1 Αυγ 2014

Rene Margitte- Ο άνθρωπος πίσω από το καπέλο




"Η ζωή με υποχρεώνει να κάνω κάτι, οπότε ζωγραφίζω..."
http://blindmenandanelephant.blogspot.gr/2009/10/rene-magritte.html


Άνδρας με ψηλό καπέλο (Man in bowler hat), 1964


Καλή πίστη (Good faith), 1964-65

Θα έλεγα πως ο Μαγκρίτ χρησιμοποιεί το ψηλό καπέλο ως υποκατάστατο της προσωπικότητάς του- σαν έναν συνδυασμό σεμνότητας και αξιοπρέπειας, ή, αλλιώς, ως ένα σύμβολο σουρεαλιστικής αριστοκρατικότητας.


Ο προσκυνητής (The pilgrim), 1966

Τα ψηλά καπέλα συνδέονται με κάποιο είδος μαγείας, όπως το κόλπο με το καπέλο. Στο 'Ο προσκυνητής,' ο Μαγκρίτ εξερευνά την έννοια της προσευχής, βγάζοντας το καπέλο του, ή, πιο σωστά, βγάζοντας το κεφάλι του, σε μια πράξη μαγείας. 


Ο δάσκαλος (The schoolmaster), 1954


Στενός φίλος (Intimate friend), 1958

Ο Μαγκρίτ άρχισε να χρησιμοποιεί θρησκευτικές εικόνες από τα μέσα του 1940 κι έπειτα.


Το αηδόνι (The nightingale), 1962

Ο Μαγκρίτ, παρότι δηλωμένος αγνωστικιστής, είχε μάλλον ένα είδος εσωτερικής πίστης. Στον προηγούμενο πίνακα, ο θεός μοιάζει να βρίσκεται μέσα στο σύννεφο, πάνω από το τρένο.


Τα μυστήρια του ορίζοντα (The mysteries of the horizon), 1955


Η ανατολή της Γης από το Φεγγάρι


Το πνεύμα της περιπέτειας (The spirit of adventure), 1962


Ο Neil Armstrong στην επιφάνεια του φεγγαριού (1969)

Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι ο Buzz Aldrin φαίνεται να αντανακλάται στο σκάφανδρο του Armstrong, όπως οι σύντροφοι του Μαγκρίτ αντανακλώνται στην πλάτη του στο 'Πνεύμα της περιπέτειας.' Στο 'Τα μυστήρια του ορίζοντα,' βλέπουμε πόσο προφητικός ήταν ο Μαγκρίτ σχετικά με τα επιτεύγματα της σύγχρονης επιστήμης.




‘Dr. Jekyll and Mr. Hyde’


'Μισός Μαγκρίτ'

Κάποιοι θα μπορούσαν να πούνε πως ο Μαγκρίτ ήταν μια διχασμένη προσωπικότητα, όπως ο ήρωας στο μυθιστόρημα του Robert Louis Stevenson ‘Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde.’ Εντούτοις θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει καν ένας επίσημος ορισμός για αυτό που λέμε 'διχασμένη προσωπικότητα.' Είναι επομένως προτιμότερο να πούμε ότι ο Μαγκρίτ ήταν μία προσωπικότητα που μπορούσε να βρει πολλαπλές λύσεις στο ίδιο πρόβλημα.


Φίλος της τάξης (Friend of order), 1964


Ο χαρούμενος δωρητής (The happy donor), 1966

Ο Μαγκρίτ φαίνεται πως αντιμετώπιζε τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες όχι ψυχολογικά αλλά πνευματικά. Στους προηγούμενους πίνακες βλέπουμε την ολιστική (και όχι διχαστική) αντιμετώπιση της θεματολογίας, με την προσπάθεια ενοποίησης των αντιθέτων- του εσωτερικού και του εξωτερικού κόσμου.


Γεύση του αόρατου (Taste of the invisible), 1964

Εδώ το αόρατο έχει τη γεύση ενός μήλου.


Ο γιος του ανθρώπου (The son of man), 1964



Ο 'Γιος του ανθρώπου' είναι μια αυτοπροσωπογραφία. Σχετικά με τον πίνακα, ο Μαγκρίτ είπε:

"Το μήλο κρύβει εν μέρει το πρόσωπο. Ένα αυτονόητο αντικείμενο (το μήλο) κρύβει το εμφανές (αλλά άγνωστο) πρόσωπο. Αυτό συμβαίνει συχνά. Όλα τα πράγματα που βλέπουμε κρύβουν άλλα πράγματα. Αυτό δημιουργεί μια μορφή έντασης, ένα είδος σύγκρουσης, μέσα μας, ανάμεσα σε αυτό που βλέπουμε και αυτό που κρύβεται πίσω από αυτό που βλέπουμε."



Golconda, 1953


Ο πίνακας 'Golconda' δείχνει όμοιους άνδρες με μαύρα κουστούμια και ψηλά καπέλα να πέφτουν από τον ουρανό. Πρόκειται για ένα είδος καλλιτεχνικής σύμπτωσης, όπου αυτή η σύμπτωση αναπαρίσταται με ανθρώπους που πέφτουν όλοι ταυτόχρονα σαν τις στάλες της βροχής.


"Τα να είναι κάποιος σουρεαλιστής σημαίνει να αφαιρέσει από το μυαλό του όλες τι προηγούμενες εικόνες, και να δώσει προσοχή σε αυτό που ποτέ δεν έχει ιδωθεί."


Συναντώντας την απόλαυση (Meeting pleasure), 1950


Συναντώντας την απόλαυση, 1962


Η αναγνώριση της κύριας φιγούρας με τον Μαγκρίτ οφείλεται στην ταύτιση της παραπάνω φωτογραφίας με τον τίτλο 'La vertu recompense' ('Αναγνωρισμένη αρετή'), από το 1934.


Συναντώντας την απόλαυση… Σε όλους τους πίνακες του Μαγκρίτ με ψηλά καπέλα (ή αόρατα πρόσωπα) υπάρχει ένα είδος 'αυτο-ικανοποίησης,' ή 'αυτο-εκπλήρωσης.' Δεν είναι το σώμα που λείπει αλλά το πνεύμα που μένει. Στην παραπάνω φωτογραφία ο Μαγκρίτ καπνίζει ένα τσιγάρο. Η κατεύθυνση που υπονοείται από τον καπνό είναι ο δρόμος που βγάζει πέρα από την ηδονή- πέρα από κάθε τι θεωρούσαμε μέχρι πρότινος πραγματικό.