Ο χρυσός σκαραβαίος

Στο προηγούμενο post, το ερώτημα το οποίο πλανήθηκε ήταν τι είναι τα όνειρα και τι αντιπροσωπεύουν οι συμβολικές μορφές με τις οποίες μας αποκαλύπτονται. Θα έλεγε κάποιος ότι τα όνειρα είναι ένα είδος μορφώματος, δηλαδή καταστάσεις δυνητικές, αυθόρμητες και αυτούσιες, οι οποίες αποκτούν συγκεκριμένη μορφή και σημασία κατά την αλληλεπίδρασή τους με τον ανθρώπινο ψυχισμό και την ανθρώπινη συνείδηση. Σαν ένα είδος αρχέγονου πηλού που ο καθένας μπορεί να πλάσει κατά ανάγκη και κατά βούληση. Ίσως βέβαια τα όνειρα να είναι κάτι περισσότερο από 'ανόητα σύννεφα' στη σφαίρα του φανταστικού, στη χώρα του δυνητικού, να έχουνε μιαν αντικειμενική υπόσταση και να εμπεριέχουν μία καθεαυτή αλήθεια. Σε αυτήν την τελευταία περίπτωση, τα όνειρα θα μπορούσαν να είναι προάγγελοι των μελλοντικών μας συμβάντων και ταυτόχρονα να αποτελούν τα ενστικτώδη ερεθίσματα και αφηρημένα βιώματα μέσω των οποίων ο άνθρωπος, χωρίς καλά να το γνωρίζει, καθοδηγείται στην πορεία της εξέλιξής του. Τότε το όνειρο εκτός από μια εμπειρία που έχει ο άνθρωπος κατά την επαφή του με μίαν άγνωστη ψυχική δύναμη, αποκτά και μια θεραπευτική αξία, καθώς εκείνο μας υποδεικνύει όχι μόνο τη βαθύτερη φύση των αναγκών μας και δομή των σκέψεών μας, αλλά μπορεί να προκαλεί πραγματικά γεγονότα τα οποία μεθοδεύουν τη λύτρωσή μας σ' ένα επίπεδο πραγματικότητας.

Ο Jung μελέτησε τη φύση των ονείρων όσο ίσως κανείς άλλος αν συνυπολογίσουμε τον επιστημονικό χαρακτήρα που τους προσέδωσε και το γεγονός ότι τα ενέταξε σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο αντίληψης, με το όνομα συγχρονικότητα. Η συγχρονικότητα, ήταν για το Jung η μεγάλη ενοποιός αρχή και ειδοποιός διαφορά, κάτω από την οποία συστεγάζονται τόσο τα φυσικά όσο και τα ψυχικά φαινόμενα, και σύμφωνα με την οποία τα ονειρικά σύμβολα απεικονίζουν τις μορφές των αρχετύπων, των θεμελιωδών και διαχρονικών συστατικών του σύμπαντος. Παρακάτω παραθέτω, σε δική μου μετάφραση, ένα απόσπασμα από το βιβλίο του "Συγχρονικότητα, μία μη αιτιακή συνδετική αρχή", όπου αναφέρεται στο παράδειγμα του σκαραβαίου, θα έλεγα το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα περίπτωσης συγχρονικότητας. Το σημαντικό πάντως είναι κάποιος να αναρωτηθεί όχι απλά για τον όποιο θεραπευτικό χαρακτήρα μιας τυχαίας σύμπτωσης, αλλά για το κατά πόσο μια σύμπτωση, που τελικά δεν ήτανε τόσο τυχαία, μπορεί να παραχτεί από την ταύτιση της ψυχικής κατάστασης ή συνείδησης του ανθρώπου με ένα αντικειμενικό φυσικό γεγονός. Αυτή είναι άλλωστε και η ενοποιητική ιδέα της συγχρονικότητας.

"...Το παράδειγμά μου αφορά μια νεαρή γυναίκα η οποία, παρόλες τις προσπάθειες που έγιναν και από τις δύο πλευρές, αποδείχτηκε ψυχολογικά απροσέγγιστη. Η δυσκολία έγκειτο στο γεγονός ότι ήξερε πάντα καλύτερα για τα πάντα. Η άριστη μόρφωση την είχε εφοδιάσει με ένα όπλο ιδανικά κατάλληλο γι αυτόν το σκοπό, συγκεκριμένα ένας υψηλά ραφιναρισμένος Καρτεσιανός ρασιοναλισμός με μία αψεγάδιαστη ‘γεωμετρική’ ιδέα για την πραγματικότητα. Ύστερα από αρκετές άκαρπες προσπάθειες να αμβλύνω τον ορθολογισμό της με κάποια πιο ανθρώπινη κατανόηση, έπρεπε να περιορίσω τον εαυτό μου στην ελπίδα ότι κάτι απρόσμενο και παράλογο θα συνέβαινε, κάτι το οποίο θα απελευθέρωνε την πνευματώδη ετοιμολογία στην οποία είχε κλείσει τον εαυτό της. Λοιπόν, καθόμουν απέναντί της κάποια μέρα, με την πλάτη μου στο παράθυρο, ακούγοντας τον καταιγισμό της ρητορικής της. Είχε ένα εντυπωσιακό όνειρο την προηγούμενη νύχτα, στο οποίο κάποιος της είχε δώσει ένα χρυσό σκαραβαίο- ένα ακριβό κόσμημα. Καθώς ακόμη μου διηγιόταν το όνειρό της, άκουσα κάτι πίσω μου να χτυπάει απαλά το τζάμι. Γύρισα και είδα ότι ήταν ένα αρκετά μεγάλο έντομο το οποίο χτυπούσε πάνω στο παράθυρο προσπαθώντας φανερά να μπει μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο. Μου φάνηκε πολύ παράξενο. Άνοιξα αμέσως το παράθυρο και έπιασα το έντομο στον αέρα καθώς μπήκε μέσα. Επρόκειτο για ένα σκαθάρι, του είδους Cetonia aurata, του οποίου το χρυσοπράσινο χρώμα μοιάζει πολύ με αυτό ενός σκαραβαίου. Έδωσα το σκαθάρι στην ασθενή μου λέγοντας, ‘ορίστε ο σκαραβαίος σας’. Αυτή η εμπειρία άνοιξε το πέρασμα στο ρασιοναλισμό της και έσπασε τον πάγο της διανοητικής της αντίστασης. Η θεραπεία τότε μπορούσε να συνεχιστεί με ικανοποιητικά αποτελέσματα..."

Απόσπασμα από το βιβλίο 'Συγχρονικότητα, μία μη αιτιακή συνδετική αρχή, του C.C. Jung

Παραπομπές: Synchronicity: An Acausal Connecting Principle (Amazon.com).

Όνειρα

René Magritte, La grande famille, 1963

Τι είναι τα όνειρα;

Κάποιος είπε:

«Τα όνειρα είναι προφητικά.» Είναι η θέση του ονειροκρίτη.

«Τα όνειρα είναι εκπλήρωση ασυνειδήτων επιθυμιών.» Είναι η θέση της ψυχανάλυσης.

«Τα όνειρα είναι προϊόντα νευροχημικών διεργασιών.» Είναι η θέση της νευροβιολογίας.

«Τα όνειρα είναι θεραπευτικό εργαλείο.» Είναι η θέση των περισσότερων ψυχοθεραπευτικών μεθόδων.

Και συνεχίζει:

Θέσεις. Εύκολα τις παίρνουμε. Σπανιώτερα θυμόμαστε πως μια θέση δεν υπάρχει αυτούσια αλλά απαντά σε μια ερώτηση. Κι ακόμη σπανιώτερα θυμόμαστε πως η ερώτηση έχει ήδη καθορίσει την μορφή της απαντώσας θέσης. Κι ακόμη σπανιώτερα θέτουμε την ίδια την ερώτηση υπό κρίση. Τα βήματα που εκτέθηκαν δείχνουν τον δρόμο που θα ακολουθήσει η παρούσα συζήτηση των ονείρων.

Οι κυρίαρχες θέσεις για τα όνειρα, που λένε: «Τα όνειρα είναι αυτό κι εκείνο ...», απαντούν στη ερώτηση: «Τι είναι τα όνειρα;» Τι είναι τα όνειρα; Αυτήν την φορά δεν θα ικανοποιήσουμε την ερώτηση και την αξίωσή της ν’ απαντηθεί, δεν θα την υπακούσουμε. Όμως θα την ακούσουμε.

Τι είναι τα όνειρα; Η υπάκουη απάντηση θα δεχθεί και θα εκτελέσει την άρρητη επιταγή της ερώτησης που θέλει τα όνειρα να παρασταίνονται ως ένα «τι», ως κάτι. Τι; Εδώ είναι που η απάντηση πλέον θα πάρει τον λόγο. Θα αναλάβει τα όνειρα, θα τα φέρει και θα τα εντάξει στο εκάστοτε νομιζόμενο «Τι»:

• στην προφητεία που παραβιάζει το αφανέρωτο των μελλούμενων, το όριο του «όχι ακόμη».

• στην επιθυμία, και την πλέον απίθανη, που πρέπει εξάπαντος να εκπληρωθεί, έστω και στα ψέμματα, στην «ψευδαίσθηση» του ονείρου.

• στην αξίωση της επιστήμης για μια βεβαιότητα, χάριν της οποίας τα όνειρα ανάγονται στο μετρήσιμο και στο υπολογίσιμό τους ως ισχνό κατάλοιπο της αλλοτινής τους πληρότητας.

• στην ιδιοτέλεια μιας «θεραπευτικής διαδικασίας» που τα ορίζει υποπροϊόντα του ξύπνου και εξάγει απ’ αυτά ό,τι τους έχει προσάψει η ίδια.

Ήδη με την, τώρα μπορούμε να το πούμε, ολέθρια ερώτηση «Τι είναι τα όνειρα;» έχει ανοίξει ο δρόμος για την υπέρβαση των μέτρων τους, για την διάπραξη μιας ύβρης που τα βιάζει στην προκρούστεια κλίνη των παραστάσεων μιας αχαλίνωτης αυθαιρεσίας.

Ποια φύση κάνει τα όνειρα τόσο ευάλωτα στην ανθρώπινη ύβρη; Ίσως το ότι μιλούν την γλώσσα των σημάτων: ούτε λέγουν ούτε κρύβουν (Ηράκλειτος). Δεν ανέχονται την απεριόριστη αποκάλυψη, όπως την επιδιώκει ο ονειροκρίτης και η κυρίαρχη ψυχαναλυτική θεωρία, δεν ανέχονται την απεριόριστη συγκάλυψη και αφασία, στην οποία τα καταδικάζει η νευροβιολογία και η επιστήμη της συμπεριφοράς.

Τα όνειρα μιλούν την γλώσσα των σημάτων. Ούτε λέγουν ούτε κρύβουν. Η Α., που ονειρεύτηκες, είναι η Α. που γνωρίζεις στον ξύπνο, και πάλι δεν είναι. Κι αν έχεις τo ήθος και την καρδιά να σεβαστείς την Α. του ονείρου, χρειάζεται να την αφήσεις να κατοικήσει τον κόσμο με τον τρόπο της. Δεν σου επιτρέπεται ούτε να την ταυτίσεις με την Α. του ξύπνου ούτε να την πεις ψευδαίσθηση. Αυτό που λέγει, μα λέγοντας κρύβει, αυτό που κρύβει, μα κρύβοντας λέγει, έχει τον χαρακτήρα του σήματος - εκείνου που ποτέ δεν σημαίνει «κάτι», που ποτέ δεν απαρνείται τον εαυτό του.

Τα όνειρα σημαίνουν- αμετάβατα. Στην ίδια την φύση τους οφείλεται η ευπάθειά τους: Κάθε λόγος για τα όνειρα θα παραβιάσει τα μέτρα τους, είτε λέγοντας κάτι παραπάνω, είτε κρύβοντας κάτι παραπάνω. Αυτές τις παραβιάσεις, και τούτο μπορεί να είναι και δρόμος μιας θεραπευτικής συνάντησης, είναι ανάγκη να τις διακρίνουμε, να τις επισημαίνουμε, να τις απαγορεύουμε. Είναι ανάγκη να προασπιζόμαστε τα μέτρα: να μεριμνούμε ώστε τα όνειρα να μένουν όνειρα - και οι άνθρωποι να μένουν άνθρωποι, που θα πει, να βρίσκουν κι εδώ, στα όνειρα, τον εαυτό τους.

Για να καταλήξει:

Οδύσσεια ω 12

ΕΡΜΗΣ ΔΕ ΨΥΧΑΣ ΚΥΛΛΗΝΙΟΣ ΕΞΕΚΑΛΕΙΤΟ
ΑΝΔΡΩΝ ΜΝΗΣΤΗΡΩΝ ΕΧΕ ΔΕ ΡΑΒΔΟΝ ΜΕΤΑ ΧΕΡΣΙ
ΚΑΛΗΝ ΧΡΥΣΕΙΗΝ ΤΗΙ Τ' ΑΝΔΡΩΝ ΟΜΜΑΤΑ ΘΕΛΓΕΙ
ΩΝ ΕΘΕΛΕΙ ΤΟΥΣ ΔΕ ΑΥΤΕ ΚΑΙ ΥΠΝΟΩΝΤΑΣ ΕΓΕΙΡΕΙ
ΤΗΙ Ρ' ΑΓΕ ΚΙΝΗΣΑΣ ΤΑΙ ΔΕ ΤΡΙΖΟΥΣΑΙ ΕΠΟΝΤΟ
ΩΣ Δ' ΟΤΕ ΝΥΚΤΕΡΙΔΕΣ ΜΥΧΩΙ ΑΝΤΡΟΥ ΘΕΣΠΕΣΙΟΙΟ
ΤΡΙΖΟΥΣΑΙ ΠΟΤΕΟΝΤΑΙ ΕΠΕΙ ΚΕ ΤΙΣ ΑΠΟΠΕΣΗΣΙΝ
ΟΡΜΑΘΟΥ ΕΚ ΠΕΤΡΗΣ ΑΝΑ Τ' ΑΛΛΗΛΗΙΣΙΝ ΕΧΟΝΤΑΙ
ΩΣ ΑΙ ΤΕΤΡΙΓΥΙΑΙ ΑΜ' ΗΙΣΑΝ ΗΡΧΕ Δ' ΑΡΑ ΣΦΙΝ
ΕΡΜΕΙΑΣ ΑΚΑΚΗΤΑ ΚΑΤ' ΕΥΡΩΕΝΤΑ ΚΕΛΕΥΘΑ
ΠΑΡ' Δ' ΙΣΑΝ ΩΚΕΑΝΟΥ ΤΕ ΡΟΑΣ ΚΑΙ ΛΕΥΚΑΔΑ ΠΕΤΡΗΝ
ΗΔΕ ΠΑΡ' ΗΕΛΙΟΙΟ ΠΥΛΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΝ ΟΝΕΙΡΩΝ...

Εγώ απλά θα έλεγα:

Τα όνειρα μοιάζουνε σαν πουλιά. Όταν τα κοιτάμε, τα έχουμε ντύσει φτερά. Όταν δεν τα βλέπουμε, τα έχουμε κρύψει στα όρια της φυγής μας."

Dreamwork in Greece

(Μια ιστολελίδα που κάποτε βρήκα αναζητώντας ''Παρά Δήμον Ονείρων'').

Η σιωπή

Όσο και αν μένουν ανεκτέλεστα τα έργα, όσο και αν είναι πλήρης η σιγή (ή σφύζουσα εν τούτοις) και το μηδέν αν διαγράφεται στρογγύλο, ως άφωνο στόμα ανοικτό, πάντα, μα πάντα, η σιγή και τ’ ανεκτέλεστα όλα, θα περιέχουν ένα μεγάλο μυστήριο γιομάτο, ένα μυστήριο υπερπλήρες, χωρίς κενά και χωρίς απουσία, ένα μεγάλο μυστήριο (ως το μυστήριο της ζωής στον τάφο)- το φανερό, το τηλαυγές, το πλήρες μυστήριο της υπάρξεως της ζωής, Άλφα-Ωμέγα.

Α. Εμπειρίκος, από τη συλλογή Οκτάνα.

Συμμετρία- Η καταγωγή των ειδών και του σύμπαντος

Fractal Day Dreams

Μοιάζει η φύση μ' ένα φράκταλ ή ένα φράκταλ μοιάζει με τη φύση; Το ερώτημα είναι συμμετρικό, και περί συμμετρίας ο λόγος. Πώς καταφέρνει για παράδειγμα μια πεταλούδα να καμουφλάρεται στα λουλούδια; Το ήξερε από 'πριν' και πήρε το χρώμα και το σχήμα τους; Πώς καταφέρνει και πετάει έτσι σαν τρελή; Το κάνει για να αποφεύγει τους εχθρούς της ή μήπως το κάνει επειδή έτσι της αρέσει; Θυμάμαι τον Αριστοτέλη να μιλάει περί αυθόρμητης γέννησης. Ισχύει άραγε η θέση: Τις μέλισσες γεννάει η φύση; Και ποιος έφτιαξε την πρώτη μέλισσα; Ποιος έφτιαξε το κόσμο; Ο θεός; Και τότε ποιος έφτιαξε το θεό; Τι υπήρχε πριν από αυτόν;

Η έννοια της συμμετρίας

Τα πλατωνικά στερεά

Ελληνικότατη η λέξη. Συν και μέτρο. Δηλαδή μια σχέση αναλογίας, στενά συνδεδεμένη με την αρμονία, την ομορφιά και την ολότητα. Τα πλατωνικά στερεά ήταν τέτοιες γεωμετρικές απεικονίσεις 'τέλειων' σχέσεων. Ακόμη και ο Κέπλερ βάσισε τις θεωρίες του για την κίνηση των ουράνιων σωμάτων πάνω στη θεωρία των πλατωνικών στερεών του Πλάτωνα (και του Πυθαγόρα). Ακόμη κι όταν είδε πως οι τροχιές των πλανητών είναι ελλείψεις, το απέδωσε στην απόκλιση των υλικών σωμάτων από τον τέλειο κόσμο των ιδεών. -Τον κόσμο δηλαδή όπως βρίσκεται εξιδανικευμένος μέσα στο κεφάλι μας-.

Διάγραμμα Feynman. Ένα ζεύγος ηλεκτρονίου- ποζιτρονίου αλληλοεξουδετερώνονται παράγοντας ένα φωτόνιο, το οποίο μετατρέπεται γρήγορα σ' ένα ζεύγος κουάρκ- αντικουάρκ. Τατουάζ.

Στη σύγχρονη επιστήμη, δηλαδή στην εμπεριστατωμένη και ορθολογική μαγεία της εποχής, η συμμετρία πήρε ένα πιο μαθηματικοποιημένο χαρακτήρα, όπου οι θεμελιώδεις σχέσεις αναλογίας πήραν τη μορφή μετασχηματισμών οι οποίοι μένουν αναλλοίωτοι κάτω από μεταφορά, περιστροφή, κατοπτρισμό, κλπ. του συστήματος αναφοράς. Ένα σύνηθες παράδειγμα είναι οι μετασχηματισμοί Lorentz της ειδικής σχετικότητας, κατά τους οποίους το χωροχρονικό διάστημα που διανύει το φως παραμένει αναλλοίωτο, με συνέπεια τις συστολές του μήκους και διαστολές του χρόνου. Αλλά και η ίδια η θεωρία της σχετικότητας βασίζεται σε μια συμμετρική σχέση, όπως τη διατύπωσε ο ίδιος ο Einstein: "Οι νόμοι κάτω από τους οποίους τα φυσικά συστήματα αλλάζουν, είναι ανεξάρτητοι από την κίνηση των σχετικά κινούμενων αδρανειακών συστημάτων αναφοράς." Με άλλα λόγια είτε πούμε πως τρέχουμε πάνω στον τοίχο είτε πούμε πως ο τοίχος τρέχει κατά πάνω μας είναι το ίδιο και το αυτό. Αυτή άλλωστε η διαπίστωση στηρίζεται στην προγενέστερη αρχή της σχετικότητας του Γαλιλαίου, ότι η ακινησία και η αδρανειακή (με σταθερή ταχύτητα) κίνηση είναι καταστάσεις ισοδύναμες. Από κει και πέρα η γενική σχετικότητα θα στηριχτεί σε μίαν άλλη συμμετρία, αυτή της ισοδυναμίας αδρανειακής μάζας και βαρυτικού φορτίου, που συνεπάγεται την ισοδυναμία επιτάχυνσης και βαρυτικού πεδίου. Αν δηλαδή επιταχυνθώ (μακριά από το γήινο βαρυτικό πεδίο) με επιτάχυνση g προς τα πάνω και αν βρίσκομαι ακίνητος (μέσα στο γήινο βαρυτικό πεδίο) μια ζυγαριά στα πόδια μου καθώς και το αίσθημα στο σώμα μου θα είναι το ίδιο. Η σχετικότητα σε τελική ανάλυση υπονοεί την καταγωγή μας μέσα από τα σπλάχνα του χώρου-χρόνου με μια διαδικασία που παραμένει ακόμη άγνωστη.

Αυθόρμητη ρήξη της συμμετρίας

The Mexican hat potential

Στη κβαντική θεωρία πεδίου, η κβαντική κατάσταση κενού (vacuum state) είναι η κβαντική κατάσταση με την ελάχιστη δυνατή ποσότητα ενέργειας, την ενέργεια μηδενικού σημείου (zero point energy). Το τίποτε δηλαδή δεν είναι τίποτε, αλλά περιέχει πλήθος από εφήμερα εικονικά σωματίδια, που προέρχονται από το πουθενά και ξανακαταλήγουν σε αυτό. -Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έρχονται από κάποια άλλη διάσταση, αλλά και πάλι θα μεγαλώναμε αυτό το τίποτε-. Η αυθόρμητη ρήξη της συμμετρίας συμβαίνει όταν ένα σύστημα, από ένα σωματίδιο μέχρι και ένα σύμπαν, περνά σε μια κατάσταση κβαντικού κενού, αρχίζει δηλαδή να υπάρχει από το μηδέν και να είναι κάτι. Ένα συνηθισμένο παράδειγμα είναι ενός δυναμικού σε σχήμα μεξικάνικου καπέλου. Αν κάποιος από την κορυφή του αρχίζει να πέφτει τότε η κατεύθυνση της κίνησής του είναι συγκεκριμένη και μοναδική, παύει να είναι ίδια προς όλες τις κατευθύνσεις και επομένως η συμμετρία έχει αρθεί. Το πεδίο που δημιουργεί την 'πτώση' δεν είναι εδώ η βαρύτητα και η κβαντική φυσική ουσιαστικά έχει ανάγει όλες τις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις των δυνάμεων του μικρόκοσμου σε σχέσεις υπερσυμμετρίας, όπου για κάθε σωματίδιο θα υπάρχει και ένα άλλο με κάποια συμμετρικά χαρακτηριστικά. Η υπερσυμμετρία δεν έχει διαπιστωθεί ακόμη αν είναι συμμετρία της φύσης, αλλά κι αν δεν είναι, θα βρούμε πάλι έναν τρόπο να εκφράσουμε κάποιου άλλου είδους συμμετρία της φύσης. Το χαρακτηριστικό πάντως της θεωρίας της υπερσυμμετρίας είναι πως τα στοιχειώδη σωματίδια ταξινομούνται σε ομάδες με τέτοιον τρόπο ώστε για κάθε σωματίδιο της ύλης να υπάρχει και ένα αντίστοιχο υπερσωματίδιο φορέας δύναμης και αντίστροφα. Μια θεωρία υπερβαρύτητας θα μπορούσε για παράδειγμα να στηριχτεί στη σχέση ανάμεσα στα σωματίδια της ύλης και στους υπερσυμμετρικούς φορείς της βαρύτητας. Δε θα μπορούσαμε βέβαια να παραλείψουμε το μηχανισμό Higgs και το μποζόνιο με τ' όνομά του, και τις αλληλεπιδράσεις του που είναι υπαίτιες για την απόδοση μάζας στην ύλη.

Αυθόρμητη γέννηση (δείτε spontaneous generation)

Και κατόπιν αυτής της οδυνηρής ανάλυσης φτάνω στο ζητούμενο. Πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος; Πώς τα λουλούδια παρήγαν νέκταρ για τα έντομα, πριν δημιουργηθούν τα τελευταία; Πώς ξέρει ο χαμαιλέοντας το διάκοσμο του περιβάλλοντος για να καμουφλαριστεί. Πώς ξέρουν τα ζώα να κολυμπούν ενστικτωδώς. Γιατί οι άνθρωποι θέλουν να τα μαθαίνουνε όλα. Ο Αριστοτέλης, αυτός ο κατά τ' άλλα μεγάλος φιλόσοφος, είχε προτείνει τη θεωρία της αυθόρμητης γέννησης. Έλεγε: "Tώρα, υπάρχει μια ιδιότητα που τα ζώα έχουν κοινή με τα φυτά. Γιατί κάποια φυτά γεννιούνται από το σπόρο, ενώ κάποια άλλα δημιουργούνται από μόνα τους με κάποια αρχή παρόμοια με ένα σπόρο. Και σε ότι αφορά αυτά τα τελευταία, κάποια παίρνουν την τροφή από το έδαφος, ενώ άλλα αναπτύσσονται μέσα σε άλλα φυτά... Έτσι και με τα ζώα, κάποια ανατρέφονται από τους γονείς τους ανάλογα με τα είδη, ενώ άλλα αναπτύσσονται αυθόρμητα και όχι από απόθεμα γενετικό. Και από αυτά τα περιστατικά αυθόρμητης γέννησης κάποια προέρχονται από την αποσύνθεση της γης ή της φυτικής ύλης, όπως στην περίπτωση διάφορων εντόμων, ενώ άλλα δημιουργούνται αυθόρμητα στο εσωτερικό ζώων με απομύζηση των διάφορων οργάνων." Είναι αυτό που λέγαν οι παλιοί ''το σκώρο γεννάνε τα ρούχα''. Ο Δαρβίνος σωστά διόρθωσε πως ένας σκώρος είναι έντομο που τρώει τα ρούχα και πως τ' αυγά του γεννάνε νέα έντομα που πολλαπλασιάζουνε τη ζημιά. Ο Feynman βέβαια με τη σειρά του θα έμπαινε ανάμεσα στους Αριστοτελικούς και στους Δαρβινιστές και θα τους συμφιλίωνε λέγοντας ότι ναι μεν ο σκώρος είναι έντομο, αλλά από την άλλη μεριά υπήρξε κάποτε το αδιαφοροποίητο 'αυγό' ή κενό από το οποίο ξεπήδησαν τα στοιχειώδη σωματίδια και προέκυψαν σταδιακά όλες οι μορφές της έμβιας και άψυχης ύλης, μέσα από την αρχέγονη ρήξη της συμμετρίας (σημ. αυτά τα τελευταία τα έβαλα εγώ στο στόμα του Feynman). Έτσι λοιπόν εξηγείται πώς για παράδειγμα 'γνωρίζει' μια πεταλούδα τα χρώματα και τα σχήματα των φύλλων, αφού τόσο τα έντομα όσο και τα φυτά προήλθαν μέσα από τις ίδιες βασικές σχέσεις συμμετρίας. Αυτό βέβαια εξηγεί και το γιατί ο άνθρωπος είναι σε θέση να 'βρίσκεται' μέσα σε όλα αυτά.

''Η πεταλούδα κάθισε...

...και πέταξε το φύλλο''.

Αναφορές:

http://plato.stanford.edu/entries/symmetry-breaking

http://en.wikipedia.org/wiki/Spontaneous_symmetry_breaking
http://en.wikipedia.org/wiki/Spontaneous_generation.