Κατευθυνόμενη Πανσπερμία

 

F. H. C. CRICK

Συμβούλιο Ιατρικής Έρευνας, Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας, Hills Row, Cambridge, Αγγλία

και

L. E. ORGEL

Ινστιτούτο Salk για τις Βιολογικές Έρευνες, San Diego, Καλιφόρνια

Ελήφθη στις 22 Ιουνίου 1972˙ αναθεωρήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1972 (δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ίκαρος το 1973, σελ. 341-346)

 

Τώρα φαίνεται απίθανο ότι εξωγήινοι ζωντανοί οργανισμοί θα μπορούσαν να έχουν φτάσει στη Γη είτε ως σπόρια που οδηγήθηκαν από την πίεση της ακτινοβολίας ενός άλλου αστεριού είτε ως ζωντανοί οργανισμοί ενσωματωμένοι σε μετεωρίτη. Ως εναλλακτική λύση σε αυτούς τους μηχανισμούς του δέκατου ένατου αιώνα, έχουμε εξετάσει την κατευθυνόμενη πανσπερμία, τη θεωρία ότι οι οργανισμοί μεταδόθηκαν σκόπιμα στη Γη από νοήμονα όντα σε άλλο πλανήτη. Συμπεραίνουμε ότι είναι πιθανό ότι η ζωή έφτασε στη Γη με αυτόν τον τρόπο, αλλά ότι τα επιστημονικά στοιχεία είναι ανεπαρκή προς το παρόν για να πούμε οτιδήποτε σχετικά με αυτήν την πιθανότητα. Εφιστούμε την προσοχή στα είδη των αποδεικτικών στοιχείων που θα μπορούσαν να ρίξουν επιπλέον φως στο θέμα.

 

Εισαγωγή

Μόλις στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα ο Παστέρ και ο Τίνταλ (John Tyndall) απέδειξαν ότι αυθόρμητη δημιουργία δεν συμβαίνει σήμερα στη Γη. Ο Δαρβίνος και ένας αριθμός άλλων βιολόγων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ζωή πρέπει να εξελίχθηκε στη Γη πολύ καιρό πριν, όταν οι συνθήκες ήταν πιο ευνοϊκές. Ορισμένοι επιστήμονες, ωστόσο, κατέληξαν σε ένα εντελώς διαφορετικό συμπέρασμα. Υπέθεσαν ότι αν η ζωή δεν μπορεί να εξελιχθεί από τη γήινη, μη-ζωντανή, ύλη στις μέρες μας, μπορεί να μην το έχει κάνει ποτέ. Ως εκ τούτου, υποστήριξαν, η ζωή έφτασε στη Γη ως «μόλυνση» από άλλο πλανήτη (Oparin, 1957).

 

Ο Αρρένιους (1909) πρότεινε ότι τα σπόρια της επιμόλυνσης οδηγήθηκαν εδώ από την πίεση του φωτός από το κεντρικό αστέρι ενός άλλου πλανητικού συστήματος. Η θεωρία του είναι γνωστή ως Πανσπερμία. Ο Κέλβιν πρότεινε ότι οι πρώτοι οργανισμοί έφτασαν στη Γη πάνω σε μετεωρίτη. Καμία από αυτές τις θεωρίες δεν είναι παράλογη, αλλά και οι δύο μπορούν να υποβληθούν σε σοβαρή κριτική. Ο Σαγκάν (Shklovski and Sagan, 1966; Sagan and Whitehall, 1973) έχει δείξει ότι οποιοσδήποτε γνωστός τύπος σπορίου ανθεκτικού στην ακτινοβολία θα λάμβανε τόσο μεγάλη δόση ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Γη από άλλο ηλιακό σύστημα, που θα ήταν εξαιρετικά απίθανο να παραμείνει βιώσιμο. Η πιθανότητα ότι αρκετά ογκώδη αντικείμενα διαφεύγουν από ένα ηλιακό σύστημα και φτάνουν στον πλανήτη ενός άλλου θεωρείται τόσο μικρή που είναι απίθανο ότι ένας μόνο μετεωρίτης εξωηλιακής προέλευσης έχει φτάσει ποτέ στην επιφάνεια της Γης (Sagan, ιδιωτική επικοινωνία).

 

Αυτά τα επιχειρήματα μπορεί να μην είναι πειστικά, αλλά υποστηρίζουν τις «μολυσματικές» θεωρίες για την προέλευση της ζωής που προτάθηκαν τον δέκατο ένατο αιώνα. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι οι «μολυσματικές» θεωρίες για την προέλευση της γήινης ζωής θα πρέπει να απορριφθούν, επειδή δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το να μεταφέρουν το πρόβλημα της προέλευσης σε άλλο πλανήτη. Αυτή η άποψη είναι λανθασμένη. Τα ιστορικά γεγονότα είναι σημαντικά από μόνα τους. Από όλα όσα γνωρίζουμε, μπορεί να υπάρχουν άλλοι τύποι πλανητών στους οποίους η προέλευση της ζωής ab initio είναι πολύ πιο πιθανή από ό,τι στον δικό μας πλανήτη. Για παράδειγμα, ένας τέτοιος πλανήτης μπορεί να διαθέτει ένα ορυκτό, ή ένωση, κρίσιμης καταλυτικής σημασίας, κάτι που είναι σπάνιο στη Γη. Είναι επομένως σημαντικό να γνωρίζουμε αν οι πρωτόγονοι οργανισμοί εξελίχθηκαν εδώ ή αν έφτασαν εδώ από κάπου αλλού. Εδώ επανεξετάζουμε αυτό το πρόβλημα υπό το φως πιο πρόσφατων βιολογικών και αστρονομικών πληροφοριών.

 

Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΓΝΩΣΗ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΑΛΑΞΙΑ

Το τοπικό γαλαξιακό μας σύστημα εκτιμάται ότι είναι περίπου 13x10⁹ ετών (βλ. Metz, 1972). Η πρώτη γενιά αστεριών, επειδή σχηματίστηκαν από ελαφρά στοιχεία, είναι απίθανο να συνοδεύονται από πλανήτες. Ωστόσο, μερικά αστέρια δεύτερης γενιάς που δεν διαφέρουν από τον Ήλιο πρέπει να σχηματίστηκαν μέσα σε 2x10⁹  χρόνια από τη δημιουργία του Γαλαξία (Blaauw and Schmidt, 1965). Έτσι, είναι πολύ πιθανό ότι πλανήτες όχι διαφορετικοί από τη Γη υπήρχαν μέχρι και 6,5x10⁹ χρόνια πριν από το σχηματισμό του δικού μας ηλιακού συστήματος.

 

Γνωρίζουμε ότι δεν πέρασαν πολύ περισσότερα από 4x10⁹ χρόνια μεταξύ της εμφάνισης της ζωής στη Γη (από όπου και αν προήλθε) και της ανάπτυξης της δικής μας τεχνολογικής κοινωνίας. Ο διαθέσιμος χρόνος καθιστά πιθανό, επομένως, ότι τεχνολογικές κοινωνίες υπήρξαν αλλού στον Γαλαξία, ακόμη και πριν από το σχηματισμό της Γης. Θα πρέπει, επομένως, να εξετάσουμε μια νέα «μολυσματική» θεωρία, δηλαδή ότι μια πρωτόγονη μορφή ζωής φυτεύτηκε σκόπιμα στη Γη από μια τεχνολογικά προηγμένη κοινωνία από έναν άλλο πλανήτη.

Διάγραμμα της εξέλιξης του ηλιακού συστήματος

 

Υπάρχουν πολλοί πλανήτες που θα μπορούσαν να μολυνθούν με κάποια πιθανότητα επιτυχίας; Πιστεύεται, αν και τα στοιχεία είναι αδύναμα και έμμεσα, ότι στον Γαλαξία πολλά αστέρια, μεγέθους που δεν διαφέρει από τον Ήλιο μας, έχουν πλανήτες, και ότι σε ένα λογικό ποσοστό αυτών οι θερμοκρασίες είναι κατάλληλες για μια μορφή ζωής που βασίζεται στη χημεία του άνθρακα και το υγρό νερό, όπως είναι στον δικό μας πλανήτη. Πειραματικές μελέτες της παραγωγής οργανικών χημικών ουσιών σε προβιοτικές συνθήκες καθιστούν πιθανό ότι μια πλούσια προβιοτική σούπα μπορεί να σχηματιστεί σε ένα υψηλό ποσοστό τέτοιων πλανητών σαν τη Γη. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για την πιθανότητα ότι η ζωή εξελίσσεται μέσα σε λίγα δισεκατομμύρια χρόνια σε μια τέτοια σούπα, είτε πρόκειται για τη δική μας Γη είτε, ακόμα λιγότερο, για άλλους πλανήτες σαν τη Γη.

 

Εάν η πιθανότητα ότι η ζωή εξελίσσεται σε ένα κατάλληλο περιβάλλον είναι χαμηλή, μπορεί να είμαστε σε θέση να αποδείξουμε ότι είναι πιθανό να είμαστε μόνοι στο Γαλαξία. Εάν η πιθανότητα είναι υψηλή, ο Γαλαξίας μπορεί να βρίθει με ζωή πολλών διαφορετικών μορφών. Επί του παρόντος, δεν έχουμε κανένα μέσο να γνωρίζουμε ποια από αυτές τις εναλλακτικές λύσεις είναι σωστή. Είμαστε λοιπόν ελεύθεροι να υποθέσουμε ότι υπήρξαν (και εξακολουθούν να υπάρχουν) πολλά μέρη στον Γαλαξία όπου θα μπορούσε να υπάρξει ζωή, αλλά ότι, τουλάχιστον σε ένα ποσοστό αυτών, μετά από αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια τα χημικά συστήματα δεν είχαν εξελιχθεί στο σημείο της αυτό-αναπαραγωγής και της φυσικής επιλογής. Τέτοιοι πλανήτες, αν υπάρχουν, θα αποτελέσουν ένα εξαιρετικό έδαφος αναπαραγωγής για εξωτερικούς μικροοργανισμούς. Σημειώστε ότι επειδή πολλοί, αν όχι όλοι, τέτοιοι πλανήτες θα είχαν μια αναγωγική ατμόσφαιρα, δεν θα ήταν πολύ φιλόξενοι για τις ανώτερες μορφές ζωής όπως τις γνωρίζουμε στη Γη.

 

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ

Η πιθανότητα ότι η γήινη ζωή προέρχεται από τη σκόπιμη δραστηριότητα μιας εξωγήινης κοινωνίας έχει συχνά εξεταστεί στην επιστημονική φαντασία, και περισσότερο ή λιγότερο ελαφρά σε μια σειρά επιστημονικών εργασιών. Για παράδειγμα, ο Gold (1960) έχει προτείνει ότι μπορεί να έχουμε εξελιχθεί από τους μικροοργανισμούς που άφησαν ακούσια πίσω τους κάποιοι προηγούμενοι επισκέπτες από άλλο πλανήτη (για παράδειγμα, στα σκουπίδια τους). Εδώ θέλουμε να εξετάσουμε μια πολύ συγκεκριμένη μορφή κατευθυνόμενης πανσπερμίας. Θα μπορούσε άραγε η ζωή να έχει ξεκινήσει στη Γη ως αποτέλεσμα μόλυνσης από μικροοργανισμούς που αποστάλθηκαν εδώ σκόπιμα από μια τεχνολογική κοινωνία σε έναν άλλο πλανήτη, μέσω ενός ειδικού μη επανδρωμένου διαστημοπλοίου μεγάλης εμβέλειας; Για να δείξουμε ότι αυτό δεν είναι εντελώς απίθανο, θα χρησιμοποιήσουμε το θεώρημα της κοσμικής αναστρεψιμότητας: Εάν είμαστε ικανοί να μολύνουμε έναν άψυχο ακόμη εξωηλιακό πλανήτη, τότε, δεδομένου ότι θα υπήρχε αρκετός χρόνος, μια άλλη τεχνολογική κοινωνία θα μπορούσε κάλλιστα να έχει μολύνει τον πλανήτη μας όταν ήταν ακόμα άψυχος.

 

ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΟ

Το διαστημόπλοιό μας θα μεταφέρει μεγάλα δείγματα ενός αριθμού μικροοργανισμών, καθένας από τους οποίους θα έχει διαφορετικές αλλά απλές διατροφικές απαιτήσεις, για παράδειγμα κυανοβακτήρια, τα οποία θα μπορούσαν να αναπτυχθούν με CO₂ και νερό υπό το «ηλιακό φως». Ένα ωφέλιμο φορτίο 1.000 kg μπορεί να αποτελείται από 10 δείγματα που το καθένα περιέχει 10¹⁶ μικροοργανισμούς, ή από 100 δείγματα που το καθένα περιέχει 10¹⁵ μικροοργανισμούς.

 

Δεν θα ήταν απαραίτητο να επιταχυνθεί το διαστημόπλοιο σε εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες, καθώς ο χρόνος άφιξής του δεν θα ήταν σημαντικός. Η ακτίνα του Γαλαξία μας είναι περίπου 10⁵ έτη φωτός, οπότε θα μπορούσαμε να μολύνουμε τους περισσότερους πλανήτες του Γαλαξία μέσα σε 10⁸ χρόνια μέσω ενός διαστημοπλοίου που ταξιδεύει μόνο με το ένα χιλιοστό της ταχύτητας του φωτός. Αρκετές χιλιάδες αστέρια βρίσκονται μέσα σε 100 έτη φωτός από τη Γη, και θα μπορούσαν να προσεγγιστούν μέσα σε μόλις ένα εκατομμύριο χρόνια με ένα διαστημόπλοιο που ταξιδεύει με 60.000 μίλια/ώρα, ή μέσα σε 10.000 χρόνια αν ήταν δυνατή μια ταχύτητα το ένα εκατοστό αυτής του φωτός.

 

Η τεχνολογία που απαιτείται για την πραγματοποίηση μιας τέτοιας πράξης διαστρικής ρύπανσης δεν είναι διαθέσιμη προς το παρόν. Όμως φαίνεται πιθανό ότι οι βελτιώσεις στις αστρονομικές τεχνικές θα επιτρέψουν τον εντοπισμό εξωηλιακών πλανητών μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Ομοίως, το πρόβλημα της αποστολής διαστημοπλοίων σε άλλα αστέρια, με ταχύτητες χαμηλές σε σύγκριση με αυτές του φωτός, δεν θα πρέπει να αποδειχθεί άλυτο όταν θα είναι διαθέσιμοι λειτουργικοί πυρηνικοί κινητήρες. Αυτό και πάλι είναι πιθανό να συμβεί μέσα σε λίγες δεκαετίες. Το δυσκολότερο πρόβλημα θα παρουσιαζόταν από τους μεγάλους χρόνους πτήσης. Δεν είναι σαφές πόσος χρόνος θα περάσει μέχρι να μπορέσουμε να κατασκευάσουμε εξαρτήματα που θα επιβιώσουν στο διάστημα για περιόδους χιλιάδων ή εκατομμυρίων ετών.

 

Αν και υπάρχουν κάποια τεχνολογικά προβλήματα που σχετίζονται με την κατανομή των μικροοργανισμών σε βιώσιμη μορφή μετά από ένα μακρύ ταξίδι στο διάστημα, κανένα από αυτά δεν φαίνεται ανυπέρβλητο. Κάποια ακτινοπροστασία θα μπορούσε να παρασχεθεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η κατάλληλη συσκευασία θα πρέπει να εγγυάται ότι τα μικρά δείγματα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων βιώσιμων οργανισμών, θα διανέμονται ευρέως. Το ερώτημα πόσο καιρό οι μικροοργανισμοί, και ιδιαίτερα τα βακτηριακά σπόρια, θα μπορούσαν να επιβιώσουν σε ένα διαστημόπλοιο έχει εξεταστεί με προκαταρκτικό τρόπο από τον Sneath (1962). Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «οι μικροοργανισμοί θα μπορούσαν πιθανώς να διατηρηθούν για περιόδους άνω του ενός εκατομμυρίου ετών, εάν προστατεύονταν κατάλληλα και διατηρούνταν σε θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν». Ο Sagan (1960) έχει δώσει μια συγκρίσιμη εκτίμηση των επιπτώσεων της βλάβης από την ακτινοβολία. Συμπεραίνουμε ότι στο άμεσο μέλλον θα μπορούσαμε, αν θέλαμε, να μολύνουμε έναν άλλο πλανήτη, και ως εκ τούτου δεν αποκλείεται να έχει μολυνθεί ο δικός μας πλανήτης κατά αυτόν τον τρόπο.

 

Μπορούμε πράγματι να προχωρήσουμε περισσότερο. Μπορεί να είναι δυνατό στο μέλλον να σταλούν είτε ποντίκια είτε άνθρωποι, ή περίτεχνα όργανα στους πλανήτες άλλων ηλιακών συστημάτων (όπως τόσο συχνά περιγράφεται στην επιστημονική φαντασία), αλλά ένας πύραυλος που μεταφέρει μικροοργανισμούς θα έχει πάντα πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματική εμβέλεια, και έτσι θα είναι επωφελής εάν ο μοναδικός στόχος είναι η εξάπλωση της ζωής. Αυτό ισχύει για διάφορους λόγους. Οι συνθήκες σε πολλούς πλανήτες είναι πιθανό να ευνοούν τους μικροοργανισμούς παρά τους ανώτερους οργανισμούς. Λόγω του εξαιρετικά μικρού μεγέθους τους, τεράστιοι αριθμοί μικροοργανισμών μπορούν να μεταφερθούν. Η ικανότητα επιβίωσης χωρίς ειδικό εξοπλισμό, η αποθήκευση για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα σε χαμηλές θερμοκρασίες, και η απότομη επαναφορά σε θερμοκρασίες δωματίου είναι επίσης ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Όποιο και αν είναι το πιθανό εύρος μόλυνσης από άλλους οργανισμούς, οι μικροοργανισμοί μπορούν σχεδόν σίγουρα να σταλούν σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις.

 

Πρέπει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από τα πρώτα «απολιθώματα» που έχουν αναγνωριστεί μέχρι στιγμής είναι κάπως παρόμοια με τα σημερινά βακτήρια ή τα μπλε-πράσινα φύκια (κυανοβακτήρια). Εμφανίζονται σε πυριτόλιθους διαφόρων ειδών, και εκτιμάται ότι είναι μέχρι 3x10⁹ ετών. Αυτό καθιστά απίθανο ότι η Γη μολύνθηκε κάποτε από ανώτερους οργανισμούς.

 

ΚΙΝΗΤΡΟ

Στη συνέχεια, πρέπει να αναρωτηθούμε τι κίνητρο θα μπορούσαμε να έχουμε για να μολύνουμε άλλους πλανήτες. Δεδομένου ότι δεν θα αντλούσαμε κανένα άμεσο όφελος από ένα τέτοιο πρόγραμμα, πιθανώς θα πραγματοποιούταν είτε ως επίδειξη τεχνολογικής ικανότητας είτε, πιθανότερα, ως κάποιας μορφής ιεραποστολικός ζήλος.

 

Φαίνεται απίθανο να στείλουμε σκόπιμα γήινους οργανισμούς σε πλανήτες που θα πιστεύαμε ότι μπορεί να κατοικούνται ήδη. Ωστόσο, ενόψει της επισφαλούς κατάστασης στη Γη, θα μπορούσαμε κάλλιστα να μπούμε στον πειρασμό να μολύνουμε άλλους πλανήτες αν πειστούμε ότι είμαστε μόνοι στον Γαλαξία. Όπως έχουμε ήδη εξηγήσει, δεν μπορούμε επί του παρόντος να εκτιμήσουμε αυτήν την πιθανότητα. Οι υποθετικοί αποστολείς μικροοργανισμών σε έναν άλλο πλανήτη μπορεί να ήταν σε θέση να αποδείξουν ότι ήταν πιθανό να είναι μόνοι στο Γαλαξία και να παραμείνουν έτσι, ή μπορεί να έχουν καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα λανθασμένα. Σε κάθε περίπτωση, αν μας έμοιαζαν ψυχολογικά, το κίνητρό τους για τη ρύπανση του Γαλαξία με μικροοργανισμούς θα ήταν ισχυρό αν πίστευαν ότι όλοι ή τουλάχιστον η μεγάλη πλειοψηφία των κατοικήσιμων πλανητών θα μπορούσε να λάβει ζωή με την κατευθυνόμενη πανσπερμία.

 

Η ψυχολογία των εξωγήινων κοινωνιών δεν είναι καλύτερα κατανοητή από την γήινη ψυχολογία. Είναι απολύτως πιθανό ότι οι εξωγήινες κοινωνίες θα μπορούσαν να μολύνουν άλλους πλανήτες για εντελώς διαφορετικούς λόγους από αυτούς που προτείνονται. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να μπουν λιγότερο στον πειρασμό ακόμα κι αν πίστευαν ότι είναι μόνοι στο Γαλαξία.

 

Τα επιχειρήματα που δόθηκαν παραπάνω, μαζί με την αρχή της κοσμικής αναστρεψιμότητας, καταδεικνύουν την πιθανότητα ότι έχουμε μολυνθεί, αλλά δεν μας επιτρέπουν να εκτιμήσουμε αυτήν την πιθανότητα.

 

ΠΙΘΑΝΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ

Οι μολυσματικές θεωρίες για την προέλευση της γήινης ζωής θα μπορούσαν να ληφθούν πιο σοβαρά υπόψη αν εξηγούσαν πτυχές της βιοχημείας ή της βιολογίας που διαφορετικά είναι δύσκολο να κατανοηθούν. Δεν έχουμε ισχυρά επιχειρήματα αυτού του είδους, αλλά υπάρχουν δύο περιπτώσεις που θα μπορούσαν να είναι σχετικές.

 

Η χημική σύνθεση των ζώντων οργανισμών πρέπει να αντικατοπτρίζει σε κάποιο βαθμό τη σύνθεση του περιβάλλοντος στο οποίο εξελίχθηκαν. Έτσι, η παρουσία στους ζωντανούς οργανισμούς στοιχείων που είναι εξαιρετικά σπάνια στη Γη μπορεί να υποδηλώνει ότι η ζωή είναι εξωγήινης προέλευσης. Το μολυβδαίνιο είναι ένα βασικό ιχνοστοιχείο που παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές ενζυματικές αντιδράσεις, ενώ το χρώμιο και το νικέλιο είναι σχετικά ασήμαντα στη βιοχημεία. Η αφθονία χρωμίου, νικελίου και μολυβδαινίου στη Γη είναι 0,20, 3,16 και 0,02%, αντίστοιχα. Δεν μπορούμε να συμπεράνουμε τίποτα από αυτό το μοναδικό παράδειγμα, δεδομένου ότι το μολυβδαίνιο μπορεί να είναι αναντικατάστατο σε ορισμένες βασικές αντιδράσεις- στη δέσμευση του αζώτου, για παράδειγμα. Ωστόσο, αν μπορούσε να αποδειχθεί ότι τα στοιχεία που αντιπροσωπεύονται στους γήινους ζωντανούς οργανισμούς συσχετίζονται στενά με εκείνα που είναι άφθονα σε κάποια κατηγορία αστέρων μολυβδαινίου, για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε πιο συμπαθητικά τις «μολυσματικές» θεωρίες.

 

Το δεύτερο παράδειγμά μας είναι ο γενετικός κώδικας. Αρκετές ορθόδοξες εξηγήσεις για την καθολικότητα του γενετικού κώδικα μπορούν να προταθούν, αλλά καμία δεν είναι γενικά αποδεκτή για να είναι απολύτως πειστική. Είναι λίγο περίεργο το γεγονός ότι οργανισμοί με κάπως διαφορετικούς κώδικες δεν συνυπάρχουν. Η καθολικότητα του κώδικα προκύπτει φυσικά από τη μολυσματική θεωρία της προέλευσης της ζωής στη Γη, που θα αντιπροσώπευε έναν κλώνο που προέρχεται από έναν μόνο εξωγήινο οργανισμό. Ακόμη και αν πολλοί κώδικες αντιπροσωπεύονταν στην κύρια τοποθεσία όπου ξεκίνησε η ζωή, μόνο ένας θα μπορούσε να επικρατήσει στους οργανισμούς που χρησιμοποιήθηκαν για να μολύνουν τη Γη.

 

Συμπέρασμα

Συνοπτικά, υπάρχει επαρκής χρόνος για μια τεχνολογική κοινωνία να έχει εξελιχθεί δύο φορές διαδοχικά. Τα μέρη στον Γαλαξία όπου θα μπορούσε να ξεκινήσει η ζωή, αν σπαρθούν, είναι πιθανώς πολυάριθμα. Μπορούμε να προβλέψουμε ότι εμείς οι ίδιοι θα είμαστε σε θέση να κατασκευάσουμε πυραύλους με επαρκές βεληνεκές, ικανότητα παράδοσης και επιζών ωφέλιμο φορτίο εάν χρησιμοποιηθούν μικροοργανισμοί. Έτσι, η ιδέα της κατευθυνόμενης πανσπερμίας δεν μπορεί προς το παρόν να απορριφθεί από οποιοδήποτε απλό επιχείρημα. Είναι ριζικά διαφορετική από την ιδέα ότι η ζωή ξεκίνησε εδώ ab initio χωρίς μόλυνση από αλλού. Έχουμε έτσι δύο εντελώς διαφορετικές θεωρίες για την προέλευση της ζωής στη Γη. Μπορούμε να επιλέξουμε μεταξύ τους;

 

Επί του παρόντος, φαίνεται ότι τα πειραματικά στοιχεία είναι πολύ αδύναμα για να κάνουν αυτή τη διάκριση. Είναι δύσκολο να αποφευχθεί μια προσωπική προκατάληψη, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αλλά τέτοιες προκαταλήψεις δεν βρίσκουν καμία επιστημονική υποστήριξη οποιουδήποτε βάρους. Είναι επομένως σημαντικό να ακολουθηθούν και οι δύο θεωρίες. Οι έρευνες για την υποτιθέμενη γήινη προέλευση της ζωής βρίσκονται σε εξέλιξη σε πολλά εργαστήρια. Όσον αφορά την κατευθυνόμενη πανσπερμία, μπορούμε να προτείνουμε αρκετά διαφορετικές γραμμές έρευνας.

 

Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήσαμε εδώ είναι, αναγκαστικά, κάπως ασαφή. Έτσι, ο λεπτομερής σχεδιασμός ενός διαστημοπλοίου μεγάλης εμβέλειας θα άξιζε μια προσεκτική μελέτη υλοποιησιμότητας. Το διαστημόπλοιο πρέπει σαφώς να είναι σε θέση να φιλοξενηθεί σε ένα αστέρι, γιατί ένα αντικείμενο με οποιαδήποτε αξιοσημείωτη ταχύτητα, αν αποσταλεί σε τυχαία κατεύθυνση, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις θα περάσει μέσα από τον Γαλαξία, και θα βρεθεί έξω από την άλλη πλευρά. Μάλλον πρέπει να επιβραδυνθεί καθώς θα πλησιάζει το αστέρι, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ασφαλής παράδοση του ωφέλιμου φορτίου. Τα πακέτα των μικροοργανισμών πρέπει να κατασκευαστούν και να διασκορπιστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να επιβιώσουν από την είσοδο με μεγάλη ταχύτητα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, και όμως να είναι σε θέση να διαλυθούν στους ωκεανούς. Πολλές χρήσιμες μελέτες δυνατοτήτων εφαρμογής θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σχετικά με τα εμπλεκόμενα τεχνικά σημεία.

 

Από βιολογικής πλευράς, δεν έχουμε ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τη διάρκεια ζωής των μικροοργανισμών που διατηρούνται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες ενώ ταξιδεύουν στο διάστημα με σχετικά υψηλές ταχύτητες. Ο πύραυλος πιθανότατα θα κινείται χωρίς δύναμη τις περισσότερες φορές, οπότε η βολική θερμοκρασία θα μπορούσε να προσεγγίζει εκείνη του κενού διαστήματος. Πόσο σοβαρή θα είναι η βλάβη από την ακτινοβολία, δεδομένου ενός ορισμένου βαθμού θωράκισης; Πόσοι διαφορετικοί τύποι οργανισμών πρέπει να σταλούν, και ποιοι πρέπει να είναι; Πρέπει συλλογικά να είναι ικανοί για δέσμευση αζώτου, οξειδωτική φωσφορυλίωση και φωτοσύνθεση; Αν και πολλές «σούπες» έχουν παραχθεί τεχνητά στο εργαστήριο, ακολουθώντας τα πρωτοποριακά πειράματα του Μίλερ, από όσο γνωρίζουμε δεν έχει γίνει προσεκτική μελέτη για να προσδιοριστεί ποιοι σημερινοί οργανισμοί θα αναπτύσσονταν καλά σε τέτοιες σούπες κάτω από τις πρωτόγονες συνθήκες της Γης.

 

Ταυτόχρονα, οι σημερινοί οργανισμοί θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά για να διαπιστωθεί αν εξακολουθούν να φέρουν ίχνη εξωγήινης προέλευσης. Έχουμε ήδη αναφέρει την ομοιομορφία του γενετικού κώδικα και την ανώμαλη αφθονία του μολυβδαινίου. Αυτά τα γεγονότα είναι πολύ λίγα από μόνα τους, αλλά, όπως ήδη αναφέρθηκε, μπορεί να υπάρχουν και άλλα απαρατήρητα ακόμη χαρακτηριστικά τα οποία, στο σύνολό τους, θα μπορούσαν να υποδηλώνουν έναν ειδικό τύπο πλανήτη ως το σπίτι των προγόνων μας.

 

Αυτές οι έρευνες δεν είναι ασήμαντες, γιατί αν είναι επιτυχείς θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε άλλες που θα μας αφορούσαν πιο στενά. Είναι ακόμα ζωντανοί οι αποστολείς ή οι απόγονοί τους; Ή μήπως οι κίνδυνοι του περάσματος 4 δισεκατομμυρίων ετών ήταν υπερβολικοί γι’ αυτούς; Θα έχει το αστέρι τους θερμανθεί υπερβολικά ώστε να τους κάψει, ή πρόλαβαν να αποικίσουν ένα διαφορετικό ηλιακό σύστημα με ένα διαστημόπλοιο μικρής εμβέλειας; Μήπως αυτοκαταστράφηκαν, είτε λόγω υπερβολικής επιθετικότητας είτε λόγω αδράνειας; Οι δυσκολίες τοποθέτησης οποιασδήποτε μορφής ζωής σε άλλο πλανητικό σύστημα είναι τόσο μεγάλες που είναι απίθανο να είμαστε οι μοναδικοί απόγονοί τους. Πιθανώς θα είχαν κάνει πολλές προσπάθειες να μολύνουν τον Γαλαξία. Εάν το βεληνεκές των πυραύλων τους ήταν μικρό, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι έχουμε ξαδέρφια σε πλανήτες που δεν είναι πολύ μακρινοί. Ίσως ο Γαλαξίας να είναι άψυχος εκτός από ένα τοπικό χωριό, του οποίου είμαστε τα μέλη.

 

Ένα ακόμη σημείο αξίζει να τονιστεί. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διακινδυνεύσουμε να μολύνουμε άλλους πλανήτες αυτή τη στιγμή. Θα ήταν συνετό να περιμένουμε μέχρι να μάθουμε πολύ περισσότερα για την πιθανότητα ανάπτυξης ζωής σε εξωηλιακούς πλανήτες πριν αναγκάσουμε τους γήινους οργανισμούς να διαφύγουν από το ηλιακό μας σύστημα.

 

Ευχαριστίες

Είμαστε υπόχρεοι στους διοργανωτές μιας συνάντησης για την Επικοινωνία με την Εξωγήινη Νοημοσύνη, που πραγματοποιήθηκε στο Παρατηρητήριο του Bytirakan, στη Σοβιετική Αρμενία, τον Σεπτέμβριο του 1971, η οποία συνάντηση αποκρυστάλλωσε τις ιδέες μας για την Πανσπερμία. Ευχαριστούμε τους Freeman Dyson, Tommy Gold και Carl Sagan για τη συζήτηση και τα σημαντικά σχόλια σχετικά με το επιχείρημά μας.

 

==========

 

 

Directed Panspermia, F. H. C. Crick and L. E. Orgel, 1972.

[https://www.scribd.com/document/17109147/Directed-Panspermia-F-H-C-CRICK-and-L-E-Orgel?irclickid=2vvQ7JT4WxyPW5AyXj1do1nSUkCQ2y09NSW7XE0&irpid=123201&utm_source=impact&utm_medium=cpc&utm_campaign=Scribd_affiliate_pdm_acquisition_TakeAds%20Networks&sharedid=237721&irgwc=1]

 

Μετάφραση για τα Ελληνικά, Χρήστος Κ. Τσελέντης, 2024.