Σχετικά με την πιθανότητα μη γήινων τεχνουργημάτων στο Ηλιακό Σύστημα

 

Jacob Haqq-Misraa, Ravi Kumar Kopparapu

 

Απόσπασμα

Εξωγήινη τεχνολογία μπορεί να υπάρχει στο Ηλιακό Σύστημα εν αγνοία μας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η απεραντοσύνη του διαστήματος, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες αναζητήσεις μας μέχρι σήμερα, υποδηλώνει ότι τυχόν απομακρυσμένοι μη επανδρωμένοι εξερευνητικοί ανιχνευτές εξωγήινης προέλευσης πιθανότατα θα παρέμεναν απαρατήρητοι. Εδώ αναπτύσσουμε μια πιθανολογική προσέγγιση για να ποσοτικοποιήσουμε τη βεβαιότητά μας (ή την αβεβαιότητα) για την ύπαρξη τέτοιας τεχνολογίας στο Ηλιακό Σύστημα. Συζητάμε μερικές πιθανές στρατηγικές για τη βελτίωση αυτής της αβεβαιότητας, που περιλαμβάνουν ανάλυση δορυφορικών δεδομένων σε τροχιά γύρω από το Φεγγάρι και τον Άρη, καθώς και συνεχή εξερεύνηση του Ηλιακού Συστήματος.

 

1. Εισαγωγή

Εάν υπάρχουν εξωγήινοι στον γαλαξία μας, τότε θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να μας παρατηρήσουν; Αυτό το ερώτημα τέθηκε από τον Ronald Bracewell λίγο μετά την πρόταση των Cocconi και Morrison να αναζητήσουν εξωγήινες εκπομπές. Είναι σίγουρα πιθανό ότι εξωγήινοι θα μπορούσαν να μας παρατηρούν εξ αποστάσεως. Εξάλλου, η ανθρώπινη τεχνολογία του εγγύς μέλλοντος περιλαμβάνει τις προοπτικές παρατήρησης ατμοσφαιρικών φασμάτων εξωηλιακών γήινων πλανητών και εξερεύνησης κοντινών αστρικών συστημάτων με μη επανδρωμένους απομακρυσμένους εξερευνητικούς ανιχνευτές. Ένα πιθανό σενάριο για την ανθρώπινη εξερεύνηση του διαστήματος ξεκινά με την ανακάλυψη ενός πλανήτη που μοιάζει με τη Γη γύρω από ένα κοντινό αστέρι, με έναν εξερευνητικό ανιχνευτή που αποστέλλεται ως αποστολή παρακολούθησης. Είναι τουλάχιστον εύλογο ότι οι εξωγήινοι θα μπορούσαν επίσης να υιοθετήσουν μια παρόμοια στρατηγική. Αν ναι, τότε η εξωγήινη τεχνολογία θα μπορούσε να κρύβεται στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα.

 

Προφανώς δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμη καμία τεχνολογία εξωγήινης προέλευσης, αλλά πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι το Ηλιακό Σύστημα δεν περιέχει κανένα από αυτά τα τεχνουργήματα; Σε αυτό το άρθρο αναπτύσσουμε μια πιθανολογική προσέγγιση σε αυτό το ερώτημα. Ορισμένες περιοχές του διαστήματος έχουν ερευνηθεί αρκετά για να ανακαλυφθεί τέτοια τεχνολογία, εάν υπάρχει, αλλά μεγάλο μέρος του Ηλιακού Συστήματος παραμένει ανεξερεύνητο. Είναι απολύτως πιθανό ότι εξωγήινη τεχνολογία θα μπορούσε να μας παρατηρεί ενεργά εν αγνοία μας, ενώ είναι επίσης πιθανό ότι ανενεργή εξωγήινη τεχνολογία υπάρχει σε πλανητικές επιφάνειες ή στο διαπλανητικό διάστημα. Ως εκ τούτου, είναι ενδιαφέρον να υπολογιστεί η πιθανότητα ότι μια δεδομένη περιοχή του διαστήματος δεν περιέχει στην πραγματικότητα εξωγήινη τεχνολογία. Ξεκινάμε το επιχείρημά μας διευκρινίζοντας πρώτα τους τύπους εξωγήινης τεχνολογίας που εξετάζουμε. Στη συνέχεια αναπτύσσουμε την πιθανολογική μας ανάλυση, και συζητάμε τις επιπτώσεις της για μελλοντικές έρευνες στο Ηλιακό Σύστημα.

 

2. Η ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου

Το παράδοξο του Fermi, γνωστό και ως Μεγάλη Σιωπή, θέτει το ερώτημα: εάν η ευφυής ζωή είναι κοινή στον Γαλαξία, τότε γιατί δεν έχουν παρατηρηθεί ακόμη τεχνολογικοί πολιτισμοί; Πολλές ερμηνείες έχουν προταθεί για αυτό το ζήτημα. Αυτές οι λύσεις περιλαμβάνουν την πιθανότητα ότι η ζωή είναι σπάνια στον Γαλαξία, ή ότι οι ευφυείς πολιτισμοί αναπόφευκτα αυτοκαταστρέφονται. Ωστόσο, η απουσία εξωγήινων θα μπορούσε απλώς να οφείλεται στο ότι οι μακρόβιοι τεχνολογικοί πολιτισμοί επεκτείνονται πολύ αργά για να έχουν φτάσει ακόμη στη Γη. Άλλες λύσεις για το παράδοξο του Fermi υποθέτουν ότι οι εξωγήινοι είναι στην πραγματικότητα ευρέως διαδεδομένοι, αλλά έχουν σκόπιμα αποφύγει να έρθουν σε επαφή. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, δεν υπάρχει τίποτα που να αποκλείει την πιθανότητα ότι οι εξωγήινοι θα μπορούσαν να εξερευνήσουν εξ αποστάσεως το Ηλιακό μας Σύστημα χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένους ανιχνευτές. Αναφερόμαστε σε τέτοιες τεχνολογίες ως μη γήινα τεχνουργήματα (Non-Terrestrial Artifacts, NTA) για να υποδείξουμε την εξωγήινη προέλευσή τους αλλά και για να διακρίνουμε ρεαλιστικούς απομακρυσμένους εξερευνητικούς ανιχνευτές από επανδρωμένους ιπτάμενους δίσκους στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

 

Η υπόθεση του ζωολογικού κήπου (Zoo hypothesis) είναι ένας όρος που περιγράφει την πιθανότητα ότι οι εξωγήινοι μπορεί να κρύβονται από εμάς για τον ένα ή τον άλλο λόγο. Συχνά φανταζόμαστε ότι ένας καλοπροαίρετος εξωγήινος πολιτισμός μπορεί να έχει κατά νου τις καλύτερες επιδιώξεις, και να αποφύγει να παρέμβει στον πρωτόγονο πολιτισμό μας μέχρι να περάσουμε ένα συγκεκριμένο όριο, όπως η ανακάλυψη του ταξιδιού με την ταχύτητα φωτός, ή η έναρξη συνομιλίας με έναν κοντινό ευφυή διαστημικό ανιχνευτή. Ένας ακόμη πιο ανεπτυγμένος εξωγήινος πολιτισμός θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα εικονικό πλανητάριο που μας αναγκάζει να παρατηρούμε ένα άδειο Σύμπαν, κάτι το οποίο δεν θα μας έδινε σχεδόν καμία ευκαιρία να ανακαλύψουμε την παρουσία τους μέχρι να επιλέξουν να μας αποκαλυφθούν. Οι πιο κοινότυπες εκδοχές της υπόθεσης του ζωολογικού κήπου απλώς επικαλούνται την απεραντοσύνη του διαστήματος, για να υποδηλώσουν ότι εξωγήινοι ή εξωγήινη τεχνολογία θα μπορούσαν να κρύβονται στη ζώνη των αστεροειδών ή σε άλλα μέρη του Ηλιακού Συστήματος χωρίς να το προσέξουμε. Αυτό το εύρος δυνατοτήτων για την υπόθεση του ζωολογικού κήπου μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους ερευνητές του SETI (Search for Extra-Terrestrial Intelligence), επειδή ορισμένες από αυτές τις υποθέσεις είναι ελέγξιμες ενώ άλλες όχι. Ως εκ τούτου, υποδιαιρούμε αυτήν την υπόθεση του ζωολογικού κήπου σε δύο κατηγορίες: την ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου, και την μη ελέγξιμη υπόθεση.

 

Η μη ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου περιγράφει κάθε προσπάθεια ενός προηγμένου εξωγήινου πολιτισμού να αποκρύψει εσκεμμένα την παρουσία του από εμάς. Συνήθως υποθέτουμε ότι οποιοσδήποτε υπάρχων εξωγήινος πολιτισμός είναι πιθανώς πολύ πιο προηγμένος τεχνολογικά από εμάς, επομένως δεν θα μπορούσε να υπάρχει σχεδόν κανένα όριο στους τρόπους με τους οποίους οι ανώτεροι εξωγήινοι θα μπορούσαν να μας κρατήσουν στο σκοτάδι. Υπό αυτή την έννοια, η μη ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου ισοδυναμεί με ένα άγνωστο σύστημα που βασίζεται στην πίστη, επειδή μπορούμε να αποδώσουμε στους εξωγήινους οποιονδήποτε μηχανισμό μπορεί να φανταστεί κανείς που διατηρεί τη μη παρατηρησιμότητά τους. Τέτοια σενάρια είναι δημοφιλή στην επιστημονική φαντασία, ίσως εν μέρει επειδή μας επιτρέπουν να διατηρήσουμε την πίστη σε μια Γαλαξιακή Λέσχη εξωγήινων πολιτισμών στην οποία η ανθρωπότητα μπορεί μια μέρα να ενταχθεί. Ωστόσο, αυτές οι λύσεις στο παράδοξο του Fermi είναι εντελώς μη ελέγξιμες, και ως εκ τούτου αποσπούν την προσοχή στην επιστημονική συζήτηση του SETI. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα ότι η μη ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου ευθύνεται για την απουσία εξωγήινων, αλλά οποιαδήποτε περαιτέρω ποσοτική ανάλυση απαιτεί να παραμερίσουμε αυτήν την πιθανότητα, και να περιορίσουμε την εξέτασή μας μόνο στην ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου.

 

Είναι μέσα στη σφαίρα της δυνατότητας για τον ανθρώπινο πολιτισμό να στείλει εξερευνητικούς ανιχνευτές σε άλλα αστρικά συστήματα, και έχει ήδη δοθεί πολλή σκέψη στις σχετικές μηχανικές προκλήσεις. Είναι επομένως εύλογο ότι οι εξωγήινοι θα μπορούσαν να αποκτήσουν παρόμοια τεχνολογία, και να εξερευνήσουν εξ αποστάσεως κοντινά πλανητικά συστήματα. Αναφερόμαστε σε αυτό το σύνολο πιθανοτήτων ως την ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου, γιατί σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει εσκεμμένη προσπάθεια απόκρυψης. Είναι απίθανο οι προσπάθειες αναζήτησής μας μέχρι σήμερα να έχουν ανακαλύψει NTA στον Γαλαξία, επειδή τέτοιοι διαστρικοί ανιχνευτές θα είχαν περιοριστικό μέγεθος, περίπου 1 έως 10 μέτρα. Αντικείμενα με πολύ μεγαλύτερο μέγεθος, 1000 km, θα ήταν συγκρίσιμα σε μέγεθος με έναν μικρό πλανήτη, και θα ασκούσαν αξιόλογη βαρυτική δύναμη στο περιβάλλον τους, ενώ οι ενεργειακές απαιτήσεις για τη μεταφορά ενός τέτοιου οχήματος μπορεί να είναι ανεπίτρεπτες για διαστρικά ταξίδια. Ένας μικρότερος ανιχνευτής θα μπορούσε να εφαρμόσει ένα μεγάλο ελαφρύ ηλιακό πανί για να ταξιδέψει μεγάλες αποστάσεις, χρησιμοποιώντας την πίεση της ακτινοβολίας, αλλά ένα τεράστιο ηλιακό πανί θα ήταν δύσκολο να περάσει απαρατήρητο. Έτσι, εξωγήινα αντικείμενα μπορεί να υπάρχουν στο Ηλιακό Σύστημα εν αγνοία μας, απλώς και μόνο επειδή δεν έχουμε ακόμη ψάξει επαρκώς. Καθώς συνεχίζουμε να εξερευνούμε με βελτιωμένη χωρική ανάλυση, ωστόσο, θα αυξήσουμε τις πιθανότητές μας να ανακαλύψουμε NTA, εάν υπάρχουν, ή αλλιώς θα αυξήσουμε την πεποίθησή μας ότι τα NTA απουσιάζουν. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτή η ελέγξιμη υπόθεση του ζωολογικού κήπου περιγράφει δυνατότητες που μπορούν να εξεταστούν μέσω παρατήρησης και εξερεύνησης, ακόμα κι αν πιστεύουμε ότι η πιθανότητα εύρεσης ενός ανιχνευτή είναι χαμηλή. Στην επόμενη ενότητα, αναπτύσσουμε ένα πιθανολογικό πλαίσιο για την εκτίμηση της πιθανότητας ότι το Ηλιακό Σύστημα στην πραγματικότητα στερείται NTA.

 

Οι εξωγήινοι επισκέπτες στο Ηλιακό Σύστημα θα μπορούσαν επίσης να αφήσουν υπογραφές εκτός από τεχνολογικά αντικείμενα. Για παράδειγμα, ένας πολιτισμός θα μπορούσε να εγκατασταθεί στη ζώνη των αστεροειδών, και να εκμεταλλευτεί την αφθονία των ορυκτών πόρων. Στοιχεία αυτού του τύπου επίσκεψης σε αστεροειδείς ή άλλα βραχώδη σώματα θα μπορούσαν να συναχθούν από την ανακάλυψη μη επίγειας τεχνολογίας εξόρυξης, ή βιομηχανικών υποπροϊόντων όπως τα πυρηνικά απόβλητα. Εναλλακτικά, η εξωγήινη ζωή θα μπορούσε να είναι τόσο διαφορετική από τη δική μας βιολογία που έχει διαφύγει της προσοχής μας. Ίσως, εξωγήινα μικρόβια υπάρχουν ακόμη και σήμερα στη Γη σε μια σκιώδη βιόσφαιρα παράλληλη με τη δική μας! Τέτοιου είδους εξωγήινες υπογραφές είναι σίγουρα ενδιαφέρουσες, και αξίζει να τις έχουμε κατά νου καθώς προχωρά η εξερεύνηση του Ηλιακού Συστήματος. Ωστόσο, οι μη τεχνολογικές υπογραφές απαιτούν οι εξωγήινοι να έχουν επισκεφθεί φυσικά το Ηλιακό Σύστημα, ενώ η τεχνολογική υπογραφή ενός NTA θα μπορούσε να προέρχεται από έναν μακρινό εξωγήινο πολιτισμό που έχει παρατηρήσει τη Γη μόνο από μακριά. Αν και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα εξωγήινοι να έχουν επισκεφθεί το Ηλιακό Σύστημα, για τους σκοπούς αυτής της ανάλυσης θα περιορίσουμε την εξέτασή μας σε υπογραφές όπως NTA, που θα μπορούσαν να προκύψουν από απομακρυσμένη εξερεύνηση.

 

3. Πιθανοτική ανάλυση

Μέχρι στιγμής καμία έρευνα στο Ηλιακό Σύστημα δεν έχει βρει αδιαμφισβήτητα στοιχεία NTA, αλλά λίγες, αν υπάρχουν, από αυτές τις προσπάθειες θα ήταν ικανές να εντοπίσουν έναν ανιχνευτή 1 έως 10 μέτρων. Εάν τα NTA υπάρχουν σε τροχιά κοντά στη Γη, στο Φεγγάρι ή σε άλλες κοντινές τοποθεσίες, τότε πιθανότατα εξακολουθούν να παραμένουν μη ανιχνεύσιμα από τον άνθρωπο. Επειδή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν υπάρχουν NTA μέχρι να εντοπίσουμε πραγματικά ένα, είναι επομένως ενδιαφέρον να προσδιορίσουμε πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι θα έπρεπε να έχουμε ήδη βρει NTA που κρύβονται στο Ηλιακό Σύστημα. Ή, για να το θέσω αλλιώς: με βάση τις μέχρι σήμερα αναζητήσεις μας, πόσο σίγουροι είμαστε ότι το Ηλιακό Σύστημα είναι απαλλαγμένο από NTA;

 

4. Συζήτηση

Η πιθανολογική μας ανάλυση δείχνει τη δυσκολία να ισχυριστούμε ότι το Ηλιακό Σύστημα στερείται NTA. Πράγματι, η αναζήτηση ολόκληρου του Ηλιακού Συστήματος στην απαιτούμενη χωρική ανάλυση για την ανακάλυψη ενός ανιχνευτή 1 έως 10 μέτρων θα ήταν ένα μνημειώδες έργο. Ωστόσο, ο όγκος προς ανάλυση δεν χρειάζεται να περιορίζεται στο Ηλιακό Σύστημα, και μπορεί να αντιπροσωπεύει οποιονδήποτε πλανήτη ή όγκο στο διάστημα. Αυτό μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε την πιθανολογική μας μέθοδο για να εκτιμήσουμε τη βεβαιότητά μας ότι συστήματα όπως η Γη, το Φεγγάρι ή ο Άρης στερούνται NTA.

 

Η επιφάνεια της Γης είναι ένα από τα λίγα μέρη του Ηλιακού Συστήματος που έχει εξεταστεί σχεδόν πλήρως σε χωρική ανάλυση μικρότερη από 1 μέτρο. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι οι άνθρωποι έχουν εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της Γης, και επομένως θα είχαν παρατηρήσει τυχόν NTA που μπορεί να υπάρχουν. (Παραμένοντας συνεπείς με την ελεγχόμενη υπόθεση του ζωολογικού κήπου που συζητήθηκε παραπάνω, δεν θεωρούμε NTA που έχουν καμουφλαριστεί έτσι ώστε η ανίχνευσή τους να είναι σχεδόν αδύνατη.) Μπορεί να είναι υπερβολικό να ισχυριστούμε ότι ολόκληρη η επιφάνεια της Γης, συμπεριλαμβανομένης της στεριάς και των ωκεανών, έχει πραγματικά ερευνηθεί σε επαρκή ανάλυση για να ανακαλυφθούν NTA. Εξάλλου, ορισμένες σπηλιές, ζούγκλες και έρημοι, καθώς και ολόκληρη η επιφάνεια του ωκεανού μπορεί να μην έχουν σαρωθεί αρκετά καλά. Επιπλέον, το υπέδαφος της Γης δεν έχει εξερευνηθεί στο βαθμό που χρειάζεται για την ανακάλυψη τέτοιων NTA, εάν στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να βρίσκονται στα βάθη του ωκεανού ή υπόγεια. Ωστόσο, κοντινά αντικείμενα τόσο μικρά όσο 1 μέτρο με τροχιές γύρω από τη Γη θα πρέπει να είναι ανιχνεύσιμα από τροχιακά συστήματα παρακολούθησης συντριμμιών.

 

Μια πιθανή τοποθεσία για NTA είναι η επιφάνεια του Φεγγαριού. Αυτή έχει εξερευνηθεί εν μέρει από ανθρώπινους αστροναύτες και σεληνακάτους σε επαρκή ανάλυση για να ανακαλυφθούν τυχόν NTA, αλλά αυτή η επιτόπια έρευνα δεν είναι καθόλου ολοκληρωμένη. Άλλα μέρη της σεληνιακής επιφάνειας έχουν χαρτογραφηθεί από δορυφόρους σε τροχιά, και το Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) χαρτογραφεί επί του παρόντος την επιφάνεια του Φεγγαριού με ανάλυση έως και 0,5 μέτρα. Δεν είναι απαραίτητα προφανές, ωστόσο, ότι μια εικόνα υψηλής ανάλυσης της σεληνιακής επιφάνειας θα αποκαλύψει αυτόματα τυχόν NTA που υπάρχουν.

 

Εξάλλου, ένας δορυφόρος 10 μέτρων και ένας ογκόλιθος 10 μέτρων θα φαίνονταν παρόμοιοι σε μια εικόνα LRO. Ωστόσο, έχει προταθεί ότι τα NTA μπορεί να αναγνωριστούν από την εκπομπή ανώμαλης ακτινοβολίας μικροκυμάτων ή υπέρυθρης ακτινοβολίας, επομένως η ανακάλυψη μιας απροσδόκητης ανωμαλίας θερμοκρασίας στη σεληνιακή επιφάνεια θα μπορούσε να είναι μια υπογραφή που αξίζει περαιτέρω διερεύνηση. Ομοίως, η χημική σύνθεση ενός NTA θα ήταν πιθανώς διαφορετική από τον περιβάλλοντα σεληνιακό ρηγόλιθο, επομένως μια ανώμαλη φασματική υπογραφή στη σεληνιακή επιφάνεια θα μπορούσε επίσης να είναι πιθανός δείκτης ενός NTA. Αυτό υποδηλώνει μια μέθοδο με την οποία οι επιφανειακές θερμοκρασίες και η ορυκτολογία θα μπορούσαν να εξεταστούν για ανωμαλίες που συνάδουν με την παρουσία ενός NTA. Μια τέτοια ανάλυση αξίζει μελλοντική διερεύνηση, αλλά ξεφεύγει από το πεδίο της παρούσας μελέτης.

 

Τμήματα της επιφάνειας του Άρη έχουν εξερευνηθεί από τις αποστολές Mars Exploration Rover (MER) και άλλες προσεδαφίσεις στον Άρη σε επαρκή ανάλυση, αλλά πολύ λιγότερο από το Φεγγάρι. Οι δορυφόροι σε τροχιά γύρω από τον Άρη έχουν επίσης βελτιώσει τη χαρτογράφηση της επιφάνειας του πλανήτη, αλλά αυτό είναι αρκετό μόνο για να αυξήσει ελαφρώς την εμπιστοσύνη μας ότι ο Άρης δεν έχει NTA. Η συνεχής εξερεύνηση του Άρη από προσεδαφιστές και ρόβερ, καθώς και η αυξημένη ανάλυση από δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τον Άρη, θα αυξήσουν σιγά-σιγά την κατανόησή μας για τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας του Άρη, και τελικά θα επιτρέψουν μια πιο ποσοτική ανάλυση για την αναζήτηση φασματοσκοπικών ή θερμικών ανωμαλιών όπως περιγράφεται παραπάνω.

 

Άλλες πιθανές τοποθεσίες για NTA εντός του Ηλιακού Συστήματος περιλαμβάνουν τα σημεία Lagrange Γης-Σελήνης, τη ζώνη αστεροειδών, και τη ζώνη του Kuiper. Τα πέντε σημεία Lagrange μεταξύ οποιωνδήποτε δύο σωμάτων σε τροχιά περιγράφουν βαρυτικές θέσεις ισορροπίας όπου ένας δορυφόρος θα μπορούσε καταρχήν να διατηρήσει μια τροχιά χωρίς πρόσθετη ενεργειακή δαπάνη. Ωστόσο, η πίεση της ηλιακής ακτινοβολίας θα αποσταθεροποιούσε την τροχιά για ένα αντικείμενο 1 έως 10 μέτρων, επομένως οποιοδήποτε ενεργό NTA θα απαιτούσε κάποιο σύστημα πρόωσης για να διατηρήσει την τροχιά του σε ένα σημείο Lagrange. Η ζώνη των αστεροειδών μεταξύ του Άρη και του Δία παρέχει επίσης πολλές κρυψώνες και ορυκτούς πόρους για τα NTA, ενώ η πιο μακρινή ζώνη του Kuiper προσφέρει μια πιο αραιή κατανομή βραχωδών και παγωμένων σωμάτων. Σε αυξανόμενες αποστάσεις από τον Ήλιο, καμία από αυτές τις περιοχές δεν έχει ερευνηθεί αρκετά καλά για να ανακαλύψει NTA. Πράγματι, αυτό απηχεί το βασικό μήνυμα του επιχειρήματός μας: οι μέχρι σήμερα έρευνες του τεράστιου Ηλιακού Συστήματος είναι αρκετά ελλιπείς ώστε να μην μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχουν NTA, τα οποία μπορεί ακόμη και να μας παρατηρούν.

 

5. Συμπέρασμα

Εάν υπάρχουν στην πραγματικότητα άλλοι τεχνολογικοί πολιτισμοί στον Γαλαξία, τότε πρέπει να αναγνωρίσουμε την πιθανότητα ότι μπορεί να έχουν επιλέξει να εξερευνήσουν εξ αποστάσεως το Ηλιακό μας Σύστημα χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένους ανιχνευτές. Τέτοιοι ανιχνευτές εξετάζονται για την ανθρώπινη εξερεύνηση κοντινών αστρικών συστημάτων, και θα έχουν περιορισμένο μέγεθος από 1 έως 10 μέτρα. Αν και μπορεί να είμαστε σε θέση να αποκλείσουμε την επιφάνεια της Γης ως τοποθεσία που φιλοξενεί επί του παρόντος αυτά τα NTA, το υπόλοιπο Ηλιακό Σύστημα δεν έχει εξερευνηθεί σε επαρκή ανάλυση για να ανακαλύψει αυτούς τους ανιχνευτές, εάν στην πραγματικότητα υπάρχουν. Η συνεχής εξερεύνηση της επιφάνειας της Σελήνης και του Άρη θα αυξήσει σιγά-σιγά την εμπιστοσύνη μας στην απουσία NTA, όπως και άλλες αποστολές στο Ηλιακό Σύστημα που εξετάζουν προσεκτικά πλανητικά σώματα (π.χ. ο ανιχνευτής Huygens που προσγειώθηκε στον Τιτάνα), βαρυτικά σταθερά σημεία Lagrange, ή ζώνες συντριμμιών αστεροειδών. Η ανάλυση δεδομένων από δορυφόρους σε τροχιά, όπως ο LRO, μπορεί επίσης να βοηθήσει στον περιορισμό της πιθανότητας ύπαρξης NTA, αναζητώντας θερμικές ανωμαλίες ή ανωμαλίες σύνθεσης που συνάδουν με την παρουσία NTA. Ωστόσο, η απεραντοσύνη του χώρου υποδηλώνει ότι θα χρειαστεί λίγος χρόνος προτού ακόμη και τα κοντινά αντικείμενα μπορούν να θεωρηθούν οριστικά ότι στερούνται NTA.

 

Παρουσιάζοντας αυτήν την ανάλυση, δεν σκοπεύουμε να υποστηρίξουμε ότι η αναζήτηση NTA στο Ηλιακό μας Σύστημα θα πρέπει να προτιμηθεί έναντι άλλων, πιο συμβατικών αστρονομικών αποστολών. Πρόθεσή μας είναι να παρουσιάσουμε ένα πλαίσιο με το οποίο μπορούμε να εκτιμήσουμε την πληρότητα της αναζήτησής μας για NTA, η οποία αναπόφευκτα θα αυξηθεί καθώς συνεχίζουμε να εξερευνούμε το Φεγγάρι, τον Άρη και άλλες κοντινές περιοχές του διαστήματος. Η ανακάλυψη εξωγήινης τεχνολογίας θα ήταν σίγουρα ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα στην ανθρώπινη ιστορία. Γιατί ακόμα κι αν αυτή η τεχνολογία ήταν μη λειτουργική, θα μας έδινε κάποια βεβαιότητα ότι η ζωή- και η νοημοσύνη- έχουν αναπτυχθεί αλλού. Με τόσα πολλά μέρη για να κρυφτεί ένας τόσο μικρός ανιχνευτής παρατήρησης στην αυλή μας, μπορούμε κάλλιστα να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά.

 

 

 

Απόσπασμα από το On the likelihood of non-terrestrial artifacts in the Solar System, Jacob Haqq-Misraa, Ravi Kumar Kopparapu

[https://arxiv.org/pdf/1111.1212]

 

Μετάφραση για τα Ελληνικά, 2025, Χρήστος Κ. Τσελέντης.

Προηγούμενα αυτόχθονα τεχνολογικά είδη

 

Jason T. Wright

 

Απόσπασμα

Ένα από τα κύρια ανοιχτά ερωτήματα της αστροβιολογίας είναι εάν υπάρχει σωζόμενη ή εξαφανισμένη ζωή αλλού στο Ηλιακό Σύστημα. Αυτό που υπονοείται σε μεγάλο μέρος αυτής της εργασίας είναι ότι ψάχνουμε για μικροβιακή ή, στην καλύτερη περίπτωση, μη ευφυή ζωή, παρόλο που τα τεχνολογικά τεχνουργήματα μπορεί να είναι πολύ πιο εύκολο να βρεθούν.

 

Η εργασία του SETI σε αναζητήσεις για εξωγήινα αντικείμενα στο Ηλιακό Σύστημα συνήθως υποθέτει ότι τέτοια αντικείμενα θα είναι εξωηλιακής προέλευσης, παρόλο που είναι γνωστό ότι ζωή υπάρχει στο Ηλιακό Σύστημα, στη Γη, από αμνημονεύτων χρόνων.

 

Αλλά αν ένα προηγούμενο τεχνολογικό, ίσως διαστημικό, είδος εμφανίστηκε κάποτε στο Ηλιακό Σύστημα, θα μπορούσε να έχει παράξει τεχνουργήματα ή άλλες τεχνολογικές υπογραφές που να έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα, πράγμα που παρέχει μια πιθανή διαδρομή για την επίλυση αυτού του ερωτήματος της αστροβιολογίας.

 

Εδώ, συζητώ την προέλευση και τις πιθανές τοποθεσίες για τις τεχνοϋπογραφές ενός προγενέστερου αυτόχθονου τεχνολογικού είδους, που μπορεί να έχουν προκύψει στην αρχαία Γη ή σε άλλο σώμα, όπως η Αφροδίτη πριν μετατραπεί σε θερμοκήπιο, ή ένας υγρός Άρης στο απώτερο παρελθόν. Στην περίπτωση της Αφροδίτης, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η πιθανή ανακατανομή των εδαφών της μπορεί να έχουν διαγράψει όλα τα στοιχεία ύπαρξης ενός τεχνολογικού είδους στην επιφάνεια της Αφροδίτης. Στην περίπτωση της Γης, η διάβρωση και, τελικά, η τεκτονική των πλακών μπορεί να έχουν διαγράψει τα περισσότερα τέτοια στοιχεία εάν το τεχνολογικό είδος έζησε πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.

 

Οι εναπομείνασες αυτόχθονες τεχνοϋπογραφές μπορεί να είναι εξαιρετικά παλιές, περιορίζοντας τις περιοχές στις οποίες θα μπορούσαν ακόμα να υπάρχουν κάτω από την επιφάνεια του Άρη και της Σελήνης ή στο εξωτερικό Ηλιακό Σύστημα.

 

1. Η αναζήτηση άλλης ευφυούς ζωής στο Ηλιακό Σύστημα

Ένα από τα κύρια ερωτήματα στην αστροβιολογία είναι εάν υπάρχει ή υπήρξε ζωή πέρα από τη Γη στο Ηλιακό Σύστημα. Ο Άρης και τα παγωμένα φεγγάρια του Δία και του Κρόνου αναφέρονται συχνά ως οι πιο πιθανές τοποθεσίες για την εύρεση υπάρχουσας ή εξαφανισμένης μικροβιακής ζωής, και έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια για την εξερεύνηση πιθανής ζωής εκεί.

 

Λιγότερο συχνά αναφέρεται αν υπάρχει ή υπήρξε νοήμων ζωή πέρα από τη Γη στο Ηλιακό Σύστημα. Αυτή η ερώτηση θέτει ξεχωριστές προκλήσεις επειδή οι τεχνοϋπογραφές που παράγονται από ένα ευφυές είδος θα είναι αρκετά διαφορετικές από τις βιοϋπογραφές (και μπορεί να είναι πολύ πιο εύκολο να εντοπιστούν). Αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο των ριζικά διαφορετικών στρατηγικών αναζήτησης ανάμεσα στο SETI και την υπόλοιπη αστροβιολογία.

 

Το SETI συνήθως επικεντρώνεται σε διαστρικά ραδιοσήματα ή άλλες μελέτες αντικειμένων πέρα από το Ηλιακό Σύστημα. Ωστόσο, μια εναλλακτική οδός αναζήτησης έχει εκτιμηθεί για αρκετό καιρό- η αναζήτηση εξωγήινων αντικειμένων εντός του Ηλιακού Συστήματος. Αυτό είναι ένα θέμα που αναφέρεται όχι μόνο στην επιστημονική φαντασία (π.χ. 2001: A Space Odyssey) αλλά και στη βιβλιογραφία του SETI. Πράγματι, η προφανής έλλειψη τέτοιων αντικειμένων έχει χρησιμοποιηθεί ως απόδειξη ότι η ανθρωπότητα πρέπει να είναι ο μόνος διαστημικός πολιτισμός στον Γαλαξία. Παρά τον ισχυρισμό αυτό, δύσκολα μπορούμε να αποκλείσουμε τέτοια τεχνουργήματα στο Ηλιακό Σύστημα.

 

Σε αυτές τις συζητήσεις υποτίθεται, σιωπηρά ή ρητά, ότι η προέλευση τέτοιων τεχνουργημάτων δεν θα ήταν μόνο εξωγήινη αλλά και εξωηλιακή. Αλλά αν ανακαλυφθεί μια τέτοια τεχνολογία, θα πρέπει να εξετάσουμε την πιθανότητα η προέλευσή της να βρίσκεται στο Ηλιακό Σύστημα και ενδεχομένως στη Γη.

 

Εξάλλου, δεδομένου ότι τα ουράνια σώματα στο Ηλιακό Σύστημα είναι τουλάχιστον πέντε τάξεις μεγέθους πιο κοντά από το πλησιέστερο αστρικό σύστημα, και δεδομένου ότι γνωρίζουμε ότι τα συστατικά και οι συνθήκες για τη ζωή είναι κοινά στο Ηλιακό Σύστημα, και ότι επιπλέον ένας από τους πλανήτες φιλοξενεί πολύπλοκη ζωή,  είναι πιο πιθανό η προέλευση των τεχνουργημάτων να είναι τοπική, παρά ότι ένα εξωγήινο είδος διέσχισε το διάστημα για να τα τοποθετήσει εδώ.

 

Σε αυτό το άρθρο, συζητώ τη δυνατότητα για τέτοιου είδους προηγούμενα αυτόχθονα τεχνολογικά είδη. Με αυτό εννοώ είδη που είναι αυτόχθονα στο Ηλιακό Σύστημα, παράγουν τεχνοϋπογραφές,

ταξίδευαν στο διάστημα, και έχουν πια εξαφανιστεί.

 

Το ερώτημα γιατί ένα τέτοιο είδος δεν υπάρχει πια στο Ηλιακό Σύστημα δεν σχετίζεται με μεγάλο μέρος της συζήτησής μου, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστεί τουλάχιστον ικανοποιητικά για να εδραιωθεί η αληθοφάνεια της υπόθεσης. Η πιο προφανής απάντηση είναι ένας κατακλυσμός, είτε πρόκειται για φυσικό γεγονός, όπως μια πρόσκρουση αστεροειδούς, είτε για τεχνητό, όπως μια παγκόσμια κλιματική καταστροφή. Στην περίπτωση ενός προηγούμενου διαστημικού είδους που είχε εγκατασταθεί στο Ηλιακό Σύστημα, ένα τέτοιο γεγονός θα έσβηνε οριστικά το είδος μόνο αν υπήρχαν πολλοί κατακλυσμοί σε όλο το Ηλιακό Σύστημα σε σύντομο χρονικό διάστημα (ένα σμήνος κομητών, ή ίσως ένας διαπλανητικός πόλεμος, ή αν οι αποικίες δεν ήταν εντελώς αυτάρκεις). Εναλλακτικά, μια απροσδόκητη κοντινή έκρηξη ακτίνων γάμμα ή σουπερνόβα μπορεί να προκαλέσει έναν κατακλυσμό σε όλο το Ηλιακό Σύστημα. Ακόμη και χωρίς κατακλυσμό, το είδος αυτό μπορεί απλώς να εξαφανίστηκε, ή να έγινε μόνιμα μη τεχνολογικό, ή να εγκατέλειψε οριστικά το Ηλιακό Σύστημα.

 

2. Προηγούμενα τεχνουργήματα

Η ιδέα ότι οι άνθρωποι δεν είναι το πρώτο, ή το μοναδικό, τεχνολογικό είδος που εμφανίστηκε στο Ηλιακό Σύστημα είναι πολύ παλιά. Τον δεύτερο αιώνα μ.Χ., ο Λουκιανός ο Σαμοσατέας έγραψε (σατιρικά) για νοήμονα μη ανθρώπινα πλάσματα στη Σελήνη στο Ἀληθῆ διηγήματα, και ο Βολταίρος (επίσης σατιρικά) στο Μικρομέγας έγραψε για νοήμονα όντα στον Κρόνο. Φυσικά, η ιδέα ενός αυτόχθονου πολιτισμού στον Άρη είναι στερεότυπη, αλλά κάποτε εξετάστηκε κάπως σοβαρά στους επιστημονικούς κύκλους, με πιο διάσημο τον Lowell (1895), αλλά και πρόσφατα τους Shklovsky & Sagan (1998), οι οποίοι υπέθεσαν ότι τα φεγγάρια του Άρη μπορεί να είναι τεχνητά.

 

Δεδομένου ότι η ενδελεχής εξερεύνηση της Γης και η ρομποτική εξερεύνηση του Ηλιακού Συστήματος δεν αποκάλυψε προφανείς πόλεις ή άλλα σημάδια μη ανθρώπινου πολιτισμού πέρα από τη Γη, η ιδέα άλλων υπαρχόντων τεχνολογικών ειδών έχει χάσει μεγάλο μέρος της επιστημονικής της αξίας, αλλά δεν έχει εξαφανιστεί από την επιστημονική βιβλιογραφία.

 

Αν και η πιθανότητα ενός εξαφανισμένου αυτόχθονου τεχνολογικού είδους είναι πολύ πιο δύσκολο να αποκλειστεί, είναι αρκετά δύσκολο να βρεθεί (και ίσως να απουσιάζει εντελώς) στην πρόσφατη σχετική βιβλιογραφία. Είναι ακόμη σπάνιο στην επιστημονική φαντασία, αν και εμφανίζεται εκεί περιστασιακά. Ενώ οι εφαρμογές αυτής της ιδέας στην επιστημονική φαντασία είναι συνήθως φανταστικές, δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η ύπαρξη τέτοιων ειδών στην πραγματικότητα επιτρέπεται ή απαγορεύεται σύμφωνα με τα επιστημονικά στοιχεία.

 

3. Χερσαία προέλευση

Δεδομένου ότι είναι γνωστό ότι η Γη ήδη φιλοξενεί πολύπλοκη ζωή, η πιο προφανής προέλευση ενός προηγούμενου εξελιγμένου είδους είναι πάλι η Γη. Η αρχαιολογία και η παλαιοντολογία, μη έχοντας βρει στοιχεία για ένα τέτοιο προγενέστερο είδος ή την τεχνολογία του, έθεσαν ισχυρούς περιορισμούς για το πότε θα μπορούσε να υπάρξει, καθώς και για τη μακροζωία των τεχνοϋπογραφών του. Πόσο όμως θα μπορούσαν να διαρκέσουν αυτές οι τεχνοϋπογραφές;

 

3.1. Ελάχιστη ηλικία: χρονοδιαγράμματα για τη διαγραφή των τεχνολογικών υπογραφών

Πόσο πρόσφατα θα μπορούσε να υπάρξει ένα τέτοιο είδος; Το ερώτημα δεν είναι πόσο καιρό στο παρελθόν θα μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε τα απολιθώματα του είδους- δεν ξέρουμε πώς να μετρήσουμε αξιόπιστα τη νοημοσύνη από απολιθώματα οστών- αλλά να ανιχνεύσουμε σαφείς τεχνολογικές υπογραφές.

 

Η Γη είναι αρκετά αποτελεσματική, σε κοσμικές χρονικές κλίμακες, στο να καταστρέφει τεχνολογικά στοιχεία στην επιφάνειά της. Η βιοαποικοδόμηση μπορεί να καταστρέψει οργανικά υλικά μέσα σε λίγες εβδομάδες, και οι καιρικές συνθήκες και άλλες μορφές διάβρωσης θα καταστρέψουν τα περισσότερα εκτεθειμένα πετρώματα και μέταλλα σε χρονική κλίμακα από αιώνες έως χιλιετίες, αν η ανθρώπινη δραστηριότητα δεν τα σβήσει πιο γρήγορα. Στην καλύτερη περίπτωση, ορισμένες ιδιαίτερα μεγάλες και ανθεκτικές κατασκευές σε κατάλληλο περιβάλλον- οι Μεγάλες Πυραμίδες, για παράδειγμα- μπορούν να διαρκέσουν για δεκάδες χιλιάδες χρόνια.

 

Ορισμένες τεχνοϋπογραφές θα διαρκέσουν περισσότερο. Σε κάποια μέσα διατήρησης- πίσσα, πάγος, απομονωμένες σπηλιές σε άνυδρες περιοχές- μπορούν να διατηρηθούν για δεκάδες χιλιετίες, αλλά στη συνέχεια θα εξαφανιστούν. Η απολίθωση μπορεί να διατηρήσει αντικείμενα τεχνολογίας σε μεγαλύτερες χρονικές κλίμακες. Η εξόρυξη αφήνει μακροπρόθεσμα σημάδια στο έδαφος, και επίσης εξαντλεί μια περιοχή μεταλλεύματος, και έτσι ένας παγκόσμιος πολιτισμός που εκμεταλλεύεται, ας πούμε, τον άνθρακα ή τον σίδηρο μπορεί να αφήσει τα ίχνη του για πολύ περισσότερο, ίσως εκατομμύρια χρόνια. Η απολίθωση μέσα σε κεχριμπάρι μπορεί να διατηρήσει τα ίχνη ζωντανών πλασμάτων για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, αλλά αυτό αντιπροσωπεύει ένα μικρό κλάσμα της επιφάνειας της Γης, και προφανώς έτσι δεν διατηρείται καμία τεχνολογική υπογραφή.

 

Οι πυρηνικές δραστηριότητες θα δημιουργήσουν όχι μόνο αφύσικα, βραχύβια ισότοπα, αλλά αφύσικες αναλογίες ισοτόπων στα σταθερά θυγατρικά προϊόντα της διάσπασης, αναλογίες οι οποίες μπορεί να είναι εμφανείς ουσιαστικά για πάντα.

 

Η ανθρωπότητα φαίνεται να είχε επαρκή αντίκτυπο στη Γη ώστε να έχει δημιουργήσει ένα ξεκάθαρο γεωλογικό αρχείο των τεχνολογικών της δραστηριοτήτων (το «Ανθρωπόκαινο»). Ένα προηγούμενο είδος με παρόμοια επίδραση θα είχε πιθανώς παρατηρηθεί στο γεωλογικό αρχείο.

 

Σε μια χρονική κλίμακα εκατοντάδων εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων ετών, ωστόσο, η τεκτονική των πλακών θα βυθίσει σχεδόν όλα τα στοιχεία για την τεχνολογία μαζί με το φλοιό της Γης, διαγράφοντας εντελώς τα στοιχεία από την επιφάνεια. Τα μέρη της επιφάνειας που διαφεύγουν από την καταβύθιση αλλάζουν επίσης σημαντικά σε τεκτονικές χρονικές κλίμακες, έτσι ώστε οι περιοχές που είναι εύκολα προσβάσιμες σήμερα μπορεί να ήταν πρακτικά απρόσιτες την εποχή που υπήρχε ένα προηγούμενο είδος (κάτω από μίλια πάγου, για παράδειγμα) και έτσι να δείχνουν λίγα ή καθόλου σημάδια της τεχνολογίας τους.

 

Η σημερινή ανιχνευσιμότητα των τεχνοϋπογραφών είναι επομένως συνάρτηση της ηλικίας τους. Τα ιστορικά αρχεία θα αποκάλυπταν οποιοδήποτε τέτοιο τεχνολογικό είδος ηλικίας μικρότερης των μερικών χιλιάδων ετών. Η αρχαιολογία θα αποκάλυπτε τεχνοϋπογραφές ηλικίας μικρότερης από μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Το γεωλογικό αρχείο των τελευταίων εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών θα μπορούσε να δείξει ένα ξεχωριστό στρώμα εάν η τεχνολογία είχε μια ευρεία γεωλογική επίδραση, όπως η δική μας τεχνολογία. Αλλά πέρα από αυτό, σε χρονικές κλίμακες δισεκατομμυρίων ετών, οι ισοτοπικές ή χημικές υπογραφές της τεχνολογίας στην επιφάνεια της Γης μπορεί να είναι αρκετά λεπτές, και πιθανώς να παρερμηνευθούν ως φυσικές.

 

3.2. Μέγιστη ηλικία: Συμβατότητα με το αρχείο απολιθωμάτων

Το επόμενο ερώτημα είναι τότε πόσο καιρό πριν θα μπορούσε να υπάρξει ένα τέτοιο είδος. Η πολύπλοκη ζωή ήταν κοινή στη Γη από την Κάμβρια «έκρηξη», πριν από περίπου 540 Myr. Πριν από αυτήν την περίοδο, το αρχείο απολιθωμάτων περιέχει μόνο πολύ απλούστερους οργανισμούς, όπως μονοκύτταρα είδη και τις αποικίες τους. Θα περιμέναμε τότε ότι οποιοδήποτε προηγούμενο ευφυές είδος δεν θα ήταν παλαιότερο από αυτό το γεγονός.

 

Αλλά ίσως θα πρέπει να έχουμε ανοιχτό μυαλό ακόμη και για αυτό το συμπέρασμα. Συνδέουμε τη νοημοσύνη με πολύπλοκη ζωή που αναπτύσσει ένα νευρικό σύστημα χρησιμοποιώντας βιολογικούς μηχανισμούς που εξελίχθηκαν στην Κάμβρια έκρηξη, αλλά ίσως οι αποικίες μονοκύτταρων οργανισμών ήταν σε θέση να οργανωθούν με πολύπλοκους τρόπους πριν από αυτήν την περίοδο, πετυχαίνοντας το ίδιο αποτέλεσμα. Εναλλακτικά, ίσως υπήρξε μια προηγούμενη «έκρηξη» βιολογικής πολυπλοκότητας στο πιο μακρινό παρελθόν της Γης, όπου το αρχείο απολιθωμάτων δεν είναι αξιόπιστο, ή που παρήγαγε μια μορφή πολύπλοκης ζωής που άφησε ελάχιστα ή καθόλου απολιθώματα. Ένας πλανητικός κατακλυσμός θα μπορούσε να είχε καταστρέψει όλη αυτή την προηγούμενη πολύπλοκη ζωή, αναγκάζοντας τη βιόσφαιρα να «ξεκινήσει από την αρχή» με τα λίγα μονοκύτταρα είδη που επέζησαν. Η πρώτη γενιά πολύπλοκης ζωής θα ήταν τότε δύσκολο να βρεθεί, με τα όποια στοιχεία να υπάρχουν μόνο στους αρχαιότερους βράχους.

 

4. Άλλες προελεύσεις

Η σημερινή Αφροδίτη φαίνεται να είναι ένας απίθανος υποψήφιος για ένα τεχνολογικό είδος, με επιφανειακή θερμοκρασία πάνω από 700K (427°C), αν και όταν πρόκειται για εξωγήινη ζωή θα πρέπει να έχουμε ανοιχτό μυαλό ακόμη και για αυτό. Σε κάθε περίπτωση, η χαρτογράφηση της επιφάνειάς της με ραντάρ σημαίνει ότι μπορούμε να είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι δεν έχει σήμερα τεχνολογικά είδη στην επιφάνειά της που να δημιουργούν μεγάλες, προφανείς τοπογραφικές ανωμαλίες.

 

Αλλά η επιφάνεια της Αφροδίτης, η παχιά ατμόσφαιρα και το έντονο φαινόμενου του θερμοκηπίου μπορεί να μην είναι αρχαία. Μπορεί να υπήρξαν επεισόδια διαδοχικής επαναστρωμάτωσης, η οποία να κατέστρεψε όλα τα στοιχεία μιας προηγούμενης βιόσφαιρας. Η αρχαία Αφροδίτη θα είχε πολύ πιο λεπτή ατμόσφαιρα όταν ο Ήλιος ήταν σημαντικά πιο αμυδρός, και η επιφάνειά της μπορεί να ήταν κατοικήσιμη.

 

Ο αρχαίος Άρης πιθανότατα είχε επιφανειακά νερά, και μπορεί να ήταν κατοικήσιμος. Ως εκ τούτου, θεωρείται συχνά το πιο πιθανό μέρος για να βρεθούν στοιχεία για εξωγήινη ζωή στο Ηλιακό Σύστημα. Μετά τη Γη, είναι επομένως ίσως και ο πιο πιθανός ξενιστής για ένα προηγούμενο αυτόχθονο τεχνολογικό είδος. Στη συνέχεια, τα παγωμένα φεγγάρια, ακόμη και οι αστεροειδείς, δημιουργούν πιθανές τοποθεσίες όπου μπορεί να έχει εμφανιστεί ένα ευφυές είδος. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις είναι πιθανό ότι στοιχεία για τέτοια ζωή εξακολουθούν να υπάρχουν.

 

Σε όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να σημειωθεί, η ζωή δεν χρειάζεται να έχει διαφορετική προέλευση από ό,τι στη Γη. Η λιθοπανσπερμία (η εξάπλωση της ζωής μεταξύ των ουράνιων σωμάτων μέσω πετρωμάτων που εκτινάσσονται στο διάστημα από κρούσεις) μπορεί να έχει σπείρει ολόκληρο το Ηλιακό Σύστημα με ζωή από μια κοινή αβιογένεση.

 

5. Τεχνοϋπογραφές σε όλο το Ηλιακό Σύστημα

Ενώ όλα τα γεωλογικά αρχεία προηγούμενων αυτόχθονων τεχνολογικών ειδών μπορεί να έχουν καταστραφεί εδώ και καιρό, εάν αυτά τα είδη ταξίδευαν στο διάστημα, μπορεί να υπάρχουν τεχνολογικά αντικείμενα σε όλο το Ηλιακό Σύστημα. Δεδομένου ότι τα τεχνουργήματα από ένα προηγούμενο αυτόχθονο τεχνολογικό είδος μπορεί να είναι πολύ παλιά, είναι πιθανό ότι τυχόν εναπομείνασες τεχνολογικές υπογραφές θα ήταν πολύ δύσκολο να βρεθούν.

 

Πολλές υποθέσεις σχετικά με το γιατί μπορεί να υπάρχουν εξωγήινα αντικείμενα στο Ηλιακό Σύστημα περιλαμβάνουν ένα σύστημα παρακολούθησης, ή ένα σύστημα που ανακοινώνει την ύπαρξή του (ένας «φάρος»). Πράγματι, το ραδιοφωνικό πρόγραμμα Breakthrough Listen SETI περιλαμβάνει αστεροειδείς στη λίστα στόχων του.

 

Στην περίπτωση ενός προηγούμενου αυτόχθονου τεχνολογικού είδους, τα τεχνουργήματα μπορεί να είχαν εντελώς διαφορετικούς σκοπούς, όπως εργασίες εξόρυξης αστεροειδών, ή οικισμούς σε άλλους πλανήτες και φεγγάρια. Τέτοιες δομές αναμένεται να καταρρεύσουν με τον καιρό, ειδικά αν οι δημιουργοί τους απουσιάζουν. Δεδομένου του μεγάλου χρονικού διαστήματος από τότε που ένα προηγούμενο αυτόχθονο τεχνολογικό είδος θα μπορούσε να έχει προκύψει στον Άρη, τη Γη ή την Αφροδίτη, είναι πιθανό ότι οποιαδήποτε τεχνουργήματα από ένα τέτοιο είδος θα έχουν προ πολλού καταστεί ανενεργά. Αυτό περιορίζει τις δυνατότητες ανίχνευσής τους.

 

Σχετικά με τις τεχνολογικές υπογραφές στον Άρη, σε αντίθεση με τη Γη, η επιφάνειά του είναι αρχαία, και έτσι μπορεί να φιλοξενεί πολύ παλιά αντικείμενα. Ωστόσο, αντιμετωπίζει σημαντική διάβρωση λόγω της σκόνης και του ανέμου, επομένως τα τεχνουργήματα μπορεί να χρειάζεται να βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια για να έχουν επιβιώσει. Συγκεκριμένα, μεγάλες κατασκευές ή αντικείμενα μπορεί να θάφτηκαν κάτω από τη σκόνη, και έτσι να προστατεύτηκαν από τη διάβρωση. Ως εκ τούτου, είναι απίθανο τα τεχνουργήματα να είναι εμφανή σε διαστημικές εικόνες, ή ακόμα και από το είδος της ρηχής ανίχνευσης που εκτελείται από τα διάφορα ρόβερ που έχουν πάει στον Άρη.

 

Τα τεχνουργήματα στα βραχώδη φεγγάρια (συμπεριλαμβανομένου του δικού μας) ή στους αστεροειδείς δεν κινδυνεύουν λόγω διάβρωσης από τον άνεμο ή τη βροχή, αλλά οι μικρομετεωρίτες (και τα μεγαλύτερα σώματα) τελικά θα τα «σπάσουν», θα τα διαβρώσουν και θα τα καταστρέψουν σε χρονικές κλίμακες μεγαλύτερες από εκατομμύρια χρόνια, ανάλογα με το μέγεθος των τεχνουργημάτων και την αντοχή τους. Οι κατασκευές που είναι θαμμένες κάτω από την επιφάνεια, ωστόσο, μπορεί να επιβιώσουν και να είναι ανιχνεύσιμες εφόσον δεν υποστούν μια σύγκρουση τόσο σοβαρή ώστε να εξαλειφθεί η τεχνητή φύση τους (η απλή καταστροφή τους θα τις καθιστούσε μη λειτουργικές, αλλά μπορεί να εξακολουθούν να είναι αναγνωρίσιμες ως τεχνολογικές). Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οικισμοί ή βάσεις σε αυτά τα ουράνια σώματα θα είχαν χτιστεί κάτω από την επιφάνεια για διάφορους λόγους, και έτσι θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν ακόμα και σήμερα. Οι επιφάνειες των παγωμένων φεγγαριών είναι σημαντικά νεότερες, και έτσι πιθανότατα δεν θα είναι κατάλληλες τοποθεσίες για τη διατήρηση πολύ παλιών τεχνοϋπογραφών.

 

Τεχνολογικά αντικείμενα που κινούνται ελεύθερα στο Ηλιακό Σύστημα, και τα οποία δεν θα έχουν σχεδιαστεί για να διαρκέσουν για εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια, θα υποφέρουν από πολλά προβλήματα. Εάν τα τεχνουργήματα είναι αδρανή, χωρίς πρόωση, θα υπόκεινται στο δυναμικό χάος του Ηλιακού Συστήματος και στην πίεση της ηλιακής ακτινοβολίας. Οι περισσότερες από τις λίγες σταθερές τροχιές που υπάρχουν στο εσωτερικό του ηλιακού συστήματος δεν είναι κενές, και έτσι ακόμη και αντικείμενα σε μακροχρόνιες σταθερές τροχιές θα υποφέρουν από συγκρούσεις. Η παρούσα έλλειψη αστεροειδών σε μεγάλο μέρος του εσωτερικού Ηλιακού Συστήματος δείχνει πώς αυτές οι διαδικασίες μπορούν να εξαφανίσουν αντικείμενα σε χρονικές κλίμακες δισεκατομμυρίων ετών. Η διάρκεια ζωής των ελεύθερα κινούμενων τεχνολογικών αντικειμένων θα είναι επομένως ανάλογη με το μέγεθος και τη μάζα τους (που καθορίζουν την ευαισθησία τους στην πίεση της ακτινοβολίας), το επίπεδο θωράκισης και τη θέση τους, στοιχεία τα οποία επηρεάζουν τον ρυθμό συγκρούσεων. Τα αντικείμενα στη ζώνη Kuiper μπορεί να επιβιώσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, και τελικά να ανακαλυφθούν.

 

6. Συμπεράσματα και μελλοντικές εργασίες

Προηγούμενα αυτόχθονα τεχνολογικά είδη μπορεί να υπήρχαν στο Ηλιακό Σύστημα. Δεδομένων των υπογραφών που η τεχνολογία της ανθρωπότητας έχει ήδη αποτυπώσει στο μελλοντικό γεωλογικό μας αρχείο, θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι ένα τέτοιο προηγούμενο είδος στη Γη θα είχε παρόμοιο αντίκτυπο. Η μελέτη των παλαιότερων πετρωμάτων στη Γη για τεχνοϋπογραφές- συμπεριλαμβανομένων των αφύσικων αναλογιών ισοτόπων, των συνθετικών στοιχείων ή των ενδείξεων εξόρυξης- μπορεί επομένως να είναι μια γόνιμη άσκηση. Μπορεί επίσης να ισχύει ότι οποιοδήποτε τέτοιο είδος που προέκυψε στη Γη ή στην Αφροδίτη δεν έχει αφήσει κανένα ίχνος που να μπορούμε να ανακαλύψουμε.

 

Ωστόσο, εάν ένα τέτοιο είδος ταξίδευε στο διάστημα ή εμφανίστηκε αλλού, υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για την ανακάλυψή του. Θα μπορούσε να έχει αφήσει πιο σαφείς τεχνολογικές υπογραφές με τη μορφή τεχνουργημάτων κάτω από την επιφάνεια του Άρη, τα βραχώδη φεγγάρια και τους αστεροειδείς, ή σε τροχιά στο εξωτερικό Ηλιακό Σύστημα, όπου θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν. Τέτοιες ανακαλύψεις μπορεί να γίνουν χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του αναπτυσσόμενου πεδίου της διαστημικής αρχαιολογίας, το οποίο περιλαμβάνει την αναζήτηση, την εύρεση και την ερμηνεία ανθρώπινων αντικειμένων στο διάστημα. Τέτοιες εργασίες περιλαμβάνουν την εκ νέου ανακάλυψη και ταυτοποίηση χαμένων ανιχνευτών και άλλων διαστημικών ανθρώπινων αντικειμένων είτε για εγκληματολογικούς σκοπούς είτε ακόμη κατά λάθος.

 

Είναι ίσως πιο πιθανό οι εικόνες και τα ραντάρ υπόγειας επιφάνειας που χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της γεωλογίας των πλανητικών επιφανειών να μπορέσουν να αποκαλύψουν ίχνη θαμμένων κατασκευών ή άλλων αντικειμένων. Η φωτομετρία και τα φάσματα αστεροειδών, κομητών και αντικειμένων της ζώνης Kuiper μπορεί να αποκαλύψουν λευκαύγεια, σχήμα, ανωμαλίες στην περιστροφή και στη σύνθεση, επειδή οι στόχοι φιλοξενούν ή αποτελούν τεχνουργήματα.

 

Περαιτέρω εργασία σχετικά με την πιθανότητα ύπαρξης προηγούμενων αυτόχθονων τεχνολογικών ειδών θα προερχόταν από μια καλή κατανόηση των συνθηκών στο παρελθόν της Αφροδίτης πριν μετατραπεί σε θερμοκήπιο, και από μια ανάλυση της Γης πριν από την Κάμβρια έκρηξη, που θα έδειχνε ότι η Κάμβρια έκρηξη ήταν ένα μοναδικό γεγονός.

 

Περαιτέρω θεωρητική εργασία για την παρουσία τεχνουργημάτων που ταξιδεύουν ελεύθερα στο Ηλιακό Σύστημα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό του πού τέτοια αντικείμενα θα μπορούσαν να περιφέρονται με ασφάλεια για δισεκατομμύρια χρόνια, υποθέτοντας επιπλέον ότι δεν τροφοδοτούνται, και ποιες θα ήταν οι χρονικές κλίμακες σύγκρουσής τους για ένα εύλογο εύρος παραμέτρων θωράκισης, μεγέθους και μάζας. Μια παρόμοια ανάλυση των επιπτώσεων των συγκρούσεων θα ήταν πολύτιμη για δομές πάνω ή σε μικρό βάθος κάτω από την επιφάνεια του Άρη, της Σελήνης ή των αστεροειδών. Αυτό μπορεί να περιορίσει τη μέγιστη ηλικία που θα μπορούσε να έχει μια κατασκευή συγκεκριμένου μεγέθους ή υλικού χωρίς να έχει εξαλειφθεί από κρούσεις.

 

Prior Indigenous Technological Species, Jason T. Wright

Department of Astronomy & Astrophysics and Center for Exoplanets and Habitable Worlds 525 Davey Laboratory, The Pennsylvania State University, University Park, PA, 16802, USA.

[https://export.arxiv.org/pdf/1704.07263v2]

 

Μετάφραση για τα Ελληνικά, 2025, Χρήστος Κ. Τσελέντης.