15 Ιουν 2012

Zollikon- Ζυρίχη, 28 Ιουνίου 1949

[Απόσπασμα από το βιβλίο "Atom and Archetype: The Pauli/Jung Letters, 1932-1958"]

Αγαπητέ καθηγητή Jung, [χειρόγραφο] 

Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σας χειρόγραφο και τη φιλική σας επιστολή. Πρώτα από όλα θα ήθελα να επισημάνω ότι η σειρά πειραμάτων [1] του Δρ. Rhine μου φαίνεται ότι είναι ένα εντελώς διαφορετικού τύπου φαινόμενο από τα άλλα που απαριθμούνται από εσάς ως «συγχρονιστικά.» Γιατί με τα πρώτα δεν βλέπω καμία αρχετυπική βάση (ή κάνω λάθος σ’ αυτό;). Αυτό για μένα, ωστόσο, είναι αποφασιστικής σημασίας για την κατανόηση των εν λόγω φαινομένων, όπως είναι η προηγούμενη παρατήρησή σας (Eranos Jahrbuch 1947 [1946]) [2] ότι η εμφάνισή τους είναι συμπληρωματική με τα αρχετυπικά περιεχόμενα που γίνονται συνειδητά. Λυπάμαι πάρα πολύ που η πτυχή αυτή δεν αναφέρεται καθόλου στην τελευταία εργασία σας. Ίσως θα μπορούσατε να κάνετε περαιτέρω προσθήκες εδώ, γιατί αυτό θα διευκόλυνε στην κατανόηση. Κατά αυτόν τον τρόπο, η εμφάνιση του συγχρονιστικού φαινομένου πράγματι φαίνεται να συνδέεται με μια σαφή κατάσταση συνείδησης (ο όρος αυτός είναι σκόπιμα μάλλον ασαφής). 

Το προτεινόμενο στατιστικό πείραμά σας σχετικά με τα ωροσκόπια παντρεμένων και ελεύθερων ανθρώπων θα έπρεπε να διενεργηθεί σε ευρύτερη κλίμακα, και κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα (δεν αποκλείω ένα αρνητικό), θα προστεθεί περαιτέρω στη γνώση μας. [3] Εμένα προσωπικά, με αφορούν πολύ καλύτερα εκείνες οι καταστάσεις όπου ένα εξωτερικό συμβάν συμπίπτει με ένα όνειρο από ό,τι προκύπτει από μια στατιστική σειρά. Ενώ έχω μερικές προσωπικές εμπειρίες από τις πρώτες, η διαίσθησή μου με εγκαταλείπει όταν πρόκειται για τις τελευταίες. Έχω δώσει τώρα μεγάλη προσοχή στην έκθεσή σας σχετικά με τη σύμπτωση του σκαραβαίου στο όνειρο με το πραγματικό έντομο και προσπάθησα φέρω τον εαυτό μου σε αυτήν την κατάσταση. Θα επανέλθω σε αυτό παρακάτω, όπου είναι πιο σχετικό. 

Στο σημείο αυτό θα αναφερθώ στην επιστημολογική πτυχή του προβλήματος ώστε να είμαι σε θέση να επανέλθω στις ερωτήσεις στο τέλος της επιστολής σας σχετικά με τη σχέση μεταξύ ψυχολογίας και φυσικής. Αυτό μου δίνει την ευκαιρία να επεκτείνω το δοκίμιο του περασμένου έτους σχετικά με τη «φυσική υποβάθρου» συζητώντας το σύμβολο «ραδιενέργεια,» το οποίο τότε δεν ήταν παρά μια λέξη-κλειδί. Αυτή είναι επίσης η καλύτερη απάντηση που μπορώ να δώσω στην ερώτησή σας αυτή τη στιγμή. 

 ─ 

Η ιδέα της νοήμονης σύμπτωσης- δηλ., ταυτόχρονων γεγονότων μη αιτιακά συνδεδεμένων- εκφράστηκε με μεγάλη σαφήνεια από τον Schopenhauer [1788-1860] στο δοκίμιό του, «[Transzendente Spekulation] über die anscheinende Absichtlichkeit im Schicksale des Einzelnen [σχετικά με το Εμφανές Σχέδιο στη Μοίρα του Ατόμου].» Εκεί υποθέτει μια «ύστατη ένωση αναγκαιότητας και μοίρας,» που εμφανίζεται σε μας ως «δύναμη,» «που συνδέει όλα τα πράγματα, ακόμα και εκείνα που δεν έχουν αιτιατική σύνδεση, και το κάνει με τέτοιον τρόπο που συμβαίνουν μαζί ακριβώς τη σωστή στιγμή.» Συγκρίνει αιτιακές αλυσίδες με τους μεσημβρινούς, ταυτοχρονισμούς με παράλληλους κύκλους- που αντιστοιχούν ακριβώς στους δικούς σας «ισοδύναμους κόμβους». Βλέπει, «έστω και ατελώς από απόσταση,» τη συμβατότητα της αντίθεσης «ανάμεσα στο στοιχείο της φαινόμενης σύμπτωσης σε όλες τις εμφανίσεις στη ζωή του ατόμου και στην ηθική τους αναγκαιότητα στη διαμόρφωση αυτής της ζωής σύμφωνα με μια υπερβατική πρακτικότητα για το άτομο- ή, σε δημοφιλή γλώσσα, ανάμεσα στην πορεία της φύσης και στην πρόνοια.» [4] 

Ίσως κάποια αναφορά στην εργασία σας σχετικά με αυτό το δοκίμιο του Σοπενχάουερ θα ήταν καλή ιδέα, πολύ περισσότερο μάλιστα καθώς, επίσης εκείνος, επηρεάστηκε από τις ιδέες της Ανατολικής Ασίας που αναφέρετε τόσο συχνά. Παρόλο που το δοκίμιο του Σοπενχάουερ είναι κατά πάσα πιθανότητα γνωστό μόνο σε ένα σχετικά μικρό αριθμό φυσικών, είναι πάντα ευχάριστο σε ένα θεμελιώδες πρόβλημα να είναι σε θέση να δημιουργήσει συνδέσεις με ό, τι ήδη υπάρχει. 

Αυτό το δοκίμιο του Σοπενχάουερ είχε μια διαρκή και συναρπαστική επίδραση πάνω μου και φάνηκε να δείχνει το δρόμο προς μια νέα τάση στις φυσικές επιστήμες. Αλλά ενώ ο Σοπενχάουερ ήθελε πάση θυσία να προσκολληθεί στον άκαμπτο ντετερμινισμό σύμφωνα με την κατεύθυνση της κλασικής φυσικής της εποχής του, έχουμε τώρα αναγνωρίσει στον κόσμο της πυρηνικής φυσικής, ότι τα φυσικά γεγονότα δεν μπορεί να ακολουθηθούν σε αιτιακές αλυσίδες διαμέσου του χώρου και του χρόνου. Ως εκ τούτου, η προθυμία να υιοθετηθεί η ιδέα στην οποία βασίζεται το έργο σας, αυτή του «νοήματος ως αιτιακού παράγοντα,» είναι μάλλον σημαντικά μεγαλύτερη μεταξύ των φυσικών από ό,τι στις μέρες του Σοπενχάουερ. 

Ως εκ τούτου, εγώ ο ίδιος δεν έχω κανένα σοβαρό ενδοιασμό σχετικά με αυτήν την ιδέα. Μου φαίνεται, ωστόσο, ότι στην ερμηνεία σας, ο όρος «μη αιτιακή» πρέπει να γίνει ακριβέστερος, και ότι η ιδιαίτερη χρήση της έννοιας του χρόνου χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία. Για το φυσικό, οι λέξεις «αιτιακός» και «αιτιότητα» έχουν μια πολύ λιγότερο συγκεκριμένη έννοια από ό,τι η λέξη «ντετερμινισμός.» Και, επιπλέον, η φράση «μη αιτιακή» σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς συγγραφείς. Σύμφωνα με την ερμηνεία σας του «συγχρονιστικού» φαινομένου (αναφέρομαι συγκεκριμένα στις σελ. 20 και 21 του δοκιμίου σας), [5] αυτό παρουσιάζεται μέσω του διπλασιασμού ή του πολλαπλασιασμού ενός αφηρημένου παράγοντα τάξης, η εξωτερική εκδήλωση του οποίου είναι στην πραγματικότητα διπλάσια ή πολλαπλή. Υπό αυτήν την έννοια, ο παράγοντας τάξης θα μπορούσε επίσης να περιγραφεί ως η αιτία του συγχρονιστικού φαινομένου. Αυτή η αιτία, ωστόσο, δεν θα μπορούσε να γίνει αντιληπτή στο χώρο και στο χρόνο. Αντιστρόφως, αν μόνο αντικείμενα στο χώρο και στο χρόνο μπορούν να περιγραφούν ως αιτιακά, τότε τα συγχρονιστικά φαινόμενα φαίνονται όντως να είναι «μη αιτιακά.» Ακριβώς όπως στη μικροφυσική, το χαρακτηριστικό στοιχείο της κατάστασης είναι το αδύνατο της ταυτόχρονης εφαρμογής της αρχής της αιτιότητας και της ταξινόμησης των φαινομένων στο χώρο και το χρόνο. 

Αυτό που είναι πολύ πιο δύσκολο για μένα από το θέμα του ορισμού του «μη αιτιακού» είναι η εισαγωγή της έννοιας του χρόνου στη λέξη «συγχρονιστικό.» Αρχικά αναφέρεται ρητά σε φαινόμενα που υποτίθεται ότι είναι ταυτόχρονα με την κλασική φυσική έννοια ορισμού. Αργότερα, ωστόσο (στην κορυφή της σελ. 21), [6] προσπαθείτε να συμπεριληφθούν φαινόμενα όπως η πρόβλεψη του μέλλοντος, τα οποία δεν συμβαίνουν την ίδια στιγμή. Η λέξη «σύγχρονο» ως εκ τούτου μου φαίνεται κάπως παράλογη, εκτός κι αν θέλετε να τη συσχετίσετε με έναν «χρόνο» ο οποίος είναι ουσιαστικά διαφορετικός από τον κανονικό χρόνο. Αυτό μου φαίνεται μια δυσκολία όχι απλώς της τυπικής λογικής, αλλά και πραγματική. Γιατί δεν είναι καθόλου εύκολο να καταλάβουμε γιατί γεγονότα που «εκφράζουν την παρουσία της ίδιας εικόνας ή νοήματος πρέπει να είναι ταυτόχρονα: Ο όρος χρόνος μου παρουσιάζει μεγαλύτερες δυσκολίες από τον όρο νόημα. 

Ποια είναι η σύνδεση, επομένως, ανάμεσα στο νόημα και στο χρόνο; Μέσω του πειράματος, θα αποδώσω την ερμηνεία σας ως εξής: πρώτα από όλα, γεγονότα που σχετίζονται με το νόημα μπορούν να γίνουν αντιληπτά πολύ πιο εύκολα όταν είναι ταυτόχρονα. Αλλά κατά δεύτερο λόγο, ο ταυτοχρονισμός είναι επίσης το χαρακτηριστικό που καθορίζει την ενότητα των συνειδητών περιεχομένων. Οπότε στο μέτρο που τα «συγχρονιστικά» γεγονότα σχηματίζουν αυτό που έχετε ονομάσει μια «ψυχοειδή» αρχική κατάσταση της συνείδησης, είναι κατανοητό εάν (όχι πάντα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις) έχουν επίσης αυτό το τυπικό χαρακτηριστικό του ταυτοχρονισμού. Αυτό προτείνει επίσης ότι η σύνδεση μέσω του νοήματος, ως του κύριου παράγοντα, παράγει το χρόνο ως κάτι δευτερεύον. (Ελπίζω ότι αυτές οι ασαφείς διατυπώσεις θα γίνουν σαφέστερες κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μας.) Αυτό που μου φαίνεται ικανοποιητικό είναι ότι ο παράγοντας της τάξης, «αποτελούμενος από νόημα,» που περιέχει το χρόνο ως ιδιαίτερη περίπτωση, ως την αρσενική αρχή, βρίσκεται σε αντίθεση με την αντίστοιχη άφθαρτη θηλυκή (η αιτιότητα με τη στενή έννοια, η ενέργεια, η συλλογική ψυχή), όπως επίσης φαίνεται να είναι η περίπτωση στη μικροφυσική. 

 ─ 

Περνώ τώρα στις ερωτήσεις σας σχετικά με τη δυνατότητα σύνδεσης ορισμένων από τα φυσικά γεγονότα που αναφέρονται από εσάς σύμφωνα με την υπόθεση περί συγχρονικότητας. Το ερώτημα είναι πολύ δύσκολο, καθώς φαίνεται να συνδέεται με ορισμένες από τις προσωπικές εμπειρίες μου στη «φυσική υποβάθρου,» που κυρίως εκδηλώνονται στα όνειρα. Το κβάντο ενέργειας και ο χρόνος ημιζωής του ράδιου μου φαίνονται πολύ πιο κατάλληλα για την απεικόνιση αυτών των συνδέσεων από τα δύο άλλα φαινόμενα που αναφέρθηκαν από εσάς, δεδομένου ότι έχουν έναν στοιχειώδη και θεμελιώδη χαρακτήρα. Ίσως θα μπορέσουμε να συζητήσουμε αυτό το κβάντο ενέργειας και πάλι όταν συναντηθούμε· σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σχολιάσω το φυσικό φαινόμενο της ραδιενέργειας. 

Για να κάνω τις απόψεις και τη στάση μου σε αυτήν την ερώτηση σαφέστερες, επιτρέψτε μου να διεξάγω ένα νοητικό πείραμα μαζί σας. Σας παρακαλώ φανταστείτε ότι το βράδυ μετά το περιστατικό με το σκαραβαίο που περιγράψατε, ένας ξένος σας επισκέπτεται και λέει κάτι σαν και αυτό: «Συγχαρητήρια, γιατρέ, που τελικά καταφέρατε να παράγετε μια ραδιενεργή ουσία. Θα είναι άκρως ευεργετική για την υγεία του ασθενούς σας.» Η διαβεβαίωσή σας ότι δεν υπάρχουν ραδιενεργές ουσίες στο σπίτι σας και ότι η ατμόσφαιρα είναι επίσης απαλλαγμένη από ραδιενέργεια δεν γίνεται πιστευτή από κανέναν. Στην πραγματικότητα, ο ξένος προχωρά να εξηγήσει λεπτομερώς την ημιζωή της ουσίας και τη δραστηριότητα των καταλοίπων της. 

Παίζω αυτό το είδος παιχνιδιού για περίπου 15 χρόνια· παίζεται σύμφωνα με αυστηρά καθορισμένους κανόνες και είναι τόσο μεθοδικό ώστε να μην μπορεί απλά να απορριφθεί ως τρέλα. Οι αρχικές μου προσπάθειες να παραλείψω τον ξένο εγκαταλείφθηκαν σύντομα, διότι παρόλο που είναι φιλικός από τη φύση του, ο επισκέπτης μπορεί να γίνει σύντομα πολύ δυσάρεστος. Κρίνοντας από την ερώτησή σας για τη ραδιενέργεια, υποθέτω αυτομάτως ότι συνωμοτείτε με τον ξένο και επιπλέον αναμένω να συμφωνήσετε με αυτό το συμπέρασμα. 

Ως προς το τι αντιπροσωπεύει ο ξένος, μπορώ να το συμπεράνω μόνο έμμεσα από τις αντιδράσεις του στις διανοητικές μου υποθέσεις• Ποτέ δεν είμαι τελείως σίγουρος για αυτές. Ούτε με επισκέφτηκε σε τόσο ευκολονόητες περιπτώσεις όπως εκείνες που δημιούργησα για το νοητικό μου πείραμα με τις παρατηρήσεις του πάνω στη ραδιενέργεια. Και πριν να ασχοληθώ να βρω κάτι σχετικό με τη «ραδιενέργεια,» όπως εκείνος την καταλάβαινε, έπρεπε να διαθέτω μια λογικά αποδεκτή ιδέα σχετικά με το ποιος ήταν ο ξένος. 

Οι υποθέσεις που αυτή τη στιγμή θα χρησιμοποιήσω είναι οι ακόλουθες: 
1. Ο «ξένος» είναι το αρχετυπικό υπόβαθρο που αποτελείται από το σύστημα των επιστημονικών εννοιών της εποχής μας. 
2. Οι εκφράσεις που προκύπτουν αυθόρμητα από αυτό το υπόβαθρο, όπως «ραδιενεργή ουσία έχει παραχθεί» ή «υπάρχει ραδιενέργεια,» μπορούν να μεταφραστούν στη γλώσσα της λογικής ως εξής: «μια κατάσταση συνείδησης έχει παραχθεί, ή είναι απλώς παρούσα, που συνοδεύεται από την πολλαπλή εκδήλωση του παράγοντα τάξης σε γεγονότα (συνήθως ταυτόχρονα) που συνδέονται με νόημα.» 

Η γλώσσα του υποβάθρου είναι κατά πρώτο λόγο μια γλώσσα παραβολών. Φαίνεται να απαιτεί ότι η λογική, με την αφοσίωση, θα πρέπει να τη μεταφράσει σε ουδέτερη γλώσσα που επαρκώς ικανοποιεί τις απαιτήσεις σε ό,τι αφορά τη διάκριση ανάμεσα στο «φυσικό» και στο «ψυχικό.» Αυτή η φυσική γλώσσα δεν υπάρχει ακόμη, αλλά κάποιος μπορεί να επιχειρήσει να σημειώσει πρόοδο προς την κατεύθυνση της κατασκευής της μέσα από την προσεκτική ανάλυση των αναλογιών, όπως οι διαφορές σε ό, τι αναφέρεται με τα ίδια λόγια στη γλώσσα των παραβολών. 

Σχετικά με το εν λόγω παράδειγμα- αυτό της «ραδιενέργειας»- αυτό που μου προξενεί εντύπωση πρώτα από ψυχολογική σκοπιά είναι ότι υπάρχει ένας μακροπρόθεσμος παραλληλισμός με αυτό που οι αλχημιστές ονόμαζαν «παραγωγή του κόκκινου βάμματος.» Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι αυτό που αποκαλείτε μια «διαδικασία σύζευξης» είναι γενικά ευνοϊκή στην εμφάνιση του «συγχρονιστικού» φαινομένου (που αναφέρεται ως «ραδιενέργεια» από τον «ξένο»). Και είναι πιο πιθανό να κάνει την εμφάνισή του όταν τα ζεύγη των αντιθέτων βρίσκονται σε ισορροπία όσο το δυνατό περισσότερο. Στο I Ching αυτή η στιγμή απεικονίζεται με το σύμβολο «Chen» (σοκ, κεραυνός) [Wilhelm Baynes, εξάγραμμο 51]. Στην περίπτωση του σκαραβαίου σας, είμαι σχεδόν βέβαιος ότι επρόκειτο για μια τέτοια στιγμή, αφού λέτε ότι είχε προηγηθεί μια μακρά και χρονοβόρος πορεία θεραπείας. Από όλο το υλικό που έχετε στη διάθεσή σας, πρέπει να είναι εύκολο να καθοριστεί η διαδικασία σύζευξης και η κατάστασή της, όταν συνέβη το συγχρονιστικό γεγονός. Με αυτήν την έννοια, θα ενδιαφερόμουν ιδιαίτερα να μάθω ποιον μήνα του έτους συνέβη. Ιδιαίτερα κατάλληλες είναι οι μέρες της ισημερίας. Είμαι διατεθειμένος να στοιχηματίσω 4:1 ότι ήταν το Σεπτέμβριο ή το Μάρτιο και ίσως 2:1 ότι ήταν το δεύτερο μισό του μήνα. (Ίσως εκείνοι που πιστεύουν στα ωροσκόπια θα ποντάρουν στην ιδέα της δημιουργίας ωροσκοπίων τη στιγμή που τέτοια γεγονότα συμβαίνουν. Γιατί σύμφωνα με την έκθεσή σας, μια πνευματική γέννηση έλαβε χώρα, και δεν μπορεί να υπάρχει καμία ουσιώδη διαφορά μεταξύ αυτού και μιας φυσικής γέννησης.) 

Το θεωρώ ως απόδειξη προόδου στη γνώση μας όταν, σε αυτό το πλαίσιο, η αλχημιστική έννοια του «κόκκινου βάμματος» αντικαθίσταται από τη «ραδιενεργή ουσία.» Μεταξύ των συγκρινόμενων φαινομένων υπάρχουν οι παρακάτω διαφωτιστικές αναλογίες: 

1. Όπως στη φυσική, μια ραδιενεργή ουσία (μέσω της «ενεργής αύξησης» από τις αναπτυσσόμενες αέριες ουσίες) «μολύνει» ένα ολόκληρο εργαστήριο, έτσι ώστε το συγχρονιστικό φαινόμενο φαίνεται να έχει την τάση να εξαπλώνεται στη συνείδηση πολλών ανθρώπων. 
2. Το φυσικό φαινόμενο της ραδιενέργειας συνίσταται στη μετάβαση του ατομικού πυρήνα της δραστικής ουσίας από μια ασταθή αρχική κατάσταση νωρίς στην σταθερή τελική κατάσταση (σε ένα ή περισσότερα βήματα), κατά τη διάρκεια της οποίας η ραδιενέργεια τελικά παύει να υφίσταται. Ομοίως, το συγχρονιστικό φαινόμενο, βασισμένο σε μια αρχετυπική βάση, συνοδεύει τη μετάβαση από μια ασταθή κατάσταση της συνείδησης σε μια νέα σταθερή θέση, σε ισορροπία με το ασυνείδητο, μια θέση στην οποία το συγχρονιστικό οριακό φαινόμενο έχει και πάλι χαθεί. 
3. Και πάλι, το δύσκολο για μένα είναι η έννοια του χρόνου. Από φυσική άποψη, είναι γνωστό ότι το πραγματικό ποσό μιας ραδιενεργής ουσίας (το οποίο μπορεί να μετρηθεί με ζύγιση) μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα ρολόι, ή μάλλον ο λογάριθμός της: Σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα (επιλεγμένο αρκετά μικρό), είναι πάντα το ίδιο κλάσμα ατόμων που διασπάται, και δύο χρονικά διαστήματα μπορούν αντίστροφα να οριστούν ως ίδια όταν το ίδιο κλάσμα των αρχικά υφιστάμενων ατόμων διασπάται κατά τη διάρκεια αυτών των χρονικών διαστημάτων. Αλλά εδώ είναι που υπεισέρχεται ο στατιστικός χαρακτήρας των νόμων της φύσης: Υπάρχουν πάντα ανώμαλες διακυμάνσεις σχετικά με αυτό το μέσο αποτέλεσμα, και είναι σχετικά μόνο μικρές όταν η επιλογή των ενεργών ατόμων είναι αρκετά μεγάλη˙ το ραδιενεργό ρολόι είναι ένα τυπικό συλλογικό φαινόμενο. Μια ποσότητα ραδιενεργής ουσίας που αποτελείται από λίγα μόνο άτομα (ας υποθέσουμε 10) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ρολόι. Οι χρονικές στιγμές όταν τα μεμονωμένα άτομα διασπώνται δεν καθορίζονται με κανένα τρόπο από τους νόμους της φύσης, και σύμφωνα με τη σύγχρονη άποψη δεν υπάρχουν ανεξάρτητα από εκείνους που τα παρατηρούν στα αντίστοιχα πειράματα. Η παρατήρηση (σε αυτήν την περίπτωση: η ενεργειακή στάθμη) του κάθε ατόμου το ελευθερώνει από την κατάσταση-(δηλ., νόημα-) σύνδεσή του με τα άλλα άτομα και ανταυτού το συνδέει (με νόημα) με τον παρατηρητή και το δικό του χρόνο. 

Αυτό οδηγεί στην ακόλουθη αναλογία με το συγχρονιστικό φαινόμενο σε μια αρχετυπική βάση: Η περίπτωση όπου δεν έχει προσδιοριστεί εάν το κάθε ξεχωριστό άτομο ενός ραδιενεργού ρολογιού είναι στο αρχικό ή τελικό στάδιο της ραδιενεργούς διάσπασης αντιστοιχεί στη σύνδεση του μεμονωμένου ανθρώπου με το συλλογικό ασυνείδητο μέσω ενός αρχετυπικού περιεχομένου για το οποίο είναι ασυνείδητος. Η διαπίστωση της κατάστασης της συνείδησης του ατόμου, που προκύπτει από το συλλογικό ασυνείδητο και που προκαλεί το συγχρονιστικό φαινόμενο να εξαφανιστεί, αντιστοιχεί στον προσδιορισμό της ενεργειακής στάθμης του ξεχωριστού ατόμου μέσα από ένα ιδιαίτερο πείραμα. 

 ─ 

Αυτά είναι όσα γνωρίζω. Προσβλέπω να συζητήσω αυτά τα ερωτήματα μαζί σας, καθώς και άλλα παραδείγματα, και όχι μόνο σχετικά με τη ραδιενέργεια. 

Έχω μιλήσει στον C. A. Meier, και έχουμε συμφωνήσει ότι η Πέμπτη, 14 Ιουλίου, θα ήταν μια καλή ημέρα για να σας επισκεφτούμε μαζί στο Bollingen. Θα επικοινωνήσει μαζί σας για να δείτε αν η μέρα αυτή είναι βολική για εσάς. [7]  Παρακαλώ συγχωρέστε μου την πολυλογία. Με τις καλύτερες ευχές, 

Δικός σας ειλικρινά, W. PAULI 


[1] J. B. Rhine (1895-1980), «An Introduction to the Work of Extra-Sensory Perception»· Extra-Sensory Perception· New Frontiers of the Mind· with J. G. Pratt, C. E. Stuart, B. M. Smith, and J. A. Greenwood, Extra-Sensory Perception after Sixty Years. 
[2] Jung, «Der Geist der Psychologie,» pp. 385-490· tr. rev. CW 8, pars. 343-442. 
[3] The first three of these quotations appear in Arthur Schopenhauer Sämtliche Werke, ed. Wolfgang von Löhneysen, Stuttgart, 1960—1965, vol. 4, pp. 243—72, on pp. 255—5 and 271· «equivalent cross connections» (sinngemäaen Querverbindungen) and «albeit imperfectly from a distance» (wenn auch nur unvollkommen aus der Feme) were not found in the cited article. 
[4] The MSS for Jung’s evolving «Synchronicity» essay are at the Historisches Sammlungen, ETH Library, Zürich, file HS 1055:867,1 and 2. As changes occurred as a result of Jung’s discussions with Pauli, one can compare points of discussion in the letters with the published version of 1952, tr. 1955. For the point discussed on pp. 20-21, cf. CW 8, par. 965. 
[5] Cf. CW 8, par. 855. 
[6] Cf. tr., Jung, «The Interpretation of Nature and the Psyche,» 10, p. 81, and pp. 93-94· CW 8, par. 901, n. 10, Appendix to chap. 2, and pp. 483-84. 
[7] The meeting took place.