11.  Η θεωρία της διάρκειας, είναι μια θεωρία του χρόνου και της συνείδησης που έθεσε ο Henri Bergson. Ο ίδιος συνειδητοποίησε ότι τη στιγμή που κάποιος προσπαθεί να μετρήσει μια στιγμή, αυτή η στιγμή έχει φύγει: ο παρατηρητής μετράει μια ακίνητη, ολοκληρωμένη γραμμή, ενώ ο χρόνος είναι κινητός και ελλιπής. Για το άτομο, ο χρόνος μπορεί να επιταχυνθεί ή να επιβραδυνθεί, ενώ, για την επιστήμη, ο  χρόνος παραμένει ο ίδιος. [1]

12.  Αν και μια τέτοια ακύρωση της διάρκειας του χρόνου επιχειρείται στον πίνακα, πιστεύω ότι πιο σημαντική από την πτυχή του «καθηλωμένου χρόνου» είναι η έννοια του «εκτεταμένου χρόνου».

13.   Ο Edmund Husserl συνειδητοποίησε ότι η εμπειρία μας για τον κόσμο θα ήταν αδύνατη αν δεν είχαμε μια αίσθηση χρονικότητας. Το ότι η αντίληψή μας φέρνει μια εντύπωση στο μυαλό μας, εξαρτάται από τη διατήρηση (retention) και την παρακράτηση (protention). Η διατήρηση είναι η διαδικασία με την οποία μια φάση μιας αντιληπτικής πράξης διατηρείται στη συνείδησή μας. Η παρακράτηση είναι η αντίληψή μας για την επόμενη στιγμή. Αντιλαμβανόμαστε τη χρονικότητα ως μια ροή μέσω της οποίας κάθε στιγμή της παρακράτησης γίνεται η διατήρηση της επόμενης. Έτσι, ο χρόνος είναι η παρουσίαση ενός χρονικά επεκταμένου παρόντος. [2]

14.  Εάν παρουσιάσουμε τον χρόνο σαν ένα τρένο που επιταχύνει, και τα βαγόνια του ως ξεχωριστά γεγονότα, μπορούμε να συνδέσουμε τα βαγόνια μεταξύ τους με όποιον τρόπο θέλουμε. Αλλά παρόλο που μια συγκεκριμένη διάταξη των βαγονιών θα μας δώσει μια αίσθηση χρονικότητας που ρέει από το παρελθόν στο μέλλον, η έννοια του χρόνου περιλαμβάνει ολόκληρο το τρένο.

15.  Στην πραγματικότητα, όλα τα γεγονότα εξετάζονται στο παρόν, είτε έλαβαν χώρα στο παρελθόν είτε πρόκειται να συμβούν. Επομένως, όλα τα γεγονότα μπορούν να θεωρηθούν ως ταυτόχρονες συνθήκες, είτε πραγματοποιημένες είτε όχι, στο επεκταμένο παρόν. Ο χρόνος είναι η διαδικασία με την οποία διαφορετικά γεγονότα συγκεντρώνονται σε μια ουσιαστική και αιτιώδη σειρά.

16.  Αλλά τι αποφασίζει ποια σειρά προτιμάται, αν όχι το δικό μας μυαλό; Δεν είμαστε εμείς εκείνοι που εξετάζουμε το πρόβλημα του χρόνου, που τρέχει σαν το τρένο, από το παρελθόν μας προς το μέλλον μας, ενώ αγωνιούμε για το πόσο γρήγορα περνά; Δεν είναι η δική μας θέληση που συλλέγει τα πράγματα, και τα τακτοποιεί σε κάποια σειρά, δημιουργώντας έτσι το χώρο και το χρόνο όπως τους ξέρουμε;

 

[1] [https://en.wikipedia.org/wiki/Duration_(φιλοσοφία)]

[2] [https://en.wikipedia.org/wiki/Retention_and_protention]

 

8/10/2018    

Πίνακας: Καθηλωμένος χρόνος (Time transfixed), René Magritte