TO ΑΔYΝΑΤΟ

[Απόσπασμα από το βιβλίο Escher on Escher: Exploring the Infinite, του ίδιου]

Μερικές φορές μου φαίνεται ότι είμαστε όλοι επηρεασμένοι με μια παρόρμηση και κατειλημμένοι από έναν πόθο για το αδύνατο. Η πραγματικότητα γύρω μας, ο τρισδιάστατος κόσμος που μας περιβάλλει, είναι τόσο κοινός, τόσο βαρετός, τόσο συνηθισμένος για μας. Κυνηγάμε το αφύσικο ή το μεταφυσικό, εκείνο που δεν υπάρχει, ένα θαύμα. 

Σάμπως και η καθημερινή πραγματικότητα δεν είναι αινιγματική αρκετά! Στην πραγματικότητα, μπορεί να συμβεί στον καθένα μας ξαφνικά, με έκσταση στις καρδιές μας, να νιώσουμε το τέλμα της καθημερινής ζωής μας να φεύγει για μια στιγμή. Συμβαίνει να γινόμαστε δεκτικοί στο ανεξήγητο, στο θαύμα που μας περιβάλλει συνεχώς. Είναι το θαύμα της ίδιας τρισδιάστατης έκτασης του χώρου στην οποία συμπαρασυρόμαστε καθημερινά, σαν σε έναν μύλο. Αυτή η έννοια του χώρου αποκαλύπτεται μερικές φορές, σε σπάνιες στιγμές διορατικότητας, ως κάτι συναρπαστικό. 

Μου έχει συμβεί κατά τη διάρκεια μοναχικών περιπάτων στο δάσος γύρω από το Baarn ξαφνικά να σταματήσω το περπάτημα, κατειλημμένος από ένα ανησυχητικό, εξωπραγματικό, και ταυτόχρονα μακάριο αίσθημα να βρίσκομαι κατά πρόσωπο με το ανεξήγητο. Εκείνο το δέντρο είναι καθαυτό σαν αντικείμενο, ως μέρος του δάσους, ίσως όχι κάτι εκπληκτικό. Η απόσταση, ο χώρος, μεταξύ εκείνου και μένα, ωστόσο, φαίνεται ξαφνικά αινιγματικός. 

Δεν γνωρίζουμε το χώρο. Δεν τον βλέπουμε, δεν τον ακούμε, δεν τον αισθανόμαστε. Βρισκόμαστε καταμεσίς του, εμείς οι ίδιοι σαν μέρος του, αλλά δεν γνωρίζουμε τίποτα για αυτόν. Μπορώ να μετρήσω την απόσταση ανάμεσα στο δέντρο και σε μένα, αλλά όταν λέω, «τρία μέτρα,» αυτός ο αριθμός δεν αποκαλύπτει τίποτα από το μυστήριο. Βλέπω μόνο σύνορα, σημάνσεις,- δεν βλέπω το χώρο καθαυτόν. Το αίσθημα στο δέρμα μου που προκαλείται από τον άνεμο που φυσάει γύρω από το κεφάλι μου δεν είναι ο χώρος. Όταν νιώθω ένα αντικείμενο με τα χέρια μου, πιστεύω δεν είναι το ίδιο το χωρικό αντικείμενο. Ο χώρος παραμένει ανεξιχνίαστος, ένα θαύμα. 

Έτσι η πραγματικότητα γύρω μας πρέπει να είναι ήδη αρκετά ανεξήγητη και μυστηριώδης! Αλλά όχι, δεν είμαστε ικανοποιημένοι με αυτήν και εξακολουθούμε να παίζουμε με ιστορίες και εικόνες για να την αποφύγουμε. Ως παιδιά, και ορισμένοι από εμάς ακόμα και καθώς μεγαλώνουμε, διαβάζουμε παραμύθια. Αργότερα, διαβάζουμε στη Βίβλο, πιστεύοντας ή όχι, σχετικά με το μπαστούνι του Μωυσή που μετατράπηκε σε φίδι, για το φλεγόμενο βάτο, το μυστηριώδη πολλαπλασιασμό των άρτων, και τη μετατροπή του νερού σε κρασί. Για να μην αναφέρουμε τις ιστορίες ακόμη μεγαλύτερων θαυμάτων. 

Όποιος θέλει να αναπαραστήσει κάτι που δεν υπάρχει πρέπει να ακολουθήσει ορισμένους κανόνες. Οι κανόνες αυτοί είναι λιγότερο ή περισσότερο οι ίδιοι όπως για τον παραμυθά: πρέπει να εφαρμόσει τη λειτουργία των αντιθέσεων· να προκαλέσει ένα σοκ.

Το στοιχείο του μυστηρίου στο οποίο θέλει να επιστήσει την προσοχή πρέπει να περιβάλλεται και να καλύπτεται από απόλυτα καθημερινά αυταπόδεικτα στοιχεία που είναι αναγνωρίσιμα από όλους. Αυτό το περιβάλλον, που είναι αληθινό και αποδεκτό για κάθε επιφανειακό παρατηρητή, είναι απαραίτητο για να προκαλέσει το επιθυμητό σοκ. 

Αυτός  είναι επίσης ο λόγος γιατί ένα τέτοιο παιχνίδι μπορεί να παιχτεί και να γίνει κατανοητό μόνο από εκείνους που είναι έτοιμοι να διεισδύσουν κάτω από την επιφάνεια, που συμφωνούν να χρησιμοποιήσουν το μυαλό τους, όπως ακριβώς και κατά την επίλυση ενός γρίφου. Δεν είναι λοιπόν ένα θέμα των αισθήσεων, αλλά μάλλον ένα ζήτημα εγκεφαλικό. Η βαθύνοια δεν είναι καθόλου αναγκαία, αλλά ένα είδος χιούμορ και ένας αυτοσαρκασμός είναι ένα προαπαιτούμενο, τουλάχιστον για το άτομο που κάνει τις αναπαραστάσεις.

Το μυστικό των UFO’s

Lenticular clouds 

Η φωτογραφία παραπάνω προέρχεται από ένα αρκετά παλιότερο ποστ με τίτλο ‘Το Μυστικό Παράδοξο,’ στο οποίο αναφέρθηκα στο πώς δημιουργούνται τα παράδοξα της ανθρώπινης λογικής, καθώς και στη… μυστήρια φύση των ανθρώπινων μυστηρίων. Αφενός, δηλαδή, είναι η ίδια η δομή της ανθρώπινης λογικής η οποία χρησιμοποιεί αυταπόδεικτα αξιώματα στην επιχειρηματολογία της για να καταλήγει σε αυθαίρετα συμπεράσματα, ώστε να μοιάζει ότι είναι από τη φύση της αντιφατική. Αφετέρου, είναι η φύση των μυστηρίων, η οποία μοιάζει εξίσου αντιφατική, καθώς τα ανθρώπινα μυστικά παρότι ως μυστικά θα έπρεπε να παραμένουν άδηλα και ανεξιχνίαστα, μοιάζουν να μας φανερώνονται με έναν τρόπο αποκάλυψης, σαν να πρόκειται για ήδη γνωστές, έστω σε ένα ασυνείδητο επίπεδο, καταστάσεις, και τα οποία μάλιστα δείχνουν να έχουν ένα κοινό, συλλογικό και αντικειμενικό χαρακτήρα μέσα στην ανθρώπινη ψυχική σφαίρα.

Τα UFO’s ως αποκυήματα της φαντασίας

Πλειάδες

Semjase

Billy Meier

Παραπάνω φωτογραφίες: Ο αστερισμός των Πλειάδων και η ‘κοσμοναύτης’ Semjase όπως τη ‘φαντάστηκε’ ο Billy Meier. 

Η πιο απλή και ίσως η πιο απλοϊκή εξήγηση που μπορεί να δοθεί στα Α.Τ.Ι.Α (UFO’s) είναι ότι πρόκειται για παραισθήσεις ή ξεγελάσματα των αισθήσεων απέναντι σε καταστάσεις ή φαινόμενα τα οποία θα μπορούσαν να έχουν μια απλή εξήγηση, για παράδειγμα ηλεκτρομαγνητικές εκκενώσεις στην ατμόσφαιρα, μετεωρολογικά μπαλόνια, δορυφόροι, πλανήτες, αεροπλάνα, κοκ. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η ανθρώπινη καλή θέληση και απλοϊκότητα να ‘δει’ κάποιος πράγματα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Αυτή είναι η απλούστερη εξήγηση που μπορεί να δοθεί και ίσως ισχύει στις περισσότερες περιπτώσεις. Δεν τις καλύπτει ωστόσο όλες, γιατί τα UFO’s μπορούν να είναι πραγματικά αντικείμενα αν και όχι απαραίτητα ‘εξωγήινης προέλευσης.’

Τα UFO’s ως φυσικά φαινόμενα ή αντικείμενα

Ένα αερόστατο όπως φωτογραφήθηκε πρόσφατα πάνω από το Λονδίνο

‘Φώτα,’ όπως αυτά φωτογραφήθηκαν πάνω από το Phoenix [1] και το Cambridgeshire [2] αντίστοιχα

Υπάρχει μια ευρεία ποικιλία περιπτώσεων UFO’s που θα μπορούσαν να έχουν κάποια απλή φυσική εξήγηση. Συχνές περιπτώσεις είναι τα αερόστατα, όπως αυτό στις προηγούμενες φωτογραφίες. Στις ίδιες φαίνονται επίσης και κάποια ‘φώτα,’ ηλεκτρομαγνητικής προέλευσης πιθανώς, ή ίσως η εικόνα κάποιου πλανήτη πολλαπλασιασμένη εξαιτίας κάποιας ατέλειας του φωτογραφικού φακού. Τέτοια περιστατικά θέασης ουράνιων αντικειμένων όπως πλανήτες ή κομήτες, καθώς και ‘φώτων’ είναι γνωστά από την αρχαιότητα. Ένα παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι τα ‘φώτα’ που είδε ο Κολόμβος όταν διέσχιζε αυτό που σήμερα ονομάζεται ‘Τρίγωνο των Βερμούδων.’ Αυτή η θέαση, που σήμερα θα μπορούσε να αποδοθεί σε UFO’s ή σ’ ένα ηλεκτρομαγνητικό φαινόμενο, τότε θα είχε συσχετιστεί με δαιμονικές ή θείες υπάρξεις.

 Τα UFO’s ως ανθρώπινες κατασκευές

Η ‘Περιοχή 51’

Το ‘μαύρο τρίγωνο’ 

Θα μπορούσε το ‘διαστημόπλοιο’ της προηγούμενης φωτογραφίας στα δεξιά να είναι γήινης προέλευσης; Προφανώς, γιατί, αν δεχθούμε πως η φωτογραφία είναι αυθεντική, δεν διαθέτει τίποτε το εξωγήινο. Στην πραγματικότητα, το συγκεκριμένο αεροσκάφος έχει παρατηρηθεί αρκετές φορές και πιθανότατα πρόκειται για ενός νέου τύπου αεροσκάφος που διαθέτει η αμερικανική αεροπορία. Ο τρόπος λειτουργίας του βέβαια θα παραμένει απόρρητος αλλά δεν χρειάζεται να υποθέσουμε κάποια ‘εξωτική’ τεχνολογία. Ένα πιθανό μέρος κατασκευής τέτοιου τύπου αεροσκαφών είναι και η περίφημη ‘Περιοχή 51,’ μια στρατιωτική βάση κάπου στην έρημο της Νεβάδα στις ΗΠΑ. Η όλη περιοχή είναι άκρως απόρρητη και κατά περιόδους έχουν θεαθεί διάφορα ‘Α.Τ.Ι.Α’ να έρχονται και να φεύγουν από τη βάση. Προφανώς το να υποθέσουμε πως εξωγήινοι επισκέπτονται αυτήν τη βάση αποκλειστικά, δεν είναι και η πιο λογική εξήγηση. Καθώς, το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για δοκιμές νέου τύπου αεροσκαφών, τα οποία προφανώς θα μοιάζουν και πιο ‘παράξενα’ σε σχέση με τα συνηθισμένα. Η ανθρώπινη τεχνολογία έχει όντως προχωρήσει. Ίσως όχι τόσο για να φτάσουμε έστω στα κοντινότερα άστρα, αλλά τουλάχιστον αρκετά για να κατασκευάσουμε νέα προωθητικά συστήματα, κοκ. Κάποιοι έχουν κάνει λόγο για αντίστροφη μηχανική (reverse engineering) υποτιθέμενων εξωγήινων αεροσκαφών που έχουν κατά καιρούς βρεθεί. Η τεχνολογία μας όμως από μόνη της έχει φτάσει στο επίπεδο που βρίσκεται σήμερα και με ταχείς ρυθμούς χωρίς να χρειαστεί απαραίτητα «ξένες» επεμβάσεις.

 Τα UFO’s ως εξωγήινες κατασκευές

«Σκουληκότρυπα»

Δισδιάστατος κόσμος

Το πρόβλημα σε αυτήν την περίπτωση είναι αν οι εξωγήινοι είναι τόσο τεχνολογικά ανεπτυγμένοι για να έρχονται ως εμάς τότε γιατί δεν αναπτύσσουν μια τεχνολογία καμουφλάζ για παράδειγμα ώστε να είναι αθέατοι; Κάποιοι θα μπορούσαν να απαντήσουν ότι μας προετοιμάζουν ψυχολογικά και σιγά- σιγά αλλά ο αντίλογος σε αυτήν την περίπτωση είναι γιατί να μας προετοιμάσουν αφού έτσι κι αλλιώς τα περιστατικά είναι ελάχιστα και μεμονωμένα. Στην πραγματικότητα ένας άλλος διαφορετικός από εμάς πολιτισμός και τεχνολογικά πολύ πιο εξελιγμένος θα μπορούσε να χρησιμοποιεί πολλά μέσα για να μας επισκεφτεί. Ένας από αυτούς θα μπορούσε να είναι και η «σκουληκότρυπα» της προηγούμενης φωτογραφίας ή ένα ταξίδι μέσα από άλλες διαστάσεις. Η δεύτερη φωτογραφία δείχνει την εμπειρία που θα είχε κάποιος κάτοικος ενός δισδιάστατου κόσμου αν μια κοινή μπάλα εισερχόταν στον κόσμο του. Καθώς αυτή η μπάλα θα διαπερνούσε το δικό του επίπεδο αυτός θα έβλεπε έναν κύκλο να μεγαλώνει ύστερα να μικραίνει ώσπου θα εξαφανιζόταν. Με ανάλογο τρόπο εμείς σε περίπτωση επαφής μας με κάποιο υποτιθέμενο πολυδιάστατο εξωγήινο αντικείμενο θα βλέπαμε στον ουρανό «φώτα» και περίεργα σχήματα σαν κι εκείνα που έχουν κατά καιρούς αναφερθεί χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί ακριβώς η φύση και η προέλευσή τους. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα πρέπει να διερωτηθούμε το εξής: Αν πράγματι μας έχει κάποτε επισκεφτεί ένας εξωγήινος πολιτισμός με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, τότε γιατί δεν είχαμε ποτέ κάποια σαφή ένδειξη; Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι για κάποιον λόγο θέλουν να παραμείνουν διακριτικοί τότε πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι εκείνοι υπάρχουν; Από την άλλη μεριά το να πούμε ότι είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν θα μπορούσε να θεωρηθεί εγωιστικό λαμβάνοντας υπόψη τα δισεκατομμύρια των άλλων άστρων που υπάρχουν. Θα πρέπει όμως να σκεφτούμε ότι και οι αποστάσεις είναι τεράστιες αλλά και ότι συνήθως επιλέγουμε εμείς αυτό που θέλουμε ή δεν θέλουμε να δούμε.

 Τα UFO’s ως χρονομηχανές

«Χρονομηχανή»

Σκουληκότρυπα ως φυσική χρονομηχανή

Τα αρχαία αιγυπτιακά ιερογλυφικά από την Άβυδο 

Η ερμηνεία των Α.Τ.Ι.Α ως χρονομηχανές υποθέτει κυρίως πως πρόκειται για κατασκευές από το δικό μας μέλλον. Άνθρωποι δηλαδή από το μέλλον έρχονται σε εμάς με χρονομηχανές και στη συνέχεια ξαναγυρίζουν πίσω στο δικό τους χρόνο. Η τελευταία από τις προηγούμενες φωτογραφίες δε δείχνει κάτι ανάλογο: Κατασκευές από αρχαίες αιγυπτιακές επιγραφές που μοιάζουν με ένα ελικόπτερο, ένα υποβρύχιο, ένα αεροπλάνο, κλπ. Η ομοιότητα πράγματι είναι εντυπωσιακή. Πώς ο αρχαίος καλλιτέχνης ήξερε αυτά τα συγκεκριμένα οχήματα σε μια εποχή που αυτά δεν υπήρχαν; 

Κάποιοι έχουν υποθέσει ότι στο παρελθόν είχε αναπτυχθεί ένας γήινος πολιτισμός ο οποίος είχε φτάσει σε ένα παρόμοιο τεχνολογικό επίπεδο με το σημερινό. Συνήθως τον ταυτίσουν με την Ατλαντίδα. Το παράδοξο σε αυτήν την υπόθεση είναι ότι δεν έχει βρεθεί ποτέ ούτε ένα στοιχείο που να υποδεικνύει την ύπαρξη εκείνου του πολιτισμού. Γιατί ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι τα συνήθη αντικείμενα φθείρονται κι εξαφανίζονται σε μερικές εκατοντάδες χρόνια θα υπήρχαν κάποιες κατασκευές οι οποίες θα έπρεπε να έχουν ακόμα διατηρηθεί. Έχει ειπωθεί ότι οι πυραμίδες της Αιγύπτου είναι απομεινάρια εκείνης της εποχής και ότι κτίστηκαν πολύ πριν από τις ημερομηνίες που δίνει η ορθόδοξη αρχαιολογία. Εντούτοις ούτε κάποιο στοιχείο υπάρχει ούτε και κάποιος συγκεκριμένος λόγος για να υποστηριχθεί αυτό. Γιατί από την άλλη μεριά οι πυραμίδες της Αμερικής είναι πολύ μεταγενέστερες και διαφορετικές για να κτίστηκαν την ίδια περίοδο από τον ίδιο πολιτισμό. 

Η περίπτωση πάντως να μας επισκέπτονται άνθρωποι από το δικό μας μέλλον είναι πράγματι γοητευτική. Θα είναι σαν τα παιδιά μας να μας επισκέπτονται από το μέλλον τους για να μας μάθουν πράγματα. Σαν ο ίδιος ο άνθρωπος να επιστρέφει από το μέλλον για να κτίζει το παρόν. Ίσως δηλαδή τα Α.Τ.Ι.Α. καθώς και κάθε λογής παράξενα αντικείμενα που πιθανόν να έχουν κατά καιρούς βρεθεί να προέρχονται από το δικό μας μέλλον και όχι από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό. Αυτή η εκδοχή μπορεί προφανώς να κάνει όλα αυτά τα φαινόμενα σαφώς πιο οικεία.

 Τα UFO’s ως ψυχικά φαινόμενα

Salvador Dali, Study for the Dream Sequence in Spellbound, 1945

 Το «Χρυσό Λουλούδι» ως mandala από τη συλλογή του Carl Jung

Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε φωτογραφίες σαν εκείνη με τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά ή την ομοιότητα ανάμεσα στις πυραμίδες τις Αιγύπτου κι εκείνες της Λατινικής Αμερικής; Αν θέλουμε να αποφύγουμε την λογικότερη και ίσως απλοϊκότερη εξήγηση, εκείνη δηλαδή των εξωγήινων ή των Ατλάντων, θα πρέπει να ανατρέξουμε σε κάποιον άλλον παράγοντα, πιο υπερβατικό και ακατανόητο θα λέγαμε αλλά όχι απαραίτητα λιγότερο πραγματικό ή ερμηνεύσιμο. Θα πρέπει να ξεπεράσουμε τα δεσμά του συνηθισμένου χώρου- χρόνου και της αιτιότητας και να ανατρέξουμε σε καταστάσεις μέσα στον κόσμο διαχρονικές και πολυδιάστατες. 

Θα πρέπει πρώτα από όλα να κάνουμε την υπόθεση ότι η ιστορία του σύμπαντος είναι κυκλική. Ότι δηλαδή μέσα στο σύμπαν κατά καιρούς έχουν αναπτυχθεί πολιτισμοί οι οποίοι πέρασαν από παρόμοια τεχνολογικά στάδια έτσι ώστε η ιστορία τους να γραφεί μέσα σε ένα είδος συλλογικής μνήμης κάπου σε έναν ειδικό χώρο του σύμπαντος. Με αυτόν τον τρόπο και με διαδικασίες διόρασης προς το παρόν άγνωστες εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να ανατρέχουμε σε αυτήν τη σωρευμένη γνώση και να αντλούμε πληροφορίες για το παρελθόν το παρόν και το μέλλον. 

Θα μπορούσαμε μήπως να εντοπίσουμε αυτήν τη συγκεντρωμένη γνώση σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή του σύμπαντος; Μήπως οι μαύρες τρύπες είναι γιγάντιες αποθήκες πληροφοριών με τη μορφή ύλης και φωτός που βρίσκονται πίσω από τον ορίζοντα συμβάντος; Πρόσφατα στη φυσική διατυπώθηκε η ολογραφική αρχή σύμφωνα με την οποία η πληροφορία που θα βρίσκεται μέσα σε μια μαύρη τρύπα μπορεί να αναπαραχθεί με αντίστοιχη πληροφορία που βρίσκεται στην επιφάνεια του ορίζοντα συμβάντος. Δηλαδή η πληροφορία που περιέχει μια μαύρη τρύπα όχι μόνο δεν χάνεται αλλά και μπορεί να αντληθεί με συγκεκριμένο τρόπο. 

Εκτός από τις μαύρες τρύπες και την ολογραφική αρχή υπάρχει βέβαια και η θεωρία του συλλογικού ασυνείδητου του ψυχίατρου Carl Jung. Ότι δηλαδή η ανθρώπινη γνώση βρίσκεται συγκεντρωμένη κάπου και ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά μπορεί να ερμηνευτεί μέσω θεμελιωδών προτύπων που ονομάζονται αρχέτυπα. Αυτά είναι «ψυχοειδή» με την έννοια ότι αποτελούν πραγματικές οντότητες οι οποίες επιδρούν πάνω στον υλικό κόσμο προκαλώντας φαινόμενα συγχρονικότητας. Τέτοιου είδους εμπειρίες συνοδεύουν συχνά τις επαφές με Α.Τ.Ι.Α όπου το πραγματικό γεγονός συνοδεύεται από διαισθήσεις, αισθήματα αποκάλυψης, και άλλες πραγματικές ή υποκειμενικές καταστάσεις. 

Κρύβουν άραγε όλα τα προηγούμενα περιστατικά μια κρυφή και ελλοχεύουσα τάξη και αρμονία μέσα στο σύμπαν η οποία ξεπερνά τα όρια του χώρου και του χρόνου όπως εμείς τα γνωρίζουμε; Ποια είναι για παράδειγμα η διαφορά ανάμεσα σε ένα άγνωστης ταυτότητας «υλικό» αντικείμενο και ένα ανάλογο «μη απτό» φαινόμενο και ποια είναι η βαθύτερη σχέση ανάμεσα σε αυτό το αντικείμενο ή φαινόμενο με ένα συναίσθημα, σκέψη ή γενικότερα ψυχική κατάσταση που νιώθουμε να συμπληρώνει την όλη κατάσταση εκείνη τη στιγμή; Προφανώς αν ο άνθρωπος διέθετε την πνευματική ή ψυχική δύναμη να κατασκευάζει και μόνο με τη σκέψη του «Α.Τ.Ι.Α» τότε το «πραγματικό» και το «φανταστικό» θα ταυτίζονταν. 

Τα UFO’s ως «ανθρωπικά» αντικείμενα

Μέχρις εδώ μιλήσαμε για διάφορες ερμηνείες σχετικά με τα Α.Τ.ΙΑ. Εξωγήινοι, γήινοι από το παρελθόν ή το μέλλον, φυσικά ή ψυχικά φαινόμενα, ή απλά αποκυήματα της φαντασίας. Αλλά στην όλη μας συζήτηση αγνοήσαμε έναν βασικό παράγοντα: τον ίδιο μας τον εαυτό. Ό,τι κι αν βλέπουμε είναι πάντα φιλτραρισμένο όχι μόνο από τις δικές μας τις αισθήσεις αλλά και από τις δικές μας προσδοκίες ή πεποιθήσεις. Και όσο πιο ασαφές είναι αυτό που βλέπουμε τόσο περισσότερο διαμορφώνεται και σχηματοποιείται από τα δικά μας βιώματα. Ας θυμηθούμε για παράδειγμα τα ιερογλυφικά παραπάνω με το ελικόπτερο ή το αεροπλάνο. Αν δεν είχαμε δει ποτέ ελικόπτερο θα το ταυτίζαμε με κάτι άλλο. Και θα είχε ενδιαφέρον να ρωτάγαμε τον αρχαίο Αιγύπτιο καλλιτέχνη που το ζωγράφισε τι είχε στο μυαλό του, αν και αυτό δεν γίνεται. 

Στην πραγματικότητα αυτή η σύνδεση του εξωτερικού κόσμου και του εσωτερικού κόσμου γίνεται λίγο- πολύ ακαριαία έτσι ώστε τις περισσότερες φορές ούτε καν καταλαβαίνουμε τη διαφορά. Η ανθρωπική αρχή μας λέει απλά ότι ο κόσμος είναι αυτό που εμείς ξέρουμε. Αυτό που δεν ξέρουμε είναι σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αθέατο ακόμα και ανύπαρκτο. Αλλά και πάλι αυτό που βρίσκεται μακριά και μόλις φαίνεται ή εκείνο που βρίσκεται κοντά και είναι τόσο μικρό ή ασήμαντο που δεν του δίνουμε σημασία, ανήκει και πάλι στη σφαίρα της υποψίας μας. Δεν είναι κάτι δηλαδή άγνωστο αλλά κάτι που νομίζουμε ότι ξέρουμε και μόλις έχουμε αρχίσει να το αντιλαμβανόμαστε. 

Αυτό είναι και το μεγάλο μυστήριο της ζωής και συνάμα το θαύμα του κόσμου. Ότι μας δόθηκε η δυνατότητα έστω με τις αισθήσεις και το μυαλό που διαθέτουμε να μπορούμε να ξέρουμε. Το πόσες ακόμα εκπλήξεις μας επιφυλάσσει το σύμπαν και το πόσα πράγματα είμαστε διατεθειμένοι ακόμα να μάθουμε αυτό το ξέρει κανείς και ταυτόχρονα το ξέρει ο καθένας χωριστά. Σε ό,τι αφορά τα U.F.O.s ή Α.Τ.Ι.Α, για να επανέλθουμε καταληκτικά στη συζήτησή μας, η προσωπική μου άποψη είναι ότι πρόκειται πράγματι για ένα είδος «προετοιμασίας» όχι όμως από κάποιους εξωγήινους αλλά σε ένα περισσότερο «ψυχικό» ή κοσμικό επίπεδο, ένα είδος εναρμόνισης και παράλληλης εξέλιξης του ανθρώπου με ό,τι άλλο υπάρχει, ζει και κινείται μέσα στο σύμπαν. Το πόσα πράγματα ή άλλα όντα πρόκειται να δούμε ή να γνωρίσουμε, αυτό προφανώς έχει να κάνει με το πόσος είναι ο χρόνος και η απόσταση, από την άποψη του φυσικού διαστήματος άλλα και από την άποψη του δικού μας επιπέδου εξέλιξης.

Η Αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β

[Απόσπασμα από το βιβλίο 'The decipherment of linear B,' του John Chadwick]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ένας αριθμός από ταμπλέτες αναφέρθηκε ή μεταφράστηκε στην πορεία αυτού του βιβλίου˙ εδώ βρίσκονται μερικά ακόμα δείγματα που θα διαφωτίσουν τη φύση αυτών των κειμένων. Το κείμενο δίνεται σε Λατινική μεταγραφή της Γραμμικής Β˙ τα ιδεογράμματα αναπαρίστανται με Αγγλικές λέξεις με μικρά κεφαλαία, όπως ο άνθρωπος. Οι λεπτομέρειες της μετάφρασης βρίσκονται στο ‘Documents in Mycenaean Greek,’ η αναφορά των οποίων βρίσκεται μετά τον αριθμό της πινακίδας˙ PY=Pylos, KN=Knossos. Η πορεία του κειμένου είναι μια επιχειρούμενη ανακατασκευή του πραγματικού ήχου των χρησιμοποιούμενων λέξεων, όπως ένας Μυκηναίος γραφέας θα τις είχε διαβάσει. Πολλά βέβαια από αυτά είναι υποθετικά, και αυτά τα κείμενα προορίζονται περισσότερο να δείξουν σε αυτούς με κάποια γνώση των Ελληνικών πώς εξάγουμε το νόημα από το κείμενο. Τα Ελληνικά είναι μεταγραμμένα με Λατινικούς χαρακτήρες, εξαιτίας της δυσκολίας αναπαράστασης συγκεκριμένων από τους ήχους της Ελληνικής αλφαβήτου. Είναι αδύνατο να δώσουμε μια ικανοποιητική απόδοση με βάση τα Αρχαία Ελληνικά, καθώς κάποιες λέξεις έχουν διαφορετικό νόημα και πολλές άλλες έχουν διαφορετική μορφή. 

Η μετάφραση που δίνεται εδώ διαφέρει κάπως από εκείνη στο ‘Documents,’ κυρίως λόγω της μη απόδοσης αμφίβολων σημείων. Πρέπει να τονιστεί ότι σε πολλές περιπτώσεις εναλλακτικές αποδόσεις είναι δυνατές.

Σημείωση: Σχετικά με τον τρόπο απόδοσης των κειμένων της Γραμμικής Β μπορείτε να βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες, καθώς και επιπλέον κείμενα σε προηγούμενά μου άρθρα όπως το Γραμμική Β. Επίσης για ένα εκτενές λεξικό της Γραμμικής Β μπορείτε να δείτε και να κατεβάσετε το Λεξικό Γραμμικής Β.  

Zollikon- Ζυρίχη, 28 Ιουνίου 1949

[Απόσπασμα από το βιβλίο "Atom and Archetype: The Pauli/Jung Letters, 1932-1958"]

Αγαπητέ καθηγητή Jung, [χειρόγραφο] 

Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σας χειρόγραφο και τη φιλική σας επιστολή. Πρώτα από όλα θα ήθελα να επισημάνω ότι η σειρά πειραμάτων [1] του Δρ. Rhine μου φαίνεται ότι είναι ένα εντελώς διαφορετικού τύπου φαινόμενο από τα άλλα που απαριθμούνται από εσάς ως «συγχρονιστικά.» Γιατί με τα πρώτα δεν βλέπω καμία αρχετυπική βάση (ή κάνω λάθος σ’ αυτό;). Αυτό για μένα, ωστόσο, είναι αποφασιστικής σημασίας για την κατανόηση των εν λόγω φαινομένων, όπως είναι η προηγούμενη παρατήρησή σας (Eranos Jahrbuch 1947 [1946]) [2] ότι η εμφάνισή τους είναι συμπληρωματική με τα αρχετυπικά περιεχόμενα που γίνονται συνειδητά. Λυπάμαι πάρα πολύ που η πτυχή αυτή δεν αναφέρεται καθόλου στην τελευταία εργασία σας. Ίσως θα μπορούσατε να κάνετε περαιτέρω προσθήκες εδώ, γιατί αυτό θα διευκόλυνε στην κατανόηση. Κατά αυτόν τον τρόπο, η εμφάνιση του συγχρονιστικού φαινομένου πράγματι φαίνεται να συνδέεται με μια σαφή κατάσταση συνείδησης (ο όρος αυτός είναι σκόπιμα μάλλον ασαφής). 

Το προτεινόμενο στατιστικό πείραμά σας σχετικά με τα ωροσκόπια παντρεμένων και ελεύθερων ανθρώπων θα έπρεπε να διενεργηθεί σε ευρύτερη κλίμακα, και κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα (δεν αποκλείω ένα αρνητικό), θα προστεθεί περαιτέρω στη γνώση μας. [3] Εμένα προσωπικά, με αφορούν πολύ καλύτερα εκείνες οι καταστάσεις όπου ένα εξωτερικό συμβάν συμπίπτει με ένα όνειρο από ό,τι προκύπτει από μια στατιστική σειρά. Ενώ έχω μερικές προσωπικές εμπειρίες από τις πρώτες, η διαίσθησή μου με εγκαταλείπει όταν πρόκειται για τις τελευταίες. Έχω δώσει τώρα μεγάλη προσοχή στην έκθεσή σας σχετικά με τη σύμπτωση του σκαραβαίου στο όνειρο με το πραγματικό έντομο και προσπάθησα φέρω τον εαυτό μου σε αυτήν την κατάσταση. Θα επανέλθω σε αυτό παρακάτω, όπου είναι πιο σχετικό. 

Στο σημείο αυτό θα αναφερθώ στην επιστημολογική πτυχή του προβλήματος ώστε να είμαι σε θέση να επανέλθω στις ερωτήσεις στο τέλος της επιστολής σας σχετικά με τη σχέση μεταξύ ψυχολογίας και φυσικής. Αυτό μου δίνει την ευκαιρία να επεκτείνω το δοκίμιο του περασμένου έτους σχετικά με τη «φυσική υποβάθρου» συζητώντας το σύμβολο «ραδιενέργεια,» το οποίο τότε δεν ήταν παρά μια λέξη-κλειδί. Αυτή είναι επίσης η καλύτερη απάντηση που μπορώ να δώσω στην ερώτησή σας αυτή τη στιγμή. 

 ─ 

Η ιδέα της νοήμονης σύμπτωσης- δηλ., ταυτόχρονων γεγονότων μη αιτιακά συνδεδεμένων- εκφράστηκε με μεγάλη σαφήνεια από τον Schopenhauer [1788-1860] στο δοκίμιό του, «[Transzendente Spekulation] über die anscheinende Absichtlichkeit im Schicksale des Einzelnen [σχετικά με το Εμφανές Σχέδιο στη Μοίρα του Ατόμου].» Εκεί υποθέτει μια «ύστατη ένωση αναγκαιότητας και μοίρας,» που εμφανίζεται σε μας ως «δύναμη,» «που συνδέει όλα τα πράγματα, ακόμα και εκείνα που δεν έχουν αιτιατική σύνδεση, και το κάνει με τέτοιον τρόπο που συμβαίνουν μαζί ακριβώς τη σωστή στιγμή.» Συγκρίνει αιτιακές αλυσίδες με τους μεσημβρινούς, ταυτοχρονισμούς με παράλληλους κύκλους- που αντιστοιχούν ακριβώς στους δικούς σας «ισοδύναμους κόμβους». Βλέπει, «έστω και ατελώς από απόσταση,» τη συμβατότητα της αντίθεσης «ανάμεσα στο στοιχείο της φαινόμενης σύμπτωσης σε όλες τις εμφανίσεις στη ζωή του ατόμου και στην ηθική τους αναγκαιότητα στη διαμόρφωση αυτής της ζωής σύμφωνα με μια υπερβατική πρακτικότητα για το άτομο- ή, σε δημοφιλή γλώσσα, ανάμεσα στην πορεία της φύσης και στην πρόνοια.» [4] 

Ίσως κάποια αναφορά στην εργασία σας σχετικά με αυτό το δοκίμιο του Σοπενχάουερ θα ήταν καλή ιδέα, πολύ περισσότερο μάλιστα καθώς, επίσης εκείνος, επηρεάστηκε από τις ιδέες της Ανατολικής Ασίας που αναφέρετε τόσο συχνά. Παρόλο που το δοκίμιο του Σοπενχάουερ είναι κατά πάσα πιθανότητα γνωστό μόνο σε ένα σχετικά μικρό αριθμό φυσικών, είναι πάντα ευχάριστο σε ένα θεμελιώδες πρόβλημα να είναι σε θέση να δημιουργήσει συνδέσεις με ό, τι ήδη υπάρχει. 

Αυτό το δοκίμιο του Σοπενχάουερ είχε μια διαρκή και συναρπαστική επίδραση πάνω μου και φάνηκε να δείχνει το δρόμο προς μια νέα τάση στις φυσικές επιστήμες. Αλλά ενώ ο Σοπενχάουερ ήθελε πάση θυσία να προσκολληθεί στον άκαμπτο ντετερμινισμό σύμφωνα με την κατεύθυνση της κλασικής φυσικής της εποχής του, έχουμε τώρα αναγνωρίσει στον κόσμο της πυρηνικής φυσικής, ότι τα φυσικά γεγονότα δεν μπορεί να ακολουθηθούν σε αιτιακές αλυσίδες διαμέσου του χώρου και του χρόνου. Ως εκ τούτου, η προθυμία να υιοθετηθεί η ιδέα στην οποία βασίζεται το έργο σας, αυτή του «νοήματος ως αιτιακού παράγοντα,» είναι μάλλον σημαντικά μεγαλύτερη μεταξύ των φυσικών από ό,τι στις μέρες του Σοπενχάουερ. 

Ως εκ τούτου, εγώ ο ίδιος δεν έχω κανένα σοβαρό ενδοιασμό σχετικά με αυτήν την ιδέα. Μου φαίνεται, ωστόσο, ότι στην ερμηνεία σας, ο όρος «μη αιτιακή» πρέπει να γίνει ακριβέστερος, και ότι η ιδιαίτερη χρήση της έννοιας του χρόνου χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία. Για το φυσικό, οι λέξεις «αιτιακός» και «αιτιότητα» έχουν μια πολύ λιγότερο συγκεκριμένη έννοια από ό,τι η λέξη «ντετερμινισμός.» Και, επιπλέον, η φράση «μη αιτιακή» σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς συγγραφείς. Σύμφωνα με την ερμηνεία σας του «συγχρονιστικού» φαινομένου (αναφέρομαι συγκεκριμένα στις σελ. 20 και 21 του δοκιμίου σας), [5] αυτό παρουσιάζεται μέσω του διπλασιασμού ή του πολλαπλασιασμού ενός αφηρημένου παράγοντα τάξης, η εξωτερική εκδήλωση του οποίου είναι στην πραγματικότητα διπλάσια ή πολλαπλή. Υπό αυτήν την έννοια, ο παράγοντας τάξης θα μπορούσε επίσης να περιγραφεί ως η αιτία του συγχρονιστικού φαινομένου. Αυτή η αιτία, ωστόσο, δεν θα μπορούσε να γίνει αντιληπτή στο χώρο και στο χρόνο. Αντιστρόφως, αν μόνο αντικείμενα στο χώρο και στο χρόνο μπορούν να περιγραφούν ως αιτιακά, τότε τα συγχρονιστικά φαινόμενα φαίνονται όντως να είναι «μη αιτιακά.» Ακριβώς όπως στη μικροφυσική, το χαρακτηριστικό στοιχείο της κατάστασης είναι το αδύνατο της ταυτόχρονης εφαρμογής της αρχής της αιτιότητας και της ταξινόμησης των φαινομένων στο χώρο και το χρόνο. 

Αυτό που είναι πολύ πιο δύσκολο για μένα από το θέμα του ορισμού του «μη αιτιακού» είναι η εισαγωγή της έννοιας του χρόνου στη λέξη «συγχρονιστικό.» Αρχικά αναφέρεται ρητά σε φαινόμενα που υποτίθεται ότι είναι ταυτόχρονα με την κλασική φυσική έννοια ορισμού. Αργότερα, ωστόσο (στην κορυφή της σελ. 21), [6] προσπαθείτε να συμπεριληφθούν φαινόμενα όπως η πρόβλεψη του μέλλοντος, τα οποία δεν συμβαίνουν την ίδια στιγμή. Η λέξη «σύγχρονο» ως εκ τούτου μου φαίνεται κάπως παράλογη, εκτός κι αν θέλετε να τη συσχετίσετε με έναν «χρόνο» ο οποίος είναι ουσιαστικά διαφορετικός από τον κανονικό χρόνο. Αυτό μου φαίνεται μια δυσκολία όχι απλώς της τυπικής λογικής, αλλά και πραγματική. Γιατί δεν είναι καθόλου εύκολο να καταλάβουμε γιατί γεγονότα που «εκφράζουν την παρουσία της ίδιας εικόνας ή νοήματος πρέπει να είναι ταυτόχρονα: Ο όρος χρόνος μου παρουσιάζει μεγαλύτερες δυσκολίες από τον όρο νόημα. 

Ποια είναι η σύνδεση, επομένως, ανάμεσα στο νόημα και στο χρόνο; Μέσω του πειράματος, θα αποδώσω την ερμηνεία σας ως εξής: πρώτα από όλα, γεγονότα που σχετίζονται με το νόημα μπορούν να γίνουν αντιληπτά πολύ πιο εύκολα όταν είναι ταυτόχρονα. Αλλά κατά δεύτερο λόγο, ο ταυτοχρονισμός είναι επίσης το χαρακτηριστικό που καθορίζει την ενότητα των συνειδητών περιεχομένων. Οπότε στο μέτρο που τα «συγχρονιστικά» γεγονότα σχηματίζουν αυτό που έχετε ονομάσει μια «ψυχοειδή» αρχική κατάσταση της συνείδησης, είναι κατανοητό εάν (όχι πάντα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις) έχουν επίσης αυτό το τυπικό χαρακτηριστικό του ταυτοχρονισμού. Αυτό προτείνει επίσης ότι η σύνδεση μέσω του νοήματος, ως του κύριου παράγοντα, παράγει το χρόνο ως κάτι δευτερεύον. (Ελπίζω ότι αυτές οι ασαφείς διατυπώσεις θα γίνουν σαφέστερες κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μας.) Αυτό που μου φαίνεται ικανοποιητικό είναι ότι ο παράγοντας της τάξης, «αποτελούμενος από νόημα,» που περιέχει το χρόνο ως ιδιαίτερη περίπτωση, ως την αρσενική αρχή, βρίσκεται σε αντίθεση με την αντίστοιχη άφθαρτη θηλυκή (η αιτιότητα με τη στενή έννοια, η ενέργεια, η συλλογική ψυχή), όπως επίσης φαίνεται να είναι η περίπτωση στη μικροφυσική. 

 ─ 

Περνώ τώρα στις ερωτήσεις σας σχετικά με τη δυνατότητα σύνδεσης ορισμένων από τα φυσικά γεγονότα που αναφέρονται από εσάς σύμφωνα με την υπόθεση περί συγχρονικότητας. Το ερώτημα είναι πολύ δύσκολο, καθώς φαίνεται να συνδέεται με ορισμένες από τις προσωπικές εμπειρίες μου στη «φυσική υποβάθρου,» που κυρίως εκδηλώνονται στα όνειρα. Το κβάντο ενέργειας και ο χρόνος ημιζωής του ράδιου μου φαίνονται πολύ πιο κατάλληλα για την απεικόνιση αυτών των συνδέσεων από τα δύο άλλα φαινόμενα που αναφέρθηκαν από εσάς, δεδομένου ότι έχουν έναν στοιχειώδη και θεμελιώδη χαρακτήρα. Ίσως θα μπορέσουμε να συζητήσουμε αυτό το κβάντο ενέργειας και πάλι όταν συναντηθούμε· σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σχολιάσω το φυσικό φαινόμενο της ραδιενέργειας. 

Για να κάνω τις απόψεις και τη στάση μου σε αυτήν την ερώτηση σαφέστερες, επιτρέψτε μου να διεξάγω ένα νοητικό πείραμα μαζί σας. Σας παρακαλώ φανταστείτε ότι το βράδυ μετά το περιστατικό με το σκαραβαίο που περιγράψατε, ένας ξένος σας επισκέπτεται και λέει κάτι σαν και αυτό: «Συγχαρητήρια, γιατρέ, που τελικά καταφέρατε να παράγετε μια ραδιενεργή ουσία. Θα είναι άκρως ευεργετική για την υγεία του ασθενούς σας.» Η διαβεβαίωσή σας ότι δεν υπάρχουν ραδιενεργές ουσίες στο σπίτι σας και ότι η ατμόσφαιρα είναι επίσης απαλλαγμένη από ραδιενέργεια δεν γίνεται πιστευτή από κανέναν. Στην πραγματικότητα, ο ξένος προχωρά να εξηγήσει λεπτομερώς την ημιζωή της ουσίας και τη δραστηριότητα των καταλοίπων της. 

Παίζω αυτό το είδος παιχνιδιού για περίπου 15 χρόνια· παίζεται σύμφωνα με αυστηρά καθορισμένους κανόνες και είναι τόσο μεθοδικό ώστε να μην μπορεί απλά να απορριφθεί ως τρέλα. Οι αρχικές μου προσπάθειες να παραλείψω τον ξένο εγκαταλείφθηκαν σύντομα, διότι παρόλο που είναι φιλικός από τη φύση του, ο επισκέπτης μπορεί να γίνει σύντομα πολύ δυσάρεστος. Κρίνοντας από την ερώτησή σας για τη ραδιενέργεια, υποθέτω αυτομάτως ότι συνωμοτείτε με τον ξένο και επιπλέον αναμένω να συμφωνήσετε με αυτό το συμπέρασμα. 

Ως προς το τι αντιπροσωπεύει ο ξένος, μπορώ να το συμπεράνω μόνο έμμεσα από τις αντιδράσεις του στις διανοητικές μου υποθέσεις• Ποτέ δεν είμαι τελείως σίγουρος για αυτές. Ούτε με επισκέφτηκε σε τόσο ευκολονόητες περιπτώσεις όπως εκείνες που δημιούργησα για το νοητικό μου πείραμα με τις παρατηρήσεις του πάνω στη ραδιενέργεια. Και πριν να ασχοληθώ να βρω κάτι σχετικό με τη «ραδιενέργεια,» όπως εκείνος την καταλάβαινε, έπρεπε να διαθέτω μια λογικά αποδεκτή ιδέα σχετικά με το ποιος ήταν ο ξένος. 

Οι υποθέσεις που αυτή τη στιγμή θα χρησιμοποιήσω είναι οι ακόλουθες: 

1. Ο «ξένος» είναι το αρχετυπικό υπόβαθρο που αποτελείται από το σύστημα των επιστημονικών εννοιών της εποχής μας. 

2. Οι εκφράσεις που προκύπτουν αυθόρμητα από αυτό το υπόβαθρο, όπως «ραδιενεργή ουσία έχει παραχθεί» ή «υπάρχει ραδιενέργεια,» μπορούν να μεταφραστούν στη γλώσσα της λογικής ως εξής: «μια κατάσταση συνείδησης έχει παραχθεί, ή είναι απλώς παρούσα, που συνοδεύεται από την πολλαπλή εκδήλωση του παράγοντα τάξης σε γεγονότα (συνήθως ταυτόχρονα) που συνδέονται με νόημα.» 

Η γλώσσα του υποβάθρου είναι κατά πρώτο λόγο μια γλώσσα παραβολών. Φαίνεται να απαιτεί ότι η λογική, με την αφοσίωση, θα πρέπει να τη μεταφράσει σε ουδέτερη γλώσσα που επαρκώς ικανοποιεί τις απαιτήσεις σε ό,τι αφορά τη διάκριση ανάμεσα στο «φυσικό» και στο «ψυχικό.» Αυτή η φυσική γλώσσα δεν υπάρχει ακόμη, αλλά κάποιος μπορεί να επιχειρήσει να σημειώσει πρόοδο προς την κατεύθυνση της κατασκευής της μέσα από την προσεκτική ανάλυση των αναλογιών, όπως οι διαφορές σε ό, τι αναφέρεται με τα ίδια λόγια στη γλώσσα των παραβολών. 

Σχετικά με το εν λόγω παράδειγμα- αυτό της «ραδιενέργειας»- αυτό που μου προξενεί εντύπωση πρώτα από ψυχολογική σκοπιά είναι ότι υπάρχει ένας μακροπρόθεσμος παραλληλισμός με αυτό που οι αλχημιστές ονόμαζαν «παραγωγή του κόκκινου βάμματος.» Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι αυτό που αποκαλείτε μια «διαδικασία σύζευξης» είναι γενικά ευνοϊκή στην εμφάνιση του «συγχρονιστικού» φαινομένου (που αναφέρεται ως «ραδιενέργεια» από τον «ξένο»). Και είναι πιο πιθανό να κάνει την εμφάνισή του όταν τα ζεύγη των αντιθέτων βρίσκονται σε ισορροπία όσο το δυνατό περισσότερο. Στο I Ching αυτή η στιγμή απεικονίζεται με το σύμβολο «Chen» (σοκ, κεραυνός) [Wilhelm Baynes, εξάγραμμο 51]. Στην περίπτωση του σκαραβαίου σας, είμαι σχεδόν βέβαιος ότι επρόκειτο για μια τέτοια στιγμή, αφού λέτε ότι είχε προηγηθεί μια μακρά και χρονοβόρος πορεία θεραπείας. Από όλο το υλικό που έχετε στη διάθεσή σας, πρέπει να είναι εύκολο να καθοριστεί η διαδικασία σύζευξης και η κατάστασή της, όταν συνέβη το συγχρονιστικό γεγονός. Με αυτήν την έννοια, θα ενδιαφερόμουν ιδιαίτερα να μάθω ποιον μήνα του έτους συνέβη. Ιδιαίτερα κατάλληλες είναι οι μέρες της ισημερίας. Είμαι διατεθειμένος να στοιχηματίσω 4:1 ότι ήταν το Σεπτέμβριο ή το Μάρτιο και ίσως 2:1 ότι ήταν το δεύτερο μισό του μήνα. (Ίσως εκείνοι που πιστεύουν στα ωροσκόπια θα ποντάρουν στην ιδέα της δημιουργίας ωροσκοπίων τη στιγμή που τέτοια γεγονότα συμβαίνουν. Γιατί σύμφωνα με την έκθεσή σας, μια πνευματική γέννηση έλαβε χώρα, και δεν μπορεί να υπάρχει καμία ουσιώδη διαφορά μεταξύ αυτού και μιας φυσικής γέννησης.) 

Το θεωρώ ως απόδειξη προόδου στη γνώση μας όταν, σε αυτό το πλαίσιο, η αλχημιστική έννοια του «κόκκινου βάμματος» αντικαθίσταται από τη «ραδιενεργή ουσία.» Μεταξύ των συγκρινόμενων φαινομένων υπάρχουν οι παρακάτω διαφωτιστικές αναλογίες: 

1. Όπως στη φυσική, μια ραδιενεργή ουσία (μέσω της «ενεργής αύξησης» από τις αναπτυσσόμενες αέριες ουσίες) «μολύνει» ένα ολόκληρο εργαστήριο, έτσι ώστε το συγχρονιστικό φαινόμενο φαίνεται να έχει την τάση να εξαπλώνεται στη συνείδηση πολλών ανθρώπων. 

2. Το φυσικό φαινόμενο της ραδιενέργειας συνίσταται στη μετάβαση του ατομικού πυρήνα της δραστικής ουσίας από μια ασταθή αρχική κατάσταση νωρίς στην σταθερή τελική κατάσταση (σε ένα ή περισσότερα βήματα), κατά τη διάρκεια της οποίας η ραδιενέργεια τελικά παύει να υφίσταται. Ομοίως, το συγχρονιστικό φαινόμενο, βασισμένο σε μια αρχετυπική βάση, συνοδεύει τη μετάβαση από μια ασταθή κατάσταση της συνείδησης σε μια νέα σταθερή θέση, σε ισορροπία με το ασυνείδητο, μια θέση στην οποία το συγχρονιστικό οριακό φαινόμενο έχει και πάλι χαθεί. 

3. Και πάλι, το δύσκολο για μένα είναι η έννοια του χρόνου. Από φυσική άποψη, είναι γνωστό ότι το πραγματικό ποσό μιας ραδιενεργής ουσίας (το οποίο μπορεί να μετρηθεί με ζύγιση) μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα ρολόι, ή μάλλον ο λογάριθμός της: Σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα (επιλεγμένο αρκετά μικρό), είναι πάντα το ίδιο κλάσμα ατόμων που διασπάται, και δύο χρονικά διαστήματα μπορούν αντίστροφα να οριστούν ως ίδια όταν το ίδιο κλάσμα των αρχικά υφιστάμενων ατόμων διασπάται κατά τη διάρκεια αυτών των χρονικών διαστημάτων. Αλλά εδώ είναι που υπεισέρχεται ο στατιστικός χαρακτήρας των νόμων της φύσης: Υπάρχουν πάντα ανώμαλες διακυμάνσεις σχετικά με αυτό το μέσο αποτέλεσμα, και είναι σχετικά μόνο μικρές όταν η επιλογή των ενεργών ατόμων είναι αρκετά μεγάλη˙ το ραδιενεργό ρολόι είναι ένα τυπικό συλλογικό φαινόμενο. Μια ποσότητα ραδιενεργής ουσίας που αποτελείται από λίγα μόνο άτομα (ας υποθέσουμε 10) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ρολόι. Οι χρονικές στιγμές όταν τα μεμονωμένα άτομα διασπώνται δεν καθορίζονται με κανένα τρόπο από τους νόμους της φύσης, και σύμφωνα με τη σύγχρονη άποψη δεν υπάρχουν ανεξάρτητα από εκείνους που τα παρατηρούν στα αντίστοιχα πειράματα. Η παρατήρηση (σε αυτήν την περίπτωση: η ενεργειακή στάθμη) του κάθε ατόμου το ελευθερώνει από την κατάσταση-(δηλ., νόημα-) σύνδεσή του με τα άλλα άτομα και ανταυτού το συνδέει (με νόημα) με τον παρατηρητή και το δικό του χρόνο. 

Αυτό οδηγεί στην ακόλουθη αναλογία με το συγχρονιστικό φαινόμενο σε μια αρχετυπική βάση: Η περίπτωση όπου δεν έχει προσδιοριστεί εάν το κάθε ξεχωριστό άτομο ενός ραδιενεργού ρολογιού είναι στο αρχικό ή τελικό στάδιο της ραδιενεργούς διάσπασης αντιστοιχεί στη σύνδεση του μεμονωμένου ανθρώπου με το συλλογικό ασυνείδητο μέσω ενός αρχετυπικού περιεχομένου για το οποίο είναι ασυνείδητος. Η διαπίστωση της κατάστασης της συνείδησης του ατόμου, που προκύπτει από το συλλογικό ασυνείδητο και που προκαλεί το συγχρονιστικό φαινόμενο να εξαφανιστεί, αντιστοιχεί στον προσδιορισμό της ενεργειακής στάθμης του ξεχωριστού ατόμου μέσα από ένα ιδιαίτερο πείραμα. 

 ─ 

Αυτά είναι όσα γνωρίζω. Προσβλέπω να συζητήσω αυτά τα ερωτήματα μαζί σας, καθώς και άλλα παραδείγματα, και όχι μόνο σχετικά με τη ραδιενέργεια. 

Έχω μιλήσει στον C. A. Meier, και έχουμε συμφωνήσει ότι η Πέμπτη, 14 Ιουλίου, θα ήταν μια καλή ημέρα για να σας επισκεφτούμε μαζί στο Bollingen. Θα επικοινωνήσει μαζί σας για να δείτε αν η μέρα αυτή είναι βολική για εσάς. [7]  Παρακαλώ συγχωρέστε μου την πολυλογία. Με τις καλύτερες ευχές, 

Δικός σας ειλικρινά, W. PAULI 

[1] J. B. Rhine (1895-1980), «An Introduction to the Work of Extra-Sensory Perception»· Extra-Sensory Perception· New Frontiers of the Mind· with J. G. Pratt, C. E. Stuart, B. M. Smith, and J. A. Greenwood, Extra-Sensory Perception after Sixty Years. 

[2] Jung, «Der Geist der Psychologie,» pp. 385-490· tr. rev. CW 8, pars. 343-442. 

[3] The first three of these quotations appear in Arthur Schopenhauer Sämtliche Werke, ed. Wolfgang von Löhneysen, Stuttgart, 1960—1965, vol. 4, pp. 243—72, on pp. 255—5 and 271· «equivalent cross connections» (sinngemäaen Querverbindungen) and «albeit imperfectly from a distance» (wenn auch nur unvollkommen aus der Feme) were not found in the cited article. 

[4] The MSS for Jung’s evolving «Synchronicity» essay are at the Historisches Sammlungen, ETH Library, Zürich, file HS 1055:867,1 and 2. As changes occurred as a result of Jung’s discussions with Pauli, one can compare points of discussion in the letters with the published version of 1952, tr. 1955. For the point discussed on pp. 20-21, cf. CW 8, par. 965. 

[5] Cf. CW 8, par. 855. 

[6] Cf. tr., Jung, «The Interpretation of Nature and the Psyche,» 10, p. 81, and pp. 93-94· CW 8, par. 901, n. 10, Appendix to chap. 2, and pp. 483-84. 

[7] The meeting took place.

ΩΡΙΩΝ

[Απόσπασμα από την Ενδοχώρα (1934-1937) του Ανδρέα Εμπειρίκου]

Στον Οδυσσέα Ελύτη 

Η απροσδιόριστη εποχή με τα λελέκια της 
Επέπλευσε στους ογκοπάγους και φέρεται προς δυσμάς
Γυμνά τα κρύσταλλα γυμνά τα χελιδόνια μες στον ήλιο
Και τραγουδούν τη διασταύρωση στον κατεβασμό
Ριπή της γης
Φαρέτρες της ανοίξεως
Δε δολιχοδρομούν οι πάγοι δίχως κάποιαν ελπίδα
Η θαλπωρή κάθε φωνής περιέχει ολόκληρη τη σημασία της
Τροπή της εξορμήσεως
Με τα πανίσχυρα λελέκια στον κατεβασμό
Τα πολικά ιριδίσματα ξαναγεννιούνται μες στα σύννεφα
Κι’ από τις χθεσινές σκιές τραβούνε οι συρτές τα ψάρια
Χαίνει ο ουρανός και φτερουγίζουν τα μαμούνια
Η δόση αυτή είναι της οπτασίας
Δεν είναι ανάγκη να κρυφτούν οι γλάροι
Όρθιοι οι ναύτες ψάχνουν τον ορίζοντα
Μια κιβωτός φάνηκε στο Αραράτ
Κλάδο ελαίας προσκομίζει μια νεράιδα
Κρατά στα δόντια της ένα δαχτυλίδι
Τα δάχτυλά της έχουν ευγλωττία
Το μήνυμά της έρχεται από μακριά
Τριάντα χρόνια περιμέναμε στους ογκοπάγους
τη διασταύρωση με τη σειρήνα
Όταν ακούσθηκε το σφύριγμα του βαποριού
Και φάνηκε η σειρήνα στο μειδίαμά της
Χωρίς αμφιβολία μας περίμενε απ’ το πρωί
Όταν βιάζονται τα λόγια φθάνει η φωνή
Και τα λελέκια περιίπτανται μέσα στο φως της
Ανατολή ανατολή
Τροπή του ήλιου στα χαράματα
Κατεβασμός των ογκοπάγων
Ο θόλος καθενός μας γεμίζει από ρόδινα πούπουλα
Πολλοί από μας καπνίζουν πίπες από γιούσουρι
Άλλοι τσιμπούκια από αφρό θαλάσσης
Και το πλατάγισμα της προσεγγίσεώς μας
Θυμίζει τ’ όνομα μιας παμπάλαιας πόλεως
Όλοι μας τρέχουμε να δούμε αν φανερώθηκε
Αφού ο ορίζων λάμπει
Αφού της μοιάζει τόσο.