Βιολόμορφο αγαλματίδιο, Κυκλάδες, 3200-2800 π.Κ.Χ.
Τον τελευταίο καιρό κάτι μ’ απασχολούσε. Δεν μιλάω για κάποιο λαίμαργο σαράκι του χρόνου που με τρώει από την πρώτη μέρα μου στο ξύλο. Ήταν κάτι άλλο άχρονο σαν μία ανάμνηση που παρότι κάποιος δεν την έχει ζήσει σε τούτη του τη ζωή εντούτοις επανέρχεται σαν μία δεύτερη οπτασία (η πρώτη οπτασία είναι η ίδια η ζωή). Είναι αυτό που τακτικά ονομάζω ‘αέναο παρελθόν.’ Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση δεν μου ήταν τόσο άγνωστο ούτε κι αβίωτο.
Πώς θα μπορούσε άραγε να είναι η ζωή μου δίχως νόημα; Πώς θα μπορούσε να πετάξει ένα πουλί δίχως σχήμα και μορφή παράλογο μέσα στο κενό του διαστήματος δίχως ‘παγίδες;’ Πώς θα ήταν το δέντρο της ζωής μου δίχως ρίζες, η σκέψη στο μυαλό μου να είναι μόνο μία υπό διαρκή κατάρρευση κυματοσυνάρτηση; Πώς θα ήταν όλο το σημερινό ανθρώπινο πνεύμα χωρίς το ‘Τραγούδι της αγάπης’ του de Chirico:
Giorgio De Chirico, Το τραγούδι της αγάπης, 1914
Πώς θα έμοιαζε ένα χειρουργικό γάντι χωρίς το κεφάλι μίας αρχαίας προτομής;
Συνειδητοποίησα κοντολογίς ότι σύγχρονη σκέψη χωρίς αρχαιότητα (σουρεαλισμός χωρίς αρχαία Ελλάδα π.χ.) ίσως να μην μπορούσε να υπάρξει. Ίσως και τίποτε. Θυμήθηκα μεταξύ άλλων τα μαρμάρινα αγαλματίδια του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού. Όταν ο ανθρώπινος πολιτισμός άρχιζε να χαράζει τους πρώτους μαθηματικούς του κύκλους κάπου μέσα στο χάος του Αιγαίου. Να τους διανοείται επιπλέον να ανοίγουνε, να γίνονται ασύμμετροι, να χάνονται.
Και όλα αυτά στην 3 χιλιετία π.Κ.Χ. Η αφαίρεση σε συνδυασμό με την άψογη κοπή του μάρμαρου. Άραγε τι να είχε στο μυαλό του κάποτε ο Magritte στο ‘Κάτι από την ψυχή των ληστών’ αν ποτέ δεν είχε δει το βιολόμορφο αγαλματίδιο;
Rene Magritte, Κάτι από την ψυχή των ληστών
Ή μήπως ήταν ‘Το φως των συμπτώσεων;’
Rene Magritte, Το φως των συμπτώσεων
Ή τι να είχαν μέσα στο μυαλό τους οι σύγχρονοι φυσικοί της θεωρίας των χορδών αν ποτέ δεν είχαν ακούσει τη θεωρία των σφαιρών του Ευδόξου; Ή ίσως τον Αρπιστή να παίζει…
Ο Αρπιστής της Κέρου (3η χιλιετία π.Κ.Χ.), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Τελικά, από πού ξεκινάει ο χρόνος ή καλύτερα πώς ξεχωρίζουνε τ’ απανωτά του πέπλα που εμείς άλλοτε λέμε παρόν και άλλοτε μέλλον; Και πού αλλού όσο κι αν είναι μακριά το νόημα δεν βρίσκεται αν όχι σύμφυτο στην ίδια την ύπαρξη. Από τότε ως τώρα και πάντοτε...
=================================