18 Δεκ 2008

Σκοτώνοντας έναν (διαστημικό) Ελέφαντα



Salvador, Dali, Space elephant, 1977-1984.


‘Μα δεν σκόπευα να σκοτώσω τον ελέφαντα. Τον κοίταζα να σωριάζεται στο γρασίδι με τα μπροστινά του πόδια, μ' εκείνο το μεγαλεπίβολο στυλ που οι ελέφαντες έχουν...’

George Orwell, Shooting an Elephant, 1936


Τι μπορεί να είναι μια 'ανόητη' στροφή;

Πρόκειται για μια ποιητική μορφή κάποιας ασυναρτησίας, που συνήθως γράφεται για χιουμοριστικό σκοπό, που είναι σκόπιμα και ανοικτά παράδοξη, ηλίθια, ειρωνική, ιδιότροπη, ή απλά παράδοξη. Κάποια κείμενα του κινήματος Dada θα μπορούσαν να θεωρηθούν τέτοια. Σε κάποιες περιπτώσεις, το χιούμορ των 'ανόητων' ποιημάτων βασίζεται στην ασυμβατότητα φράσεων που παρότι γραμματικά στέκουν, δεν βγάζουν νόημα, όπως π.χ. στη φράση:

"'I see' said the blind man to his deaf and dumb daughter as he picked up his hammer and saw."


Τι μπορεί να είναι (-ήταν) το Dada;

Το Dada συνήθως συνδέεται με την 'ανόητη' ποίηση. Το Dada είναι μια νέα τάση στην τέχνη. Κάποιος μπορεί να το ισχυριστεί αυτό από το γεγονός ότι μέχρι σήμερα κανείς δεν ήξερε για αυτό, και αύριο όλοι στη Ζυρίχη θα μιλάνε για αυτό. Το Dada προέρχεται από το λεξικό. Είναι φοβερά απλό. Στα Γαλλικά σημαίνει 'παιδικό αλογάκι.' Στα Γερμανικά 'αντίο,' 'παράτα μας,' 'τα λέμε.' Στα Ρουμάνικα 'Ναι, πράγματι, έχεις δίκιο, αυτό είναι.' Κοκ. 


Τι μπορεί να είναι ένα ηχο-ποίημα (sound poem);

Στα ρώτα παραδείγματα περιλαμβάνεται το 'Zang Tumb Tumb' (1914), του Ιταλού F. T. Marinetti. Επίσης, ένα απόσπασμα που παίχτηκε από τον Hugo Ball στο Cabaret Voltaire, το 1915, πηγαίνει κάπως έτσι:

"I created a new species of verse, 'verse without words,' or sound poems....I recited the following: "gadji beri bimba glandridi lauli lonni cadori...", (Albright, 2004)

Αλλά το πραγματικό αποκορύφωμα της όλης ιστορίας έρχεται με την Ουρσονάτα (Ursonate) του Kurt Schwitters. Το κύριο θέμα του είναι μια λέξη, "fmsbwtözäu," που προφέρεται Fümms bö wö tää zää Uu, από ένα ποίημα του Raoul Hausmann, από το 1918, προφανώς ένα επίσης ηχοποίημα. Ο Schwitters έγραψε επίσης ένα λιγότερο γνωστό ηχοποίημα που αποτελείται από τον ήχο του γράμματος W. (Albright, 2004)

Περιλαμβάνω τέλος ένα ποίημα του Edward Lear, για την Ελλάδα:

SPOTS OF GREECE
Papa once went to Greece,
And there I understand
He saw no end of lovely spots
About that lovely land.
He talks about these spots of Greece
To both Mama and me
Yet spots of Greece upon my dress
They can't abear to see!
I cannot make it out at all—
If ever on my Frock
They see the smallest Spot of Greece
It gives them quite a shock!
Henceforth, therefore—to please them both
These spots of Greece no more
Shall be upon my frock at all—
Nor on my Pinafore.




ΛΕΚΕΔΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ο Μπαμπάς κάποτε πήγε στην Ελλάδα
Κι εκεί απ' ότι κατάλαβα
Δεν έβλεπε τέλος στα όμορφα μέρη
Σ' αυτήν την όμορφη χώρα.
Μιλάει γι' αυτά τα μέρη της Ελλάδας
Στη Μαμά και σε μένα
Μα λεκέδες της Ελλάδας πάνω στο φόρεμά μου
Δεν αντέχουν να δουν!
Δεν μπορώ να το καταλάβω-
Αν ποτέ πάνω στο Παλτό
Δουν το μικρότερο Λεκέ της Ελλάδας
Παθαίνουν ένα απαίσιο σοκ!
Από τότε, οπότε- για να ικανοποιήσω και τους δυο
Αυτοί οι λεκέδες της Ελλάδας
Δεν θα είναι πλέον πάνω στο παλτό-
Ούτε στην Ποδιά μου!


links:


(Οι 'Λεκέδες της Ελλάδας' σε δική μου Ανόητη μετάφραση)