Στην εποχή μας μιλάμε συχνά για διαγονιδιακά είδη, εννοώντας νέους οργανισμούς που προκύπτουν από την ανάμιξη γονιδίων δύο ή περισσοτέρων ειδών. Η διασταύρωση ειδών όμως δεν είναι κάτι νέο στην ανθρώπινη ιστορία. Πολύ πριν τις βιολογικές μεθόδους που ανέπτυξε η γενετική μηχανική, υπήρξε η ανθρώπινη φαντασία, η οποία έπλασε με τη συνδυαστική της ικανότητα τις χίμαιρες των μύθων της ανθρώπινης ιστορίας. Πρόκειται για αυτό που μπορούμε να πούμε ψυχογενετική ή ψυχομηχανική (psycho mechanics) και τα παραγόμενα είδη της ψυχοειδή υβρίδια (psychoids).
Χίμαιρα, Ετρουσκικό γλυπτό, αρχαιολογικό μουσείο της Φλωρεντίας.Η χίμαιρα επιστημονικά είναι ένας οργανισμός που φέρει περισσότερες από μία σειρά κυττάρων. Καθένας από εμάς φέρουμε ένα ζευγάρι DNA. Του πατέρα και της μητέρας. Το γονιμοποιημένο ωάριο ονομάζεται ζυγωτό κύτταρο. Από αυτό το κύτταρο προέρχονται όλα τα κύτταρα του οργανισμού. Οι χίμαιρες φέρουν ένα ή περισσότερα επιπλέον ζυγωτά. Περιέχουν δηλαδή επιπλέον γενετικούς κώδικες, που σημαίνει ότι μπορούν να έχουν διπλά ή πολλαπλά ίδια όργανα, να είναι ταυτόχρονα αρσενικά και θηλυκά (ερμαφρόδιτα) κοκ. Οι βιολογικές χίμαιρες είναι σπάνιες. Στη φυσική όμως είναι καθολικές. Ο γενετικός μας κώδικας αποτελεί μόνο μία έκφανση απ' όλους τους πιθανούς συνδυασμούς. Σε επίπεδο παράλληλων κόσμων θα μπορούσαμε να είμαστε οποιοδήποτε από τα δυνητικά μας αδέλφια.
Το ότι τα πλάσματα της φαντασίας μας έχουν υφή, κατοικούν στην ψυχική μας σφαίρα και αποτελούνται από θεμελιώδεις μορφές (αρχέτυπα) δεν είναι καινούργια άποψη. Πρωτοδιατυπώθηκε από τον ψυχίατρο Jung. Ο ίδιος επιστήμονας έκανε λόγο και για το συλλογικό μας ασυνείδητο, ένα είδος "ταινίας" που περιέχει όλες τις κρυφές πληροφορίες του είδους μας αλλά και γενικότερα όλων των ειδών. Έτσι λοιπόν και κάπου πάνω από τα κεφάλια μας σε μιαν άγνωστη διάσταση ή εξίσου πιθανά μέσα μας, βρίσκεται όλο το κατάλληλο υλικό της ψυχογένεσης.
Είμαστε ελεύθεροι να σκεφτούμε και να παράξουμε ό,τι μορφές επιθυμούμε. Μπορούμε να διασταυρώσουμε νοερά είδη και πράγματα και να τα ανασυνθέσουμε δημιουργώντας τα προσωπικά μας ή και συλλογικά φανταστικά πλάσματα και αντικείμενα. Θα πρέπει να επισημάνω ότι το φανταστικό δεν είναι ανύπαρκτο. Το φανταστικό όχι μόνο υπάρχει αλλά και μπορεί να επιφέρει απτά αποτελέσματα στον πραγματικό μας κόσμο. Κατά τον ίδιο τρόπο που, σύμφωνα με τη θεωρία, τα αρχέτυπα παρότι μη υλικά, μπορούν να επηρεάσουν την ύλη και την ενέργεια, επομένως τον καθημερινό μας υλικό κόσμο.
Ο θάνατος του μινώταυρου από τον Θησέα
Σύμφωνα με το μύθο, ο μινώταυρος ήταν μια τερατογένεση που προήλθε από την ένωση της Πασιφάης, γυναίκας του Μίνωα, μ' ένα θεόσταλτο ταύρο. Ίσως απλά μια μετάλλαξη που χτύπησε το γιο του Μίνωα στην τότε Κρήτη, μια θλιβερή κατάσταση για το ίδιο το παιδί που του έμελλε αντί να γίνει βασιλιάς σαν τον πατέρα του, να μείνει κλεισμένος μέσα στο λαβύρινθο, το δαιδαλώδες εκείνο μινωικό ανάκτορο, μισός άνθρωπος- μισός κτήνος. Η ανθρώπινη φύση του ζητούσε στοργή αλλά η κτηνώδης του φύση διψούσε για αίμα κι ανθρώπινη σάρκα, επιθυμία που εκπληρωνόταν μέσω του ανθρώπινου φόρου που πλήρωνε η υποτελής τότε στην Κρήτη Αθήνα. Ο Θησέας σκότωσε τον Μινώταυρο. Και μαζί με αυτόν λύτρωσε το ανθρώπινο γένος από τα κτηνώδη του ένστικτα κι από το βόρβορο της ανθρωποθυσίας. Μας λύτρωσε βεβαίως συμβολικά, γιατί ο μινώταυρος είναι πρώτα απ' όλα ένα αρχέτυπο- σύμβολο μέσα στον ανθρώπινο προσωπικό και διαπροσωπικό- συλλογικό ψυχισμό.
The Soothsayer's Recompense, by Giorgio de Chirico, 1913
Ο de Chirico ήταν από τους πρώτους που επανέφερε το μύθο του μινώταυρου στη σύγχρονη ζωγραφική, συνδυάζοντας το νεοκλασικό του ταμπεραμέντο με το ανερχόμενο τότε σουρεαλιστικό κίνημα. Ο André Masson επίσης μαζί με τον Georges Bataille πρότειναν τίτλους όπως Le Minotaure ή Labyrinthe για περιοδικά της εποχής.
Minotaur, Pablo Picasso
Ο μινώταυρος ήταν κάτι παραπάνω από το τερατόμορφο παιδί του Μίνωα. Η μορφή του ταύρου ήταν κυρίαρχο σύμβολο στην αρχαία Αίγυπτο, χώρα στην οποία ο ζωομορφισμός των θεοτήτων ήταν συνήθης πρακτική. Ο μινώταυρος, μισός άνθρωπος- μισός ζώο στέκει κάπου ανάμεσα στο φανταστικό και στην πραγματικότητα, αντιπροσωπεύοντας το μέσον εξευμενισμού των θεών και συνάμα την εξιλέωση των δικών μας παθών. Ο Picasso, καταγόμενος από τη χώρα της ταυρομαχίας, πρακτική που με τη σειρά της έλκει την καταγωγή από τα μινωικά ταυροκαθάψια, επανήλθε αρκετές φορές στο μινώταυρο στη ζωγραφική του.
The Soothsayer's Recompense, by Giorgio de Chirico, 1913
Pasiphaë, by André Masson, 1937
Ο de Chirico ήταν από τους πρώτους που επανέφερε το μύθο του μινώταυρου στη σύγχρονη ζωγραφική, συνδυάζοντας το νεοκλασικό του ταμπεραμέντο με το ανερχόμενο τότε σουρεαλιστικό κίνημα. Ο André Masson επίσης μαζί με τον Georges Bataille πρότειναν τίτλους όπως Le Minotaure ή Labyrinthe για περιοδικά της εποχής.
Minotaur, Pablo PicassoΟ μινώταυρος ήταν κάτι παραπάνω από το τερατόμορφο παιδί του Μίνωα. Η μορφή του ταύρου ήταν κυρίαρχο σύμβολο στην αρχαία Αίγυπτο, χώρα στην οποία ο ζωομορφισμός των θεοτήτων ήταν συνήθης πρακτική. Ο μινώταυρος, μισός άνθρωπος- μισός ζώο στέκει κάπου ανάμεσα στο φανταστικό και στην πραγματικότητα, αντιπροσωπεύοντας το μέσον εξευμενισμού των θεών και συνάμα την εξιλέωση των δικών μας παθών. Ο Picasso, καταγόμενος από τη χώρα της ταυρομαχίας, πρακτική που με τη σειρά της έλκει την καταγωγή από τα μινωικά ταυροκαθάψια, επανήλθε αρκετές φορές στο μινώταυρο στη ζωγραφική του.
Όπως η ύλη και η ενέργεια αποτελούνται από άτομα της ύλης και σωματίδια- φορείς υλικών δυνάμεων, όπως οι σκέψεις μας αποτελούνται από τα περίφημα μιμίδια του Dawkins, έτσι και οι ψυχές μας συνίστανται στα αρχετυπικής καταγωγής ψυχοειδή. Εκτός από το μινώταυρο, μπορούμε να θυμηθούμε τους κένταυρους, μια αντίστροφη δηλαδή αναπαράσταση. Μπορούμε να θυμηθούμε επίσης τον Οάνες, τον θεό των Βαβυλωνίων, που ήταν από τη μέση και κάτω ψάρι.
Ο θεός της αρχαίας μεσοποταμίας Oannes
Ακόμη μπορούμε να ανακαλέσουμε τις γοργόνες, καθώς και την άλλη μια φορά αντίστροφη απεικόνιση στο "Η συλλογική εφεύρεση" ενός άλλου ζωγράφου, του Magritte. Το ανθρωποποιημένο κτήνος και ο κτηνώδης άνθρωπος αντιμετατίθενται στην κοσμική τους πάλη ισόποσα και με τις ίδιες πιθανότητες.
Magritte collective invention
Ο κοσμικός υβριδισμός, αυτή δηλαδή η σμίξη μεταξύ των πτυχών του φανταστικού και της πραγματικότητας δε σταματάει εδώ. Η σύγχρονη φυσική θεωρεί, έχοντας κάποια πειραματικά τεκμήρια, πως όλα τα αντικείμενα παρότι εντοπισμένα και καθορισμένα απλώνουνε τις κυματοσυναρτήσεις τους μέσα στο χώρο επ' άπειρο. Τα σύμβολα καθώς και οι αναπαραστάσεις τους είναι κι αυτά αντικείμενα. Ο υβριδισμός δηλαδή δεν περιορίζεται μόνο στις βιολογικές οντότητες και στις χίμαιρες της φαντασίας, αλλά απλοκαμιάζει σε όλα τα αντικείμενα, ζωντανά ή άψυχα, υλικά ή μη υλικά.
Φαίνεται πραγματικά ανέλπιστο, αλλά ο σαφής και αμετάκλητος χαρακτήρας των καθημερινών μας πραγμάτων, προσώπων και μορφών, σ' ένα επίπεδο που δε θα το έλεγα μόνο υποατομικό, αλλά γενικότερα υπο-βόσκον, είναι ένα συνονθύλευμα καταστάσεων, που μόνο κατά μία χρονική στιγμή ή διάστημα διαφέρουν, ενώ όλο τον υπόλοιπο καιρό τους συνυπάρχουν αδιαχώριστα. Δεν είναι μόνο τα κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες φαινόμενα ή πειράματα της φυσικής που αποκαλύπτουν αυτόν τον κατά βάση υβριδικό χαρακτήρα της πραγματικότητας, δεν είναι μόνο η διαίσθησή μας ή η πίστη μας που μας πληροφορεί γι' αυτό, είναι η ίδια η ανθρώπινη ιστορία του υπερβατικού, που αναδύεται μέσα από το μύθο, εκφράζεται μέσα από την τέχνη, καθορίζεται από την επιστήμη και σιγά- σιγά, μέσα από την καθημερινή μας εμπειρία, γίνεται μία αυτονόητη καθημερινότητα.
ΥΣ. Στην επίσημη ορολογία της ψυχολογίας υπάρχει ο όρος 'ψυχοκινητική', ο οποίος έχει και μία περιορισμένη έννοια, συναισθήματα δηλαδή που παράγονται από βιολογικούς παράγοντες. Ο όρος ψυχομηχανική (psycho mechanics) αναφέρεται σε κάτι άλλο: Στην ψυχή ως πραγματική και αντικειμενική οντότητα μέσα στο σύμπαν, η οποία έχει τη δυναμική να κατευθύνει και να αναπαράγει τα υλικά φαινόμενα (επομένως και τα βιολογικά) μ' έναν τρόπο προς το παρόν άγνωστο.
ΥΣ. Στην επίσημη ορολογία της ψυχολογίας υπάρχει ο όρος 'ψυχοκινητική', ο οποίος έχει και μία περιορισμένη έννοια, συναισθήματα δηλαδή που παράγονται από βιολογικούς παράγοντες. Ο όρος ψυχομηχανική (psycho mechanics) αναφέρεται σε κάτι άλλο: Στην ψυχή ως πραγματική και αντικειμενική οντότητα μέσα στο σύμπαν, η οποία έχει τη δυναμική να κατευθύνει και να αναπαράγει τα υλικά φαινόμενα (επομένως και τα βιολογικά) μ' έναν τρόπο προς το παρόν άγνωστο.